Της Χάρις Βωβού
Με αμείωτους ρυθμούς συνεχίζονται οι αυξήσεις των ενοικίων κατοικιών σε όλη την Κύπρο. Όπως αναφέρουν στο Economy Today επαγγελματίες του χώρου οι τιμές των ενοικίων παγκύπρια καταγράφουν κατά μέσο όρο αύξηση της τάξης του 10 - 20%. Γεγονός που δημιουργεί την ανάγκη για παροχή κινήτρων από το κράτος ώστε να αντιμετωπιστεί αυτό το διαχρονικό πρόβλημα. Αποτέλεσμα της αυξητικής τάσης είναι ο αποκλεισμός των Κυπρίων ενοικιαστών από συγκεκριμένες περιοχές της χώρας.
Αποκλείουν τους Κύπριους
Όπως εξηγεί στο Economy Today ο διευθυντής της FOX Smart Estate Agency και πρόεδρος του Κυπριακού Συνδέσμου Ιδιοκτητών Ακινήτων (ΚΣΙΑ) Γιώργος Μουσκίδης, τον τελευταίο χρόνο οι αυξήσεις στις τιμές των ενοικίων κυμαίνονται σε ποσοστό της τάξης 10 - 20%. Όπως εξηγεί, «η Λεμεσός κρατάει τα σκήπτρα στην ακρίβεια, με τα πιο ακριβά ενοίκια να είναι στις παραθαλάσσιες κατοικίες, ενώ δεν υπάρχει κάποιος κανόνας που αυξάνεται η τιμή για τα ακίνητα που βρίσκονται πιο κοντά στη θάλασσα».
Σύμφωνα με τον κ. Μουσκίδη, «τα ενοίκια για τον μέσο Κύπριο έχουν αυξηθεί, καθώς ένα καινούργιο μονάρι για νεαρά άτομα, το οποίο είναι το πιο περιζήτητο είδος, έχει αυξηθεί ακόμα περισσότερο, φθάνοντας περίπου στα 700 - 800 ευρώ τον μήνα σε καλές περιοχές». Ενδεικτικά το επιπλωμένο δυάρι σε καλές περιοχές κυμαίνεται από 900 - 1.100 ευρώ τον μήνα και το τριάρι από 1.250 (110 τ.μ.) έως 1.800 (140 τ.μ.) ευρώ μηνιαίως.
Οι τιμές στα μεταχειρισμένα κυμαίνονται αναλόγως της ηλικίας και της κατάστασης της κατοικίας, διευκρινίζει. Ερωτηθείς για το αν υπάρχουν περιοχές στις οποίες δεν θα μπορούν να μείνουν οι Κύπριοι λόγω της ακρίβειας των ενοικίων, απαντά ότι «ήδη στα παραθαλάσσια στη Λεμεσό δεν μένουν Κύπριοι, εκτός από όσους έχουν ιδιοκτησία ή αποτελούν το 5% των πλουσίων. Οι πρώτες γραμμές αποκλείουν τους Κύπριους». Γι’ αυτό τον λόγο το «κράτος θα πρέπει να γίνει αρωγός προς τους συμπολίτες, παρέχοντας πακέτα με επίδομα ενοικίου με βάση τις τρέχουσες τιμές της αγοράς», προσθέτει.
Προτεραιότητα στα κέντρα
Όπως αναφέρει στο Economy Today ο πρόεδρος του Συνδέσμου Εκτιμητών Πόλυς Κουρουσίδης, η αύξηση των ενοικίων σε Λευκωσία και Λάρνακα ανέρχεται περίπου στο 10%, στη Λεμεσό είναι πέραν του 25%, ενώ στην Πάφο αναμένεται να φανεί τον Σεπτέμβριο λόγω των νέων φοιτητών που θα προσεγγίσουν την πόλη μετά τη μεταφορά ανωτέρων Σχολών στην περιοχή. Σύμφωνα με τον κ. Κουρουσίδη είναι πιθανό στην Πάφο η αύξηση να ανέλθει στο 10% και να καλυφθεί η ζήτηση των φοιτητών για εννέα μήνες, δηλαδή από τον Σεπτέμβριο μέχρι τον Μάιο, καθώς τον χειμώνα δημιουργούνται κενά στις μισθώσεις αφού δεν υπάρχουν διαθέσιμες βραχυπρόθεσμες ενοικιάσεις τουριστών μέσω airbnb.
