Ως tycoon με προσωπείο, αυθεντική ιδιοφυΐα και καταπιεσμένο κακομαθημένο παιδί, έχουν χαρακτηρίσει κατά καιρούς τον Ίλον Μασκ, που φροντίζει να προβληματίζει επενδυτές, followers, πελάτες και φαν εξαιτίας της διφορούμενης συμπεριφοράς του.
Η επιτυχία του και το προσωπικό του στυλ έχουν προκαλέσει συγκρίσεις με άλλους πολύχρωμους μεγιστάνες της αμερικανικής ιστορίας, όπως ο Στιβ Τζομπς και ο Χένρι Φορντ. Ανακηρύχθηκε ο πλουσιότερος άνθρωπος στον κόσμο το 2021, ξεπερνώντας τον ιδρυτή της Amazon Τζεφ Μπέζος, ενώ από τον Σεπτέμβριο του 2023 έχει αποκτήσει ξανά το συγκεκριμένο τίτλο.
Τα καμώματα και οι αποφάσεις του τον έχουν κάνει γνωστό ακόμη και σε όσους αγνοούσαν την ύπαρξή του λόγω μη οικειότητάς τους με τον τομέα τη τεχνολογίας, δίνοντάς τους ταυτόχρονα τη δικαιολογία να του αποδώσουν ακόμη και τους πιο ευτελείς χαρακτηρισμούς.
Πρόσφατα εξάλλου, η Wall Street Journal έφερε στο φως την αναπάντεχη χρήση παράνομων ναρκωτικών, που κατά τα λεγόμενα πολλών νυν και πρώην διευθυντών της Tesla Inc. και της SpaceX, ήταν κοινό μυστικό. Η εφημερίδα ανέφερε ότι ο Μασκ έχει χρησιμοποιήσει LSD, κοκαΐνη, έκσταση και ψυχεδελικά μανιτάρια, συχνά σε ιδιωτικά πάρτι, ενώ ο δικηγόρος του Άλεξ Σπίρο είπε στην WSJ ότι ο Μασκ υποβλήθηκε σε τακτικά και τυχαία τεστ ναρκωτικών στο SpaceX και δεν είχε βρεθεί θετικός ούτε σε ένα τεστ.
Ανεξάρτητα από το εάν είναι αληθείς οι χαρακτηρισμοί ή αλληλοσυμπληρώνονται, το σίγουρο είναι ότι η περίπτωση του Ίλον Μασκ είναι one-of-a-kind.
Από μικρό ή από τρελό
Ο Ίλον Ριβ Μασκ, όπως είναι το πλήρες όνομά του, γεννήθηκε το 1971 στην Πρετόρια της Νότιας Αφρικής, ως το μεγαλύτερο από τα τρία παιδιά της οικογένειας, με τον πατέρα του να είναι νοτιοαφρικανός μηχανικός και τη μητέρα του μοντέλο και διατροφολόγος από τον Καναδά.
Μετά το διαζύγιο των γονιών του το 1980, ο Μασκ έζησε κυρίως με τον πατέρα του, βιωνοντας καταστάσεις τις οποίες έχει χαρακτηρίσει ο ίδιος τραγικές. «Ο πατέρας μου ήταν τρομερός άνθρωπος, αφού σχεδόν κάθε κακό πράγμα που μπορώ να σκεφτώ, το έχει κάνει. Αντιμετώπισα πολλές αντιξοότητες μεγαλώνοντας, κάτι που με απασχολεί κι εμένα ως γονέα», θα ομολογούσε αργότερα ο Μασκ σε συνένετυξή του στο Rolling Stone.
Το bullying
Ο Μασκ φοίτησε στο ιδιωτικό, αγγλόφωνο Waterkloof House Preparatory School και αργότερα αποφοίτησε από το Pretoria Boys High School, όπου έκανε λίγους φίλους αφού βρισκόταν διαρκώς χωμένος στα βιβλία.
