Με αφορμή τη συμπλήρωση της θητείας του Διοικητή Κωνσταντίνου Ηροδότου, η Κεντρική Τράπεζα της Κύπρου (ΚΤΚ) παρουσιάζει σημαντικά επιτεύγματα και δράσεις της τελευταίας πενταετίας, που συνέβαλαν στην ενίσχυση της ανθεκτικότητας αλλά και στην ανάπτυξη και την προστασία του τραπεζικού συστήματος και των πολιτών σε περιόδους έντονων οικονομικών προκλήσεων.
Αναλυτικότερα ζητήματα που έτυχαν διαχείρισης της τελευταία πενταετία:
ΕΠΙΤΥΧΗΣ ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗ ΚΡΙΣΕΩΝ
• RCB: Δράσαμε υπό ασφυκτικά χρονοδιαγράμματα και με δικό μας σχεδιασμό και εκτέλεση αποφύγαμε κούρεμα καταθέσεων και προστατεύσαμε τη σταθερότητα της Κυπριακής Οικονομίας χωρίς κανένα κόστος για το κυπριακό κράτος.
• Covid19: Λάβαμε πρωτόγνωρα μέτρα όπως την αναστολή πληρωμών δόσεων δανείων ενέργεια που προστάτευσε €11 δισ. δάνεια επιχειρήσεων και νοικοκυριών, και οι χαλαρώσεις κεφαλαίων και κριτηρίων δανειοδότησης για τις τράπεζες ώστε να υποστηρίξουν την οικονομία.
• Oικονομική Κρίση στο Λίβανο: Λάβαμε έγκαιρα μέτρα για να προστατεύσουμε τις καταθέσεις των 9 υποκαταστημάτων Λιβανέζικων Τραπεζών στη Κύπρο. Ως αποτέλεσμα των μέτρων, όταν η Κεντρική Τράπεζα του Λιβάνου αποφάσισε το κλείσιμο των υποκαταστημάτων στην Κύπρο, μπορέσαμε να διασφαλίσουμε όλες τις καταθέσεις χωρίς απώλεια για τους καταθέτες ή ζημιά για το κυπριακό Κράτος.
ΒΕΛΤΙΩΣΗ ΤΗΣ ΕΙΚΟΝΑΣ ΤΗΣ ΧΩΡΑΣ
• Συμβάλαμε καθοριστικά στη βελτίωση της εικόνας της χώρας μας αφού κατόπιν εγκυκλίου και Οδηγιών για μέτρα δέουσας επιμέλειας έκλεισαν 42.728 επιχειρηματικές σχέσεις με εταιρείες κελύφη και 125.872 σχετικοί τραπεζικοί λογαριασμοί. Σύμφωνα με τη Moneyval, «…Ειδικότερα, όσον αφορά τα χρηματοπιστωτικά ιδρύματα, οι αξιολογητές έχουν εκφράσει τόσο προφορικώς όσο και γραπτώς τη σημασία της δουλειάς που πραγματοποιείται από την Κεντρική Τράπεζα της Κύπρου…»
• Λειτουργήσαμε με αναβαθμισμένη συνεισφορά και λόγο στις συζητήσεις και αποφάσεις της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας με αποτέλεσμα τη διεθνή αναγνώριση με υψηλόβαθμους αξιωματούχους να μας τιμούν με την παρουσία τους στην Κύπρο τα τελευταία 3 χρόνια.
ΠΙΟ ΥΓΙΕΣ, ΠΙΟ ΦΕΡΕΓΓΥΟ ΚΑΙ ΠΙΟ ΑΝΘΕΚΤΙΚΟ ΤΡΑΠΕΖΙΚΟ ΣΥΣΤΗΜΑ ΠΑΡΟΛΕΣ ΤΙΣ ΚΡΙΣΕΙΣ ΠΟΥ ΑΝΤΙΜΕΤΩΠΙΣΑΜΕ
• Αυξήσαμε τον Δείκτη Φερεγγυότητας από 15% τον Δεκ. του 2018 σε 20.4% τον Δεκ. του 2023, το υψηλότερο επίπεδο που έχει καταγραφεί ποτέ στην Κύπρο και από τους υψηλότερους δείκτες στην Ευρωπαϊκή Ένωση (Ευρωπαϊκός μέσος όρος 16%). Η ανθεκτικότητα των τραπεζών θωρακίζει τις καταθέσεις των συμπολιτών μας και την οικονομική σταθερότητα της χώρας.
• Μειώσαμε τα κόκκινα δάνεια στο χαμηλότερο επίπεδο από το 2014, από €10,4 δισ. (30,5%) τον Δεκέμβριο του 2018 σε €1.9 δισ. (7,9%) τον Δεκέμβριο του 2023. Παράλληλη μείωση καταγράφηκε και στα δάνεια στο Στάδιο 2 που είναι ο προθάλαμος των κόκκινων δανείων, υποδεικνύοντας την συνέχιση αυτής της πορείας. Λιγότερα ΜΕΔ κάνουν τις Τράπεζες πιο υγιείς και επιτρέπουν περισσότερη και καλύτερη παραχώρηση δανείων σε επιχειρήσεις και νοικοκυριά.