Σύμφωνα με τον κ. Κουρουσίδη, σε όλο το παραλιακό μέτωπο της Λεμεσού και στην περιοχή της Γερμασόγειας ενοικιάζουν ξένοι εργαζόμενοι με υψηλούς μισθούς. Αντίθετα στη Λάρνακα υπάρχει μεγάλο ποσοστό ιδιοκατοίκησης και δεν έχει πολλούς φοιτητές. Όπως τονίζει ο κ. Κουρουσίδης, «κάθε χρόνο συζητάμε το ίδιο πρόβλημα και θα πρέπει να δοθούν κίνητρα για να αυξηθεί η διαθεσιμότητα των διαμερισμάτων». Κληθείς να σχολιάσει ποια θα μπορούσαν να είναι τα κίνητρα αναφέρει ότι θα ήταν «κίνητρα για επένδυση με σκοπό την ενοικίαση». Ένα από αυτά θα μπορούσε να είναι η ταχύτερη, από 2 - 3 έτη, έκδοση πολεοδομικής άδειας στα κέντρα των πόλεων της Λεμεσού και της Λευκωσίας. «Να δοθεί προτεραιότητα στα κέντρα των πόλεων». Επίσης, έκδοση πολεοδομικής άδειας σε πολυκατοικίες μόνο για ενοικίαση, δηλαδή μην επιτρέπεται να πωληθεί το διαμέρισμα και να μπορεί να αποπληρωθεί σε ορίζοντα 10 ετών. «Έχει τρόπους και έχει γραφειοκρατία», καταλήγει.
Πληθώρα ζήτησης
Όπως αναφέρει στο Economy Today ο ιδιοκτήτης της εταιρείας G&P Lazarou Πέτρος Λαζάρου, η αύξηση των ενοικίων ανέρχεται στα 100 ευρώ φέτος σε σχέση με πέρυσι και στα 200 ευρώ σε σχέση με πρόπερσι. Ενδεικτικά, στην Έγκωμη τα ενοίκια σε μονάρια πολυτελείας, δηλαδή καινούργια και επιπλωμένα, κυμαίνονται από 600 - 700, σε δυάρια από 800 - 900 και σε τριάρια από 1.000 ευρώ και άνω, ενώ στην Αγλαντζιά κυμαίνεται από 500 - 550 το μονάρι και από 600 - 700 το δυάρι.
Σύμφωνα με τον κ. Λάζάρου, «υπάρχει λογική στην αύξηση των ενοικίων καθώς καταγράφεται αύξηση στις τιμές των υλικών, στον πληθωρισμό και στον αριθμό των φοιτητών». Όπως εξηγεί η προσφορά καθορίζει τη ζήτηση και στη συγκεκριμένη περίπτωση υπάρχει λίγη προσφορά και μεγάλη ζήτηση. Την ίδια ώρα αναφέρει ότι υπάρχει χώρος για ανέγερση νέων διαμερισμάτων στην Έγκωμη και στην Αγλαντζιά, ενώ φοιτητές προσελκύουν και τα Λατσιά και ο Στρόβολος, με τις τιμές των ενοικίων να είναι περίπου 50 - 100 ευρώ πιο φθηνά μηνιαίως.
«Οι αυξήσεις στις τιμές των ενοικίων πηγαίνουν αλυσιδωτά λόγω της προσφοράς και της ζήτησης. Στη Λεμεσό όλα καταγράφουν τεράστια ανάπτυξη και πάντα χτίζεται κάτι δίπλα σε κάτι άλλο, όπως για παράδειγμα γύρω από τη Μαρίνα. Η αυξημένη ζήτηση δείχνει ότι οι τιμές έχουν αυξηθεί στην περιοχή γύρω από το ΤΕΠΑΚ, σε όλη την παραλιακή, με το μονάρι να ανέρχεται στα 1.500 ευρώ και το δυάρι στις 2.500 ευρώ». Όπως εξηγεί, στη Λευκωσία νοικιάζουν περισσότεροι ντόπιοι, ενώ στα παράλια κυρίως ξένοι από όλο τον κόσμο, κυρίως από το Ισραήλ, την Ουκρανία, τη Λευκορωσία και τις Αραβικές χώρες.