Βίωνε επί χρόνια τη βίαιη και κοροϊδευτική συμπεριφορά συμμαθητών του και συμμοριών, που όμως έχει εξομολογηθεί ο ίδιος στη Washington Post, «έκανε την κάθε μέρα δύσκολη. Για αρκετά χρόνια, δεν υπήρχε ανάπαυλα. Με κυνηγούσαν συμμορίες στο σχολείο που προσπαθούσαν να με χτυπήσουν και μετά πήγαινα σπίτι και ήταν και εκεί απαίσια».
Πρώιμα επιτεύγματα
Η τεχνολογία έγινε διέξοδος για τον Μασκ. Στα 10 του χρόνια, εξοικειώθηκε με τον προγραμματισμό χρησιμοποιώντας τον θρυλικό υπολογιστή Commodore VIC-20, όπου πειραματιζόταν για αρκετό καιρό, καταφέρνοντας να δημιουργήσει το «Blastar» – ένα βιντεοπαιχνίδι στο στυλ του Space Invaders. Πούλησε τον κώδικα BASIC για το παιχνίδι σε ένα περιοδικό για υπολογιστές προς 500 δολάρια, ανοίγοντας την πόρτα στο μέλλον.
Από τον Καναδά και την πατρότητα…
Αυτό διαμορφώθηκε και στην εφηβεία του, όταν στα 17 του, ο Μασκ μετακόμισε στον Καναδά, όπου απέκτησε και την υπηκοότητα μέσω της μητέρας του. Γράφτηκε στο Πανεπιστήμιο Queen’s στο Κίνγκστον του Οντάριο, όπου γνώρισε την Τζαστίν Γουίλσον, μια φιλόδοξη συγγραφέα, με την οποία παντρεύτηκε και απέκτησε 5 γιους, δίδυμα και τρίδυμα, πριν χωρίσουν το 2008.
… στις ΗΠΑ
Ύστερα από δύο χρόνια στο Queen’s, ο Μασκ πήρε μεταγραφή στο Πανεπιστήμιο της Πενσυλβάνια και μετακόμισε στις ΗΠΑ για σπουδές, αλλά και business που έδειξαν για πρώτη φορά με έντονο τρόπο την κλίση του στην παραβατικότητα. Όπως ανέφερε το CNBC, μαζί με έναν συμφοιτητή του, αγόρασε ένα σπίτι της αδελφότητας με 10 υπνοδωμάτια, το οποίο χρησιμοποιούσαν ως ad hoc νυχτερινό κέντρο διασκέδασης, προκειμένου να μπορεί να πληρώνει το νοίκι του.
Ο Μασκ αποφοίτησε με πτυχίο φυσικής, παράλληλα με πτυχίο οικονομικών σπουδών από τη Σχολή Wharton – και οι δύο αυτές κατευθύνσεις προδιέγραψαν την καριέρα του, ωστόσο η φυσική ήταν αυτή που άφησε το αποτύπωμά της. «Η φυσική είναι ένα καλό πλαίσιο σκέψης. Βάζει τα πράγματα στις θεμελιώδεις αλήθειες τους», όπως είπε σε ομιλία του στο TedX το 2013.
Ήταν μόλις 24 ετών όταν μετακόμισε στην Καλιφόρνια για να κάνει διδακτορικό στην εφαρμοσμένη φυσική στο Πανεπιστήμιο του Στάνφορντ. Σε μια εποχή που το διαδίκτυο έμπαινε παντού και η Silicon Valley άνθιζε, ο Μασκ εγκατέλειψε το διδακτορικό πρόγραμμα μετά από μόλις δύο ημέρες και ξεκίνησε το μεγάλο του project.
X.com
Το 1995, με 15.000 δολάρια και τον μικρότερο αδελφό του Κίμπαλ στο πλευρό του, ο Μασκ ίδρυσε τη Zip2, μια εταιρεία διαδικτυακού λογισμικού που θα βοηθούσε τις εφημερίδες να αναπτύξουν διαδικτυακούς οδηγούς πόλεων. Το 1999, η Zip2 εξαγοράστηκε από την Compaq Computer Corp. έναντι 341 εκατομμυρίων δολαρίων, χρήματα που ο Μασκ χρησιμοποίησε για να δημιουργήσει την επιχείρηση fintech, X.com.
