Της Πωλίνας Άνιφτου*
Η αυτονομία και η δομή της Περσικής Αυτοκρατορίας
Το Ιράν είναι το κράτος προϊόν της Περσικής Αυτοκρατορίας, η οποία από την εποχή των Καζάρων (Qajar) (1794 to 1925) έχανε έδαφος με τις διάφορες εθνοτικές ομάδες στον βορρά, στα νοτιοανατολικά και στα βορειοδυτικά να διεκδικούν την αυτονομία τους από την Περσία για να ακολουθήσουν ένα διαφορετικό μέλλον. Το στοιχείο της αυτονομίας υπήρχε σε όλη τη διάρκεια της Περσικής Αυτοκρατορίας από αρχαιοτάτων χρόνων, αφού με την κατάκτηση νέων γαιών οι Πέρσες δεν άλλαζαν τους ηγέτες και τους βασιλιάδες των περιοχών αλλά δημιουργούσαν μονάδες ελέγχου μέσω του στρατού ή πολιτειακά, έτσι οι Πέρσες δεν έχαναν χρόνο σε αναδιάρθρωση της εξουσίας των τοπικών ηγετών και μπορούσαν να συνεχίσουν τις εκστρατείες τους. Αν και οι Πέρσες είχαν ένα είδος αυτονομίας και αποκέντρωσης η προσέγγιση ήταν πάντα να προστατεύεται ο πυρήνας της Αυτοκρατορίας, δηλαδή περίπου το σημερινό Ιράν, ώστε ο εχθρός να μην πλησιάζει την πρωτεύουσα που κατά την αρχαιότητα υπήρξε η Περσέπολη.
Το στοιχείο του ότι οι γύρω κτήσεις αποτελούσαν ουσιαστικά τα οχυρά, ώστε να μην προσεγγίσει ο εχθρός το κυρίως κράτος, εξέλειπε με τον καιρό, μιας και σε περίπου 2 αιώνες οι Πέρσες είδαν την Αυτοκρατορία να χάνει εδάφη και χώρες, όπως η Τσαρική Ρωσία να διεκδικεί μέρος της, με αποτέλεσμα η Περσία να χάνει μέρος των εδαφών της στον βορρά. Οι συνθήκες του Gulistan το 1813 και του Turkmenchay το 1828, με τις οποίες το τότε βασιλευόμενο από τους Καζάρους Ιράν (τότε Περσία) αναγνώρισε τη ρωσική κυριαρχία επί των Erivan (στα σύνορα με το Ιράν), Nakhchivan (μεταξύ Αρμενίας, Ιράν και Τουρκίας) και Lankaran Khanates (Κασπία Θάλασσα), που σήμερα ανήκουν στο Αζερμπαϊτζάν και ρυθμίζουν ενεργειακά όλο τον Καύκασο. Τα τρία αυτά εδάφη κατακτήθηκαν από την Τσαρική Αυτοκρατορία και αφαίρεσαν από το Ιράν τον έλεγχο της Κασπίας Θάλασσας αλλά και του βόρειου περάσματος μέσω της σημερινής Αρμενίας και Γεωργίας στη Μαύρη Θάλασσα και στην Ευρώπη.
Τα εδάφη της Περσικής Αυτοκρατορίας είχαν διασπαστεί σε πολιτικά κόμματα και ένοπλα οργανωμένες ομάδες που ο Ρέζα Κχαν (μετέπειτα Παχλαβί και Σάχης, πατέρας του τελευταίου Σάχη) κατέστειλε και κατάφερε να ενώσει τη χώρα σε μια οντότητα με την ανάληψη της εξουσίας το 1925. Ο Ρέζα Σάχης το 1935 άλλαξε το όνομα της χώρας από Περσία σε Ιράν, αφού το όνομα Περσία ήταν δοτό από τους Έλληνες που συνάντησαν τον Κύρο για πρώτη φορά στη Μικρά Ασία και από την επαρχία καταγωγής τους την Παρς (σήμερα Φαρς) οι Ίωνες τους ονόμασαν Πέρσες. Η δυτική βιβλιογραφία συνέχισε την αναφορά σε Πέρσες μέχρι τη στιγμή που το 1935, η χώρα πήρε το όνομα Ιράν όπως αναφέρεται στα ιστορικά διηγήματα του Ιράν.