Όπως τονίζει ο κ. Λαζάρου, η Λάρνακα πήρε την ανιούσα, κυρίως από τους Λιβανέζους και Ισραηλινούς ενοικιαστές, καταγράφοντας απότομη αύξηση ενοικίων μεταξύ 200 και 300 ευρώ, κοστολογώντας για παράδειγμα ένα μονάρι από 500 σε 800 ευρώ τον μήνα. «Η μεγαλύτερη ζήτηση καταγράφεται σε Πάφο και Λεμεσό, όχι μόνο στο παραλιακό μέτωπο αλλά και σε 5 χλμ μακριά από τη θάλασσα και ακολουθεί η Λάρνακα και η Λευκωσία». Πληθώρα ζήτησης σημειώνεται και στην Πάφο, όπου είναι δύσκολα να βρεις κατοικία για ενοικίαση λόγω των μισθώσεων που υπάρχουν μέσω της ιστοσελίδας airbnb, αφού ενοικιάζοντάς τα σαν τουριστικά καταλύματα οι ιδιοκτήτες κερδίζουν περισσότερα χρήματα τον μήνα, ενοικιάζοντάς τα για παράδειγμα 100 ευρώ την ημέρα αντί για 1.200 ευρώ τον μήνα. Βέβαια η ζήτηση των τουριστικών καταλυμάτων υπάρχει μόνο την καλοκαιρινή περίοδο, όπου δεν επιλέγουν τις μακροχρόνιες, σταθερές ενοικιάσεις, προσθέτει.
Τιμές ενοικίων
Από την πλευρά τους, ο CEO της Synergy Real Estate, Χριστόδουλος Κυριάκου, ο υπεύθυνος Ενοικιάσεων Αντρέας Αντρέου και ο υπεύθυνος Πωλήσεων Παναγιώτης Τόφας, μιλώντας στο Economy Today δίνουν τις απαντήσεις για τον παλμό των ενοικίων στην αγορά. Ερωτηθέντες για το πού κυμαίνεται η αύξηση των ενοικίων κατοικιών τους τελευταίους μήνες, διευκρινίζουν ότι «η αύξηση τον ενοικίων που παρατηρείται τα τελευταία χρόνια, οφείλεται σε διάφορους παράγοντες, όπως για παράδειγμα στην αύξηση των τραπεζικών επιτοκίων. Σημαντικό ρόλο έπαιξε και ο πόλεμος στην Ουκρανία, που από τη μία ανέβασε το κατασκευαστικό κόστος και από την άλλη, έφερε στην Κύπρο μεταναστευτικό κύμα με αποτέλεσμα σε διάφορες περιοχές του νησιού να παρατηρείται υψηλή ζήτηση ακινήτων, την οποία η μειωμένη προσφορά δεν δύναται να καλύψει», συμπληρώνουν.
«Σε ετήσια βάση δηλαδή από το 1ο τρίμηνο του 2022 μέχρι το 1ο τρίμηνο του 2023, στη Λευκωσία σημειώθηκε μια αύξηση της τάξεως του 15% περίπου σε διαμερίσματα και περίπου 11% σε σπίτια. Στη Λεμεσό, παρατηρείται μια αύξηση περίπου της τάξης του 17% στα διαμερίσματα και 20% στα σπίτια. Στην επαρχία Λάρνακας, η αύξηση κυμάνθηκε στο 12% στα διαμερίσματα και στο 6% στα σπίτια. Στην επαρχία Πάφου, η αύξηση ανέρχεται σε 35% περίπου για διαμερίσματα και για σπίτια περίπου 20%. Στην ελεύθερη Αμμόχωστο, παρατηρείται μια αύξηση της τάξης του 17% για διαμερίσματα και για σπίτια περίπου 4%. Αύξηση παρατηρείται και στις τουριστικές/ παραθεριστικές κατοικίες σχεδόν σε όλες τις επαρχίες, όπου Παγκυπρίως, κατά μέσο όρο ανέρχεται σε 20% για τουριστικά διαμερίσματα και περίπου 15% για τουριστικές οικίες».