Η X.com συγχωνεύθηκε με μια εταιρεία μεταφοράς χρημάτων που ονομαζόταν «Confinity» για να δημιουργηθεί η γνωστή σε όλους PayPal και να υπάρξει μια συγκλονιστική συνέχεια: ο Πίτερ Τιλ εκτόπισε τον Μασκ από τη θέση του CEO της PayPal πριν η eBay αγοράσει την εταιρεία πληρωμών για 1,5 δισεκατομμύριο δολάρια, με τον Μασκ να εξακολουθεί να επωφελείται από την εξαγορά μέσω του 11,7% του μεριδίου του στην PayPal.
«Τα έσοδά μου από την PayPal μετά από φόρους ήταν περίπου 180 εκατομμύρια δολάρια», δήλωσε ο Μασκ σε συνέντευξή του το 2018. «Τα 100 εκατομμύρια δολάρια από αυτά πήγαν στη SpaceX, τα 70 στην Tesla και τα 10 στη SolarCity. Και έπρεπε κυριολεκτικά να δανειστώ χρήματα για το ενοίκιό μου».
Το 2017, ο Μασκ αγόρασε το όνομα τομέα X.com από την PayPal, επικαλούμενος τη συναισθηματική του αξία.
Και εγένετο η Tesla
Ο Μασκ ενεπλάκη στο εγχείρημα των ηλεκτρικών αυτοκινήτων ως πρώτος επενδυτής το 2004, συνεισφέροντας τελικά περίπου 6,3 εκατομμύρια δολάρια, αρχικά, και εντάχθηκε στην ομάδα, συμπεριλαμβανομένου του μηχανικού Μάρτιν Έμπερχαρντ, για να βοηθήσει στη διοίκηση μιας εταιρείας που τότε ήταν γνωστή ως Tesla Motors. Έπειτα από μια σειρά διαφωνιών, ο Έμπερχαρντ απομακρύνθηκε το 2007 και προσελήφθη ένας προσωρινός διευθύνων σύμβουλος μέχρι να αναλάβει ο Μασκ τον έλεγχο και να την καταστήσει την πιο πολύτιμη αυτοκινητοβιομηχανία στον κόσμο, σύμφωνα με το Wired.
Εκτός από την παραγωγή ηλεκτρικών οχημάτων, η Tesla διατηρεί ισχυρή παρουσία στον τομέα της ηλιακής ενέργειας, χάρη στην εξαγορά της SolarCity. Η εταιρεία παράγει σήμερα δύο επαναφορτιζόμενες ηλιακές μπαταρίες. Η μικρότερη Powerwall αναπτύχθηκε για οικιακή εφεδρική ενέργεια και χρήση εκτός δικτύου, ενώ η μεγαλύτερη Powerpack προορίζεται για εμπορική χρήση ή χρήση σε δίκτυο ηλεκτρικής ενέργειας κοινής ωφέλειας.
Στο διάστημα του Μασκ με τη SpaceX
Ο Μασκ χρησιμοποίησε το μεγαλύτερο μέρος των εσόδων από τη συμμετοχή του στο PayPal για να ιδρύσει την Space Exploration Technologies Corp., την κατασκευάστρια εταιρεία του πυραύλου που είναι ευρέως γνωστή ως «SpaceX». Σύμφωνα με τον δικό του απολογισμό, δαπάνησε 100 εκατομμύρια δολάρια για την ίδρυση της SpaceX το 2002.
Υπό την ηγεσία του, η εταιρεία απέσπασε αρκετές υψηλού προφίλ συμβάσεις με την Εθνική Υπηρεσία Αεροναυτικής και Διαστήματος των ΗΠΑ (NASA) και την Αμερικανική Πολεμική Αεροπορία για τον σχεδιασμό πυραύλων εκτόξευσης στο διάστημα. Στο μυαλό του όμως, το μεγαλύτερο επίτευγμα είναι τα σχέδιά του να στείλει έναν αστροναύτη στον Άρη μέχρι το 2025 σε μια προσπάθεια συνεργασίας με τη NASA.