Οι άσπονδες εθνικότητες του Ιράν
Το Ιράν έχει έναν από τους παλαιότερους και συνεχείς σημαντικούς πολιτισμούς του κόσμου. Είναι μια κρατική κοινότητα με πολυάριθμες φυλετικές ομάδες που συνυπάρχουν στα χιλιάδες χρόνια ιστορίας. Σύμφωνα με το «The international handbook of the demography of race and ethnicity» (2015) η κύρια εθνοτική ομάδα στο Ιράν είναι οι Πέρσες (65%), μετέπειτα οι Αζέροι Τούρκοι (16 %), Κούρδοι (7%), Λουρ (6%), Άραβες (2%), Μπαλούτσι (2%), Τουρκμένιοι (1%), τουρκική φυλή και νομάδες όπως οι Qashqai (1%) και μη περσικές άλλες ομάδες, μη τουρκικές ομάδες όπως οι Αρμένιοι, Ασσύριοι και Γεωργιανοί (λιγότερο από 1%).
Η συνύπαρξη αυτή δεν ήταν πάντα χωρίς προβλήματα, μιας και διάφορα απελευθερωτικά κινήματα συγκρούονταν με την Τεχεράνη διαχρονικά. Χαρακτηριστικά ήταν τα κινήματα στις περιοχές του βορρά όπου βρίσκονται οι περιοχές των Αζέρων και έβλεπαν τους εαυτούς τους ως μέρος του Αζερμπαϊτζάν που αναπτυσσόταν ως μια Σιίτικη χώρα με δυτικογενή πρότυπα, ενώ στον νότο στην Αχβάζ (Κουζεστάν) τα κινήματα εστίαζαν στον αραβικό χαρακτήρα της περιοχής. Ενδεικτική ήταν η περίπτωση της πολιορκίας της ιρανικής πρεσβείας που έλαβε χώρα από τις 30 Απριλίου έως τις 5 Μαΐου 1980, όταν μια ομάδα έξι ενόπλων ανδρών εισέβαλε στην ιρανική πρεσβεία του Λονδίνου. Οι ένοπλοι, Ιρανοί Άραβες που έκαναν εκστρατεία για την αυτονομία της επαρχίας του Κουζεστάν, κρατούσαν ομήρους 26 άτομα, μεταξύ των οποίων και το προσωπικό της πρεσβείας, αρκετούς επισκέπτες και έναν αστυνομικό που φρουρούσε την πρεσβεία. Απαίτησαν την απελευθέρωση των κρατουμένων μαχητών για το ελεύθερο Κουζεστάν από το Ιράν και τη δική τους ασφαλή διέλευση από το Ηνωμένο Βασίλειο.
Περαιτέρω εν μέσω του πολέμου μεταξύ Αρμενίας και Αζερμπαϊτζάν το 2020-2021 για πρώτη φορά στην ιερή πόλη της Κομ χωρίς προηγούμενη ειδοποίηση διοργανώθηκε διεθνές συνέδριο για τον πόλεμο και μάλιστα οι πλείστοι συμμετέχοντες ήταν κληρικοί Αζερικής καταγωγής. Το αποτέλεσμα αυτού ήταν η πίεση προς το Ιράν να συνταχθεί για πρώτη φορά με το Αζερμπαϊτζάν και να απομακρυνθεί από την Αρμενία, που από το 1994 υπήρξε η κύρια του σύμμαχος στην περιοχή. Το Ιράν ήταν η πρώτη φορά που τάχθηκε με το Αζερμπαϊτζάν ακροβατώντας μεταξύ φόβου και ζήλου να κρατήσει τις περιοχές του βόρειου Ιράν δεμένες με την Τεχεράνη, αφού κατά τη διάρκεια του πολέμου ο ιρανικός στρατός κατέστειλε πάμπολλες διαδηλώσεις υπέρ του Αζερμπαϊτζάν στην Ταμπρίζ, με την ξεκάθαρη τοποθέτηση του λαού του βορείου Ιράν όσον αφορά την ταυτότητά τους.