Αναφορικά με το πόσο κοστίζει κατά μέσο όρο ένα μονάρι, δυάρι και τριάρι σε Λεμεσό, Λευκωσία, Λάρνακα και Πάφο, τονίζουν ότι «ενδεικτικά, μπορούμε να αναφέρουμε κάποιες τιμές ενοικίασης αλλά να τονιστεί ότι υπάρχουν περιπτώσεις όπου οι τιμές μπορεί να είναι υψηλότερες, ανάλογα με τις παροχές τους, τη χρονολογία κατασκευής, τα τετραγωνικά, την κατάσταση στην οποία βρίσκονται και φυσικά την τοποθεσία τους. Οι διακυμάνσεις είναι μεγαλύτερες στις παραθαλάσσιες περιοχές -κυρίως στη Λεμεσό και Λάρνακα- ενώ στη Λευκωσία βλέπουμε ακόμη υψηλότερες τιμές στο κέντρο και κοντά στα πανεπιστήμια», προσθέτουν.
«Στη Λεμεσό, οι τιμές για ένα διαμέρισμα ενός υπνοδωματίου ξεκινούν από €800 - €900, από €1.200 - €1.300 για δύο υπνοδωμάτια και από €1.700 - €1.800 για τριάρια. Να υπογραμμίσουμε βεβαίως ότι σε αυτές τις ενδεικτικές τιμές δεν συμπεριλαμβάνονται διαμερίσματα που βρίσκονται στους «πύργους», όπου εκεί οι τιμές βρίσκονται σε εντελώς διαφορετικά επίπεδα. Τώρα, όσον αφορά στη Λευκωσία, οι τιμές για ένα μονάρι διαμέρισμα ξεκινούν από €500 - €600, για δυάρια από €700 - €800 και για τριάρια από €900 - €1.000. Αντίστοιχα, στη Λάρνακα οι τιμές για διαμερίσματα του ενός υπνοδωματίου αρχίζουν από €500-€600, από €700 - €800 για δύο υπνοδωμάτια και από €900 - €.1000 για τρία υπνοδωμάτια. Από την άλλη, στην Πάφο οι τιμές για ένα μονάρι διαμέρισμα ξεκινούν από €400 - €500, από €600 - €700 στα δυάρια και από €800 - €900 στα τριάρια».
Όπως εξηγούν, «στις περιοχές πέριξ των κέντρων των πόλεων, διαχρονικά παρατηρούνται υψηλότερες τιμές, με αποτέλεσμα να τις προτιμούν ξένοι επενδυτές, ενώ ακριβώς λόγω αυξημένου κόστους, αρκετοί ντόπιοι τις αποφεύγουν – αναλόγως βεβαίως και των οικονομικών δεδομένων του κάθε ενδιαφερόμενου. Στη Λεμεσό, υπάρχει έντονο επενδυτικό ενδιαφέρον από ξένους για ακίνητα κοντά στον παραλιακό δρόμο και το κέντρο της πόλης, όπου υπάρχουν αναπτύξεις πολύ υψηλού επιπέδου κατασκευής. Στις συγκεκριμένες περιοχές, τα ενοίκια είναι απλησίαστα για την πλειοψηφία του κόσμου».