Κολλημένος με το X
Η εταιρεία που ιδρύθηκε τον Μάρτιο του 2006 ως Twitter από τους Jack Dorsey, Noah Glass, Biz Stone και Evan Williams, εισήχθη στο χρηματιστήριο τον Νοέμβριο του 2013, συγκεντρώνοντας 1,8 δισεκατομμύρια δολάρια στην IPO. Συχνός χρήστης του δικτύου ανταλλαγής μηνυμάτων ήδη από το 2009, ο Μασκ αποκάλυψε ότι τον Απρίλιο του 2022 κατείχε μερίδιο 9,2% στην X.32 Η εταιρεία απάντησε προσφέροντας στον Μασκ μια θέση στο διοικητικό συμβούλιο, την οποία αποδέχτηκε πριν αρνηθεί λίγες ημέρες αργότερα, ξεκινώντας έτσι το περίφημο σίριαλ με την πλατφόρμα, που απέδειξε ακόμη και σε όσους δεν γνώριζαν πολλά γι’ αυτόν, ότι άτι δεν πάει καλά.
Δεν είναι τυχαίο εξάλλου ότι μετά από μήνες νομικών διαμάχης, το σχέδιο του δισεκατομμυριούχου να αγοράσει την πλατφόρμα κοινωνικών μέσων ενημέρωσης καρποφόρησε και ο Μασκ ανέλαβε τον έλεγχο της εταιρείας στις 28 Οκτωβρίου 2022 και ένα χρόνο μετά η εταιρεία μετονομάστηκε σε «X» τον επόμενο χρόνο – καμία έκπληξη.
Αρχετυπικά κακός ή ονειροπόλος;
Απλώς δισεκατομμυριούχος, ταλαντούχος και αέναος. Κατά τη διάρκεια της εμφάνισής του στις 8 Μαΐου 2021 στην τηλεοπτική εκπομπή «Saturday Night Live», ο Μασκ αποκάλυψε ότι πάσχει από το σύνδρομο Άσπεργκερ, μια διαταραχή του φάσματος του αυτισμού. «Στην πραγματικότητα γράφω ιστορία απόψε ως το πρώτο άτομο με σύνδρομο Asperger που φιλοξενεί το SNL. Ή τουλάχιστον ο πρώτος που το παραδέχεται», είπε. Πώς εκδηλώνεται η νευροαναπτυξιακή πάθηση; «Δεν έχω πάντα πολύ έντονο τονισμό ή ποικιλία στον τρόπο που μιλάω, κάτι που μου είπαν ότι κάνει καλή την κωμωδία», εξήγησε ο Μασκ με το ιδιόρυθμο χιούμορ του.
Όπως τον έχουν αποκαλέσει ακόμη και τηλεοπτικοί παρουσιαστές, ο Ίλον Μασκ θα μπορούσε κάλλιστα να είναι ο αρχετυπικά κακός στις ταινίες του Τζέμς Μποντ. ΗΓ ιδέα του Μασκ για μονοπώλιο στη δημόσια πληροφόρηση δεν είναι καθόλου πρωτότυπη – αρκεί να σκεφτούμε το δεύτερο μέρος της ταινίας «Tomorrow Never Dies», ο κακός μεγιστάνας των μέσων ενημέρωσης Έλιοτ Κάρβερ, ελέγχει μια πανίσχυρη αυτοκρατορία ειδήσεων που φιλτράρει τα πρόσφατα γεγονότα μέσα από τον υποκειμενικό του φακό. Θυμίζει μήπως το Χ;
Το μέλλον είναι μπροστά για τον δισεκατομμυριούχο Ίλον Μασκ που ως άλλος Τόνι Σταρκ – ο κινηματογραφικός tycoon που από ένα γύρισμα της τύχης, μεταμορφώθηκε σε Iron Man – θέλει να αφήσει το δικό του αποτύπωμα και εκτός συμβατικών ορίων. Απόδειξη, η πρώτη εμφύτευση μικροτσίπ σε εγκέφαλο ασθενή από την νεοπαγή Neuralink, αλλά και η σύσταση της νεοφυούς επιχείρησης τεχνητής νοημοσύνης, xAI.
ΔΙΑΒΑΣΤΕ ΕΠΙΣΗΣ: Με οδηγίες Προέδρου το ΥΠΟΙΚ αξιολογεί τα μέτρα στήριξης