Και ενώ αυτά συμβαίνουν, το Ιράν είναι ένα συνονθύλευμα ταυτοτήτων. Ο Αγιατολάχ Χομεϊνί είναι ο ίδιος Αζέρος, ο Ρέζα Σάχης ήταν Αζέρος από το βόρειο Ιράν και κατά την επίσκεψή του στην Τουρκία πριν την ανάληψη εξουσίας το 1921 στις συζητήσεις του με τον Κεμάλ Ατατούρκ μίλησαν στην τουρκική γλώσσα. Το Ιράν είναι ένα κράτος που οι εθνότητες που ζουν σε αυτό έχουν και ισχυρή αίσθηση της κρατικής εμβέλειας και της αντίστασης για την προστασία της χώρας τους και αυτό έγινε έντονο από την αντίσταση του λαού κατά τον πόλεμο Ιράν- Ιράκ (1980-88).
Ο λαός του Ιράν το 1979 δέχθηκε την αλλαγή της μοναρχίας στην ισλαμική διακυβέρνηση, μιας και η μοναρχία και ο τελευταίος Σάχης απογοήτευσε με την εσωτερική και εξωτερική του πολιτική. Η κακή οικονομική κατάσταση έφεραν στο Ιράν τον Χομεϊνί που υποστηρίχθηκε ακόμη και από μερίδα της αριστεράς. Ο λαός ζητούσε την αλλαγή για την ελευθερία, το ψωμί και την εκπαίδευση, κάτι που ήταν προνόμιο για τους λίγους επί Σάχη. Και ομολογουμένως η Ισλαμική Επανάσταση έκανε την αλλαγή στην ελευθερία του Τύπου, στην ίδρυση σχολείων, φαγητού σε περιοχές και νοικοκυριά που το χρειάζονταν για να χάσει τον ιδεολογικό της χαρακτήρα με τον εγκλεισμό της στο Ιράν και την εσωστρέφειά της.
Το Ιράν είναι μια άτυπη Ομοσπονδία
Παρόλη την έντονη κρατική ταυτότητα οι εθνικότητες του Ιράν διατηρούν έντονα τα δικά τους εθνοτικά στοιχεία, που αν και η Τεχεράνη πολλάκις προσπάθησε να ενσωματώσει με τη διδασκαλία στα πανεπιστήμια πχ της κουρδικής γλώσσας δεν τα κατάφερε. ΟΙ Τουρκμένοι νιώθουν παραπάνω Τούρκοι αλλά θα πολεμήσουν για το Ιράν, οι Κούρδοι νιώθουν Κούρδοι αλλά θα συνταχθούν με το Ιράν, όμως μέχρι πότε;
Το Ιράν είναι μια σημαντική χώρα γιατί αποτελεί ενεργειακά και πολιτικά τον «ενδιάμεσο χώρο» από όπου η διακίνηση ανθρώπων και προϊόντων γίνεται διά του εδάφους από την Ανατολή στη Δύση και το αντίστροφο παρακωλύεται ένεκα των σχέσεων του Ιράν με τη Δύση. Το Ιράν ήταν ο πέμπτος μεγαλύτερος παραγωγός αργού πετρελαίου στον ΟΠΕΚ το 2021 και ο τρίτος μεγαλύτερος σε φυσικό αέριο παραγωγός στον κόσμο το 2020. Κατέχει μερικά από τα μεγαλύτερα κοιτάσματα αποδεδειγμένου πετρελαίου στον κόσμο και αποθέματα φυσικού αερίου, που το κατατάσσουν ως τον τρίτο μεγαλύτερο παραγωγό πετρελαίου στον κόσμο και τον δεύτερο μεγαλύτερο στο φυσικό αέριο. Στα τέλη του 2021, το Ιράν αντιπροσώπευε το 24% των αποθεμάτων πετρελαίου στη Μέση Ανατολή και το 12% στον κόσμο.
