Tης Δρος Χρυσής Μέμτσα*
Στη διάρκεια του 2023 πολλές κυβερνήσεις πέρασαν νομοσχέδια για το κλίμα και τις κανονιστικές αναφορές, προετοιμάζοντας έτσι το 2024 να είναι ένα σημαντικό έτος για τα κριτήρια ESG και την Εταιρική Βιωσιμότητα. Η απαίτηση για καλύτερη εταιρική διαφάνεια, ιδίως όσον αφορά τον περιβαλλοντικό αντίκτυπο και την έκθεση στους φυσικούς και μεταβατικούς κινδύνους, κορυφώθηκε το 2023. Οι νέες κανονιστικές αναφορές θα δημιουργήσουν ένα νέο κύμα υποβολής εκθέσεων βιωσιμότητας και κριτηρίων ESG, για το 2024 και μετά, καθώς η προσέγγιση των εταιρειών για την υποβολή εκθέσεων βιωσιμότητας θα μετατραπεί από εθελοντική σε υποχρεωτική.
Οι αποφάσεις ρυθμιστικών και διεθνών φορέων θα αναγκάσουν τις δημόσιες και ιδιωτικές εταιρείες να ανταποκριθούν στις αυξημένες απαιτήσεις, οι οποίες θα αλλάξουν ριζικά τον τρόπο με τον οποίο οι επιχειρήσεις δημοσιοποιούν τις επιπτώσεις των εκπομπών τους, τόσο ως εταιρεία όσο και για τα προϊόντα και τις υπηρεσίες που παρέχουν.
Από την 1η Ιανουαρίου 2024, οι ευρωπαϊκές εταιρείες που συμμορφώνονται με την οδηγία Non-Financial Reporting Directive (NFRD) θα πρέπει να υποβάλλουν εκθέσεις σχετικά με τον αντίκτυπο των λειτουργιών τους στο κλίμα, σύμφωνα με την Corporate Sustainability Reporting Directive (CSRD), μια νέα και βελτιωμένη έκδοση των υφιστάμενων απαιτήσεων, οι οποίες θα οδηγήσουν στην υποβολή ουσιαστικών και βασισμένων σε δεδομένα εκθέσεων σε παγκόσμιο επίπεδο. Από το 2025, και άλλες μεγάλες εταιρείες που δραστηριοποιούνται στην ΕΕ θα υπαχθούν στους νέους κανονισμούς, πράγμα που σημαίνει ότι το 2024 θα είναι η χρονιά που πολλές εταιρείες θα ασχοληθούν επιτέλους σοβαρά με τη συλλογή και την υποβολή στοιχείων ESG.
ΝΕΟΙ ΚΑΝΟΝΙΣΜΟΙ
Οι νέοι κανονισμοί εισάγουν επίσης νέους ορισμούς της ουσιαστικότητας, όπως η χρηματοοικονομική ουσιαστικότητα (πώς τα κριτήρια ESG επηρεάζουν τα οικονομικά μιας εταιρείας), η ουσιαστικότητα επιπτώσεων (πώς οι δραστηριότητες μιας εταιρείας επηρεάζουν τις κοινότητες και το περιβάλλον) και η διπλή ουσιαστικότητα (χρηματοοικονομική και ουσιαστικότητα επιπτώσεων σε συνδυασμό). Σε αυτό το σημείο, η CSRD σπάει το καλούπι των υφιστάμενων πρακτικών υποβολής εκθέσεων, γεγονός που σηματοδοτεί μια στροφή προς τη βαθύτερη ενσωμάτωση της βιωσιμότητας στη βασική επιχειρηματική στρατηγική και στις λειτουργίες διαχείρισης κινδύνων.
Η ΑΝΤΙΜΕΤΩΠΙΣΗ ΤΟΥ GREENWASHING
Το ‘‘greenwashing’’, ένας όρος που έχει γίνει δημοφιλής στις επικρίσεις της επικρατούσας τάσης για τις αδύναμες ή παραπλανητικές εταιρικές προσπάθειες βιωσιμότητας, θα αντιμετωπιστεί από ισχυρότερους νομικούς ορισμούς και συνέπειες, από το 2024 και μετά. Η καλύτερη καθοδήγηση και οι πιο αποφασιστικές συνέπειες θα σημάνουν μεγαλύτερη σαφήνεια για τους καταναλωτές -αλλά και μεγαλύτερο κίνδυνο για τις εταιρείες που δημοσιοποιούν τις προσπάθειες ESG. Η συμμόρφωση θα αποτελέσει βασικό μέλημα για τις ομάδες ESG, οι οποίες θα πρέπει να συνεργαστούν στενά με τις ομάδες επικοινωνίας και μάρκετινγκ, για να διασφαλίσουν ότι τα περιβαλλοντικά μηνύματα συμμορφώνονται με τις απαιτήσεις της δικαιοδοσίας.