Φοιτητικά σπίτια
Αναφορικά με το πού κυμαίνονται οι τιμές στα φοιτητικά σπίτια, σημειώνουν ότι «υπάρχουν διάφοροι παράγοντες που επηρεάζουν τις τιμές των φοιτητικών κατοικιών, όπως η τοποθεσία, η απόσταση από το πανεπιστήμιο, η κατάσταση του διαμερίσματος, η ποιότητα της μονάδας και της οικοδομής. Επιπλέον, οι τιμές μπορεί να διαφέρουν ανάλογα με την περιοχή, την προσφορά και τη ζήτηση, καθώς και τις ανέσεις και τις παροχές που προσφέρονται. Εδώ θα ήταν συνετό να αναφέρουμε ότι τα φοιτητικά καταλύματα χωρίζονται σε δύο κατηγορίες, ως εξής:
• Φοιτητικές εστίες οι οποίες αποτελούνται από δεκάδες δωμάτια που προορίζονται για φοιτητές, ως επί το πλείστον κυμαίνονται από 20 μέχρι 26 τ.μ. σε εμβαδόν και διαθέτουν μικρή κουζίνα και τουαλέτα – μπάνιο. Συνήθως, στην τιμή περιλαμβάνονται το ρεύμα, το νερό, διαδίκτυο, τηλεόραση, κ.ά. Οι τιμές ενοικίασης τέτοιου είδους δωματίων, κυμαίνονται από 500 μέχρι 700 ευρώ το μήνα.
• Ανεξάρτητες μονάδες / διαμερίσματα σε πολυκατοικίες, όπου ο φοιτητής θα κάνει ξεχωριστό ενοικιαστήριο συμβόλαιο με τον ιδιοκτήτη και θα έχει όλες τις υποχρεώσεις και οφέλη μιας ανεξάρτητης κατοικίας.
Συνήθως, οι φοιτητές ψάχνουν για στούντιο ή μονάρια πλήρως επιπλωμένα, κοντά στα πανεπιστήμια. Για τέτοιου είδους διαμερίσματα, στη δυτική Λευκωσία όπου βρίσκεται το Πανεπιστήμιο Λευκωσίας και το Ευρωπαϊκό Πανεπιστήμιο, οι τιμές κυμαίνονται μεταξύ €550 - €800. Στην περιοχή της Αγλαντζιάς όπου βρίσκεται το Πανεπιστήμιο Κύπρου, οι τιμές είναι στα €500 μέχρι €700 και στην περιοχή του Πανεπιστημίου Frederick περίπου €500 - €600. Γύρω από το ΤΕΠΑΚ στη Λεμεσό, τα ενοίκια ξεκινούν από €600 μέχρι €800, ενώ στην περιοχή όπου βρίσκεται το UClan Cyprus στην Πύλα, οι τιμές κυμαίνονται από €400 έως €500».
Προφίλ ενοικιαστών
Κληθέντες να σχολιάσουν ποιο είναι το προφίλ των ενοικιαστών, σημειώνουν ότι στην Κύπρο, η ενοικίαση απευθύνεται σε διάφορες ομάδες ανθρώπων, με την μερίδα του λέοντος να αποτελείται από νεαρά άτομα όπως φοιτητές και νέους εργαζόμενους. Όπως εξηγούν, αυτό οφείλεται στην ανάγκη για προσωρινή και οικονομική διαμονή κατά τη διάρκεια των σπουδών ή της αρχικής επαγγελματικής εγκατάστασης. Επίσης, η ενοικίαση διαμερισμάτων ενδιαφέρει νεαρά ζευγάρια αλλά και οικογένειες, οι οποίες όμως συχνά αναζητούν κατοικίες μεγαλύτερου μεγέθους ή με περισσότερα υπνοδωμάτια για κάλυψη των αναγκών τους.
«Παράλληλα, σημειώνεται μεγάλη αύξηση της ζήτησης για ενοικιαζόμενα καταλύματα και από αλλοδαπούς εργαζόμενους, που μετακομίζουν στην Κύπρο για επαγγελματικούς λόγους κυρίως στις επαρχίες Λεμεσού, Λάρνακας και Πάφου. Αυτοί οι εργαζόμενοι ενδέχεται να αναζητούν επιπλωμένα διαμερίσματα ή σπίτια για μίσθωση σε μεσοπρόθεσμη ή μακροπρόθεσμη βάση, καθώς συχνά προτιμούν να μην επενδύσουν σε ιδιόκτητη κατοικία. Τέλος, ενοικιαστές μπορεί να αποτελούν και άτομα που δεν έχουν την οικονομική δυνατότητα να αγοράσουν μια κατοικία και προτιμούν να ενοικιάσουν για μεγαλύτερο χρονικό διάστημα».
Διαβάστε επίσης: Η νέα οικονομική πραγματικότητα με φτωχότερους τους Ευρωπαίους