• Επιβάλαμε στις Τράπεζες να χρησιμοποιήσουν τα κέρδη τους για να καλύψουν το έλλειμα ειδικών κεφαλαίων MREL που επέβαλαν οι Ευρωπαϊκοί Κανονισμοί. Το έλλειμα καλύφθηκε σχεδόν πλήρως από €3.256 δισ. το 2019 σε μόνο €142 εκατ. το 2024. Με αυτόν τον τρόπο, οι τράπεζες δεν έχουν πλέον το ρίσκο να βρουν αυτά τα κεφάλαια από τις αγορές όπου θα ήταν και πιο ακριβά και θα μετέφεραν το κόστος στις επιχειρήσεις και τα νοικοκυριά.
• Απαιτήσαμε από τις τράπεζες για πρώτη φορά να παρακρατούν άλλα ειδικά κεφάλαια από τα κέρδη που μπορεί να απελευθερωθούν στην οικονομία σε περιόδους κρίσης ή ύφεσης. Διαχρονικά και μέχρι το 2022 το ποσοστό ήταν στο 0%. Το 2024 έφτασε στο 1% δηλαδή σε €223 εκατ. Η Κύπρος είναι πλέον μια από μόλις 5 χώρες της Ευρωζώνης που υποχρεώνει τις Τράπεζες να παρακρατούν αυτά τα κεφάλαια όταν δεν συντρέχουν κίνδυνοι ώστε να μπορούν να απελευθερωθούν σε περιόδους κρίσεων και να χρηματοδοτούν πολλαπλάσια δάνεια.
ΕΦΑΡΜΟΣΑΜΕ ΚΑΙΝΟΤΟΜΙΕΣ ΓΙΑ ΚΑΤΑΝΑΛΩΤΕΣ ΚΑΙ ΟΙΚΟΝΟΜΙΑ
• Σε σχέση με τον πληθωρισμό στην Κύπρο, η νομισματική πολιτική που εφαρμόστηκε, είχε ως αποτέλεσμα να μειωθεί στο 1,6% το Μάρτιο του 2024, από 10,6% τον Ιούλιο του 2022.
• Η προσωρινή ψαλίδα που υπάρχει μεταξύ δανειστικών και καταθετικών επιτοκίων στην Κύπρο λόγω της αύξησης των επιτοκίων από την ΕΚΤ για αντιμετώπιση του πληθωρισμού αναμένεται να αρχίσει να μειώνεται δραστικά εντός του 2024 με την αναμενόμενη μείωση των επιτοκίων από την ΕΚΤ.
• Δημιουργήσαμε πλατφόρμα για τις Τράπεζες για να μπορούν οι πελάτες τους ηλεκτρονικά και εξ’ αποστάσεως να υποβάλουν τα στοιχεία τους για αυτόματη γρήγορη και εύκολη ταυτοποίηση. Εφαρμογή από τις τράπεζες εντός 2024. Επόμενα στάδια που είναι μέρος του έργου: σύνδεση με κρατικές υπηρεσίες και ανταλλαγή στοιχείων με άλλες τράπεζες για γρήγορο άνοιγμα λογαριασμών σε άλλες Τράπεζες.
• Δημιουργήσαμε για πρώτη φορά Υπηρεσία Χρηματοοικονομικής Δεοντολογίας η οποία διερευνά συμπεριφορές τραπεζών και εταιρειών εξαγοράς δανείων έναντι πελατών. Περαιτέρω ενδυνάμωση της υπηρεσίας με καινούριο προσωπικό το 2022. Αποτέλεσμα: Προστασία του κοινού
• Αναλάβαμε πρωτοβουλία για τον Χρηματοοικονομικό Αλφαβητισμό της χώρας και εκπαίδευση του κοινού και ηγούμαστε της Εθνικής αυτής προσπάθειας. Αυτές οι γνώσεις βοηθούν τους συμπατριώτες μας να διαχειρίζονται καλύτερα τα οικονομικά τους και να αποφεύγουν περιπέτειες.
• Εφαρμόσαμε ανώτατο συνολικό όριο χρεώσεων €3 μηνιαίως στους βασικούς λογαριασμούς πληρωμών, θέτοντας έτσι φραγμούς στις τραπεζικές χρεώσεις και προστατεύοντας το κοινό. Πέραν των 93.000 καταναλωτών έχουν αξιοποιήσει αυτήν τη δυνατότητα.