Καθώς περισσότερες χρηματοοικονομικές γνωστοποιήσεις που σχετίζονται με το κλίμα καθίστανται υποχρεωτικές, αναμένουμε να δούμε μια στενότερη ενσωμάτωση των οικονομικών και της βιωσιμότητας, με τα κριτήρια ESG να γίνονται επίκεντρο για τους οικονομικούς διευθυντές και τους ελεγκτές. Για παράδειγμα, για τις επιχειρήσεις που επικεντρώνονται στο μέλλον και σκέφτονται εναλλακτικές, όπως μια παγκόσμια τιμή του άνθρακα, ο άνθρακας γίνεται ταυτόχρονα περιουσιακό στοιχείο και υποχρέωση. Μπορεί λοιπόν να εφαρμοστεί μια νέα ‘‘liability-driven’’ έννοια των εκπομπών, για να γίνουν οι κίνδυνοι και οι υποχρεώσεις πιο ορατοί στον ισολογισμό.
Αναμένουμε ότι οι ομάδες ESG θα συνεργαστούν στενά με τις ομάδες χρηματοδότησης και διαχείρισης κινδύνων το 2024, θέτοντας, ίσως, εσωτερικές τιμές στον άνθρακα και καθορίζοντας πώς θα μπορούσε να μοιάζει ένα πιο ρυθμιζόμενο περιβάλλον άνθρακα. Επίσης, οι αλυσίδες εφοδιασμού θα πρέπει να βελτιώσουν την προσέγγισή τους όσον αφορά τη διαφάνεια, τις επιδόσεις και τη λογοδοσία. Οι καταναλωτές ζητούν μεγαλύτερη διαφάνεια του αποτυπώματος και του κύκλου ζωής των προϊόντων ενώ τα περιβαλλοντικά σκάνδαλα και τα σκάνδαλα για τα ανθρώπινα δικαιώματα έχουν αναδείξει πόσο λίγα γνωρίζουν -και αποκαλύπτουν- οι καταναλωτικές μάρκες για τον τρόπο παραγωγής των προϊόντων τους.
Προβλέπεται ότι το 2024 οι εταιρείες θα δώσουν μεγαλύτερη έμφαση στις αλυσίδες εφοδιασμού τους, τόσο στη χαρτογράφηση και στις γνωστοποιήσεις της αλυσίδας εφοδιασμού όσο και στη θέσπιση βιώσιμων πολιτικών προμηθειών, με επίκεντρο τα κριτήρια ESG, και στη συνεργασία με τους προμηθευτές τους για τη βελτίωση, τόσο της συλλογής δεδομένων όσο και του περιβαλλοντικού και κοινωνικού αντίκτυπου.
Το 2024 θα είναι ένα καθοριστικό έτος για τα κριτήρια ESG. Αν το 2023 ήταν η χρονιά που είδαμε τα κριτήρια ESG να αμφισβητούνται από τα κυρίαρχα μέσα ενημέρωσης, το 2024 θα αποδείξει ότι τα κριτήρια ESG ήρθαν για να μείνουν. Η ταχεία εξάπλωση των υποχρεωτικών γνωστοποιήσεων για το κλίμα είναι σημαντική, όχι μόνο για τον αριθμό των εταιρειών, που σύντομα θα πρέπει να υποβάλλουν εκθέσεις βάσει τυποποιημένων πλαισίων, αλλά και για το βάθος και το πεδίο εφαρμογής αυτών των απαιτήσεων υποβολής εκθέσεων.
Το 2024 θα είναι η χρονιά που θα δούμε τις εταιρείες να αρχίζουν να λαμβάνουν σοβαρά υπόψη τους τα κριτήρια ESG, όχι απλώς ως άσκηση συμμόρφωσης και διαχείρισης κινδύνων αλλά ως ευκαιρία για τον επανασχεδιασμό των επιχειρηματικών τους μοντέλων από την αρχή. Η πραγματική ενσωμάτωση των κριτηρίων ESG θα σημαίνει ότι οι διαδικασίες σχεδιασμού θα επανασχεδιαστούν, οι στρατηγικές προμηθειών θα ξαναγραφτούν και οι προσπάθειες μάρκετινγκ και επικοινωνίας θα αλλάξουν για τα καλά. Τα κριτήρα ESG δεν θα είναι πλέον απλώς ένα «πρόσθετο» αλλά, μάλλον, ένα βασικό μέρος της επιχειρηματικής στρατηγικής.
*Finance & Banking Professional, Green and Sustainable Finance Professional by CBI ΕΠ του Πανεπιστημίου Λευκωσίας
Διαβάστε επίσης: Το κοινωνικό μας αποτύπωμα αντανακλά τις διαχρονικές μας αξίες