Παραμένει όμως ένα κράτος που έχει αναμιχθεί άμεσα ή έμμεσα στις μεγαλύτερες πολιτικές αλλαγές στην περιοχή και δη στο Λεβάντ. Η εμπλοκή αυτή έχει προβληματίσει πολλάκις τους αναλυτές και υπάρχει σχέδιο ομοσπονδιοποίησης του Ιράν, κάτι που επιθυμούν πολλές από τις μεγάλες δυνάμεις αλλά και από τις γείτονες χώρες.
Οι Μεγάλες Δυνάμεις είχαν εμπλακεί στο Ιράν από τον 19ο αιώνα όπου εκμεταλλεύονταν το πετρέλαιο της χώρας, ενώ η ΕΣΣΔ και το ΗΒ επενέβησαν κατά τον ΒΠΠ, ώστε το Ιράν να μη συμμαχήσει με τη Γερμανία. Ο Ρεζά Σάχης είχε έντονη φιλογερμανική στάση και δημιουργούσε αμφιβολίες για το πού θα βρίσκεται το Ιράν στον ΒΠΠ, έτσι το 1941 αναγκάστηκε μετά από πιέσεις των συμμάχων να φύγει από τον θρόνο και να αναλάβει ο μόλις 21 χρονών γιος του Μοχάμαντ Ρεζά που ήταν και ο τελευταίος Σάχης.
Τα 8 σημεία του Σχεδίου Ομοσπονδιοποίησης του Ιράν
Το σχέδιο Ομοσπονδιοποίησης του Ιράν αναφέρει τα πιο κάτω:
1) Ενσωμάτωση της αραβόφωνης περιοχής του Κουζεστάν (Khuzestan), μίας από τις περιοχές με πηγές πετρελαίου, στις Συμφωνίες του Αβραάμ με την παρουσία αραβικών εταιρειών στην περιοχή. Μαζί με το Κουζεστάν θα ακολουθήσει και η γειτονική επαρχία του Λορεστάν, που επίσης είναι πλούσια σε πετρέλαιο και πρώτες ύλες. Η ενσωμάτωση του Κουζεστάν στις Συμφωνίες του Αβραάμ αφαιρεί από το Ιράν μια πλούσια σε ενέργεια και σε νερό περιοχή που ήταν το οχυρό του Ιράν απέναντι στους Άραβες. Η εισβολή του Ιράκ άρχισε από το Κουζεστάν το 1980 και βρήκε στήριξη από τους Άραβες της περιοχής. Το 2019, το Khuzestan παρήγαγε το 15,1% του ΑΕΠ του Ιράν. Το Khuzestan είναι ο δεύτερος μεγαλύτερος συνεισφέρων στο ΑΕΠ του Ιράν μετά την Τεχεράνη (21,6%). Προς αναφορά, η ανατολική επαρχία του Khorasan, με πληθυσμό που είναι 40% μεγαλύτερος από το Khuzestan και περιλαμβάνει τη μεγάλη πόλη Mashhad, συνέβαλε μόνο στο 4,9% του ΑΕΠ του Ιράν, ενώ η κεντρική επαρχία του Ισφαχάν, με πληθυσμό που είναι περίπου 10% μεγαλύτερος από το Khuzestan, συνεισέφερε το 5,7% του ΑΕΠ του Ιράν.