ΠΡΟΧΩΡΗΣΑΜΕ ΣΤΟΝ ΕΚΣΥΓΧΡΟΝΙΣΜΟ ΚΑΙ ΤΗΝ ΕΝΙΣΧΥΣΗ ΤΗΣ ΚΤΚ
• Αναδιαρθρώσαμε την Κεντρική Τράπεζα μέσα από συγκεκριμένες και στοχευμένες ενέργειες
• Εξασφαλίσαμε την οικονομική ανεξαρτησία της Κεντρικής Τράπεζας. Το 2020, η ΚΤΚ διέθετε συγκριτικά με άλλες Ευρωπαϊκές Τράπεζες πολύ χαμηλή κάλυψη κινδύνων που έφτανε μόλις το 44%. Τώρα η κάλυψη κινδύνων ισολογισμού είναι 96%, παρά το γεγονός ότι είμαστε σε περίοδο που οι πλείστες Ευρωπαϊκές Τράπεζες καταγράφουν ζημιές λόγω επιτοκίων. Αποτρέψαμε έτσι το ενδεχόμενο να χρειαστούμε οικονομική ενίσχυση από το κράτος διασφαλίζοντας τα δημόσια οικονομικά και την ανεξαρτησία της ΚΤΚ.
• Ενισχύσαμε το Τμήμα Εποπτικών Εγκρίσεων για το καλό της οικονομίας
1. Διπλασιασμός προσωπικού
2. Αναδιοργάνωση σε δύο υπηρεσίες
3. Εγκρίναμε 476 αιτήσεις για διορισμούς μελών ΔΕ και σημαντικών θέσεων τα τελευταία 2 χρόνια
4. Εγκρίναμε 52 αιτήσεις για αδειοδοτήσεις ή επέκταση αδειών τα τελευταία 2 χρόνια.
ΑΠΟΚΤΗΣΑΜΕ ΙΣΧΥΡΗ ΦΩΝΗ ΣΤΗΝ ΦΡΑΝΚΦΟΥΡΤΗ
Για πρώτη φορά στην ιστορία της Κεντρικής Τράπεζας φιλοξενήσαμε με επιτυχία στην Κύπρο την πρόεδρο της ΕΚΤ, κ. Christine Lagarde, δύο φορές, τη δεύτερη μαζί με ολόκληρο το Διοικητικό Συμβούλιο της ΕΚΤ, επιβεβαιώνοντας τον ενισχυμένο ρόλο που πετύχαμε να εξασφαλίσουμε για την ΚΤΚ εντός της ΕΚΤ.
ΔΗΛΩΣΗ ΔΙΟΙΚΗΤΗ ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΥ ΗΡΟΔΟΤΟΥ
«Η τελευταία πενταετία ήταν γεμάτη από προκλήσεις για τον τραπεζικό τομέα αλλά και για την κυπριακή οικονομία γενικότερα. Ωστόσο, με συντονισμένες και έγκαιρες ενέργειες καταφέραμε η οικονομία και οι τράπεζες να επιδείξουν αξιοσημείωτη ανθεκτικότητα και πλέον μπορούν να ατενίζουν το μέλλον με αισιοδοξία. Στην Κεντρική Τράπεζα λάβαμε μέτρα και υλοποιήσαμε πράξεις που θωράκισαν τις τράπεζες και κατ’ επέκταση τους πολίτες και τα χρήματά τους από τις όποιες πρόσκαιρες κρίσεις αλλά και μακροχρόνια, αναγνωρίζοντας πως μία οικονομία τόσο μικρή όσο η κυπριακή δεν μπορεί να αναπτυχθεί βιώσιμα χωρίς ένα υγιή τραπεζικό τομέα. Ενεργήσαμε σε όλα τα επίπεδα, ώστε σήμερα να έχουμε ένα τραπεζικό σύστημα που αντέχει στους κραδασμούς, στηρίζει την οικονομία, τις επιχειρήσεις και τα νοικοκυριά και μπορούν να το εμπιστευτούν οι πολίτες, χωρίς αυτό να σημαίνει πως δεν έχουμε ήδη ξεκινήσει πρωτοβουλίες και έργα για περαιτέρω βελτίωση: Είναι σε προχωρημένο στάδιο πρωτοβουλίες της ΚΤΚ όπως η δημιουργία ηλεκτρονικής πλατφόρμας για διαδικτυακή ταυτοποίηση πελατών και επικαιροποίηση στοιχείων και η εξεύρεση μιας συστημικής λύσης που θα οδηγήσει σε ακόμη πιο δραστική μείωση των ΜΕΧ σε όλες τις τράπεζες μαζί με πρόταση για κοινωνική στήριξη για την πρώτη κατοικία. Αυτό δεν θα ήταν κατορθωτό χωρίς την εποικοδομητική στάση όλων των εμπλεκόμενων φορέων, κυβερνήσεων, βουλής, φορέων του ιδιωτικού τομέα αλλά και των Μέσων Ενημέρωσης. Εκφράζω τις ευχαριστίες μου προς όλους για τη συνεργασία αλλά και την εποικοδομητική κριτική που κατά καιρούς μπορεί να δεχθήκαμε. Ήταν τιμή μου υπηρέτησα τον τόπο μας από τη θέση του Διοικητή της Κεντρικής Τράπεζας της Κύπρου».
ΔΙΑΒΑΣΤΕ ΕΠΙΣΗΣ: Ιστορική δικαστική απόφαση: Η κλιματική αλλαγή παραβιάζει τα ανθρώπινα δικαιώματα