2) Η επαρχία του Φαρς, της Μπουσιέρ και του Χορμοζγκάν θα ανήκουν στο Ομόσπονδο Ιράν, αλλά θα βρεθούν κάτω από διεθνή έλεγχο με δικαιώματα σε ξένες εταιρείες. Θα συνταχθεί το ίδιο μοντέλο ΑΟΖ και δικαιωμάτων στα θαλάσσια διαμερίσματα, όπως αυτό του Λιβάνου και του Ισραήλ που μιμήθηκε το μοντέλο στον Κόλπο του Μεξικού. Πλέον οι ομόσπονδες αυτές πολιτείες μακριά από την κεντρική κυβέρνηση της Τεχεράνης, έκαστη θα μπορεί να ιδιωτικοποιεί για μικρό ή μεγάλο χρονικό διάστημα την εκμετάλλευση του πετρελαίου. Το λιμάνι της Μπαντάρ Αμπάς και τα Στενά του Χορμούζ δεν θα ελέγχονται από το Ιράν πλέον. Ο νέος χάρτης του ΙΜΟ του Διεθνούς Οργανισμού της Ναυσιπλοΐας θα εξετάσει το γεγονός τα Στενά του Χορμούζ, τα Στενά του Άντεν, το Σουέζ και τα Στενά των Δαρδανελίων να υπάγονται σε ανεξάρτητο ναυτικό καθεστώς όπου διεθνείς δυνάμεις θα επιτηρούν την ελεύθερη ναυσιπλοΐα.
3) Το Χορασάν (Khorasan) και το Σιστάν (Sistan) θα γίνουν οι κύριοι άξονες όπου θα ανακόπτουν τις κινέζικες επενδύσεις και θα αντικαταστήσουν την Ουκρανία σε μια πιθανή απώλεια των σιτοβολόνων. Το 2022, το Ιράν εξήγαγε 17,2 εκατομμύρια δολάρια σε γλουτένη σίτου, καθιστώντας το Ιράν τον 17ο μεγαλύτερο εξαγωγέα γλουτένης σίτου στον κόσμο. Την ίδια χρονιά, η γλουτένη σίτου ήταν το 100ο πιο εξαγόμενο προϊόν στο Ιράν. Ο κύριος προορισμός των εξαγωγών γλουτένης σίτου από το Ιράν είναι: Τουρκία (13,7 εκατομμύρια $), Ινδία (3,35 εκατομμύρια $), Νότια Κορέα (216 χιλιάδες $) και Γαλλία (32 $). Η παραγωγή αυτή με τις κατάλληλες διαδικασίες και μηχανισμούς που το Ιράν δεν διαθέτει αυτή τη στιγμή μπορεί να βοηθήσει σε παραγωγή, σιτηρών και καλαμποκιού που θα μπορεί να θρέψει την Ευρώπη για μεγάλο χρονικό διάστημα αν χρειαστεί.
Η παραγωγή σιταριού στο Ιράν το 2023 εκτιμάται σε 14 εκατομμύρια τόνους, από 13,2 εκατομμύρια τόνους το 2021, σύμφωνα με το Υπουργείο Γεωργίας των ΗΠΑ (USDA).Η γεωργία είναι ένας σημαντικός Οικονομικός τομέας στο Ιράν, παρέχοντας το 11% του Ακαθάριστου Εγχώριου Προϊόντος και το 18% της συνολικής απασχόλησης. Αναμένεται να αυξήσει κατά 4% ετησίως και να δημιουργήσει 250.000 θέσεις εργασίας έως το 2035, σύμφωνα με την McKinsey & Company, μια παγκόσμια εταιρεία Συμβουλευτικής.
4) Το Σιστάν και Μπαλουχιστάν θα παραμείνει ο συνδετικός κρίκος με την Ινδία διά μέσου του λιμανιού του Τσαμπαχάρ. Το Ιράν αποτελεί στρατηγικό σημείο διέλευσης που μπορεί να συντομεύσει τις ναυτιλιακές διαδρομές κατά 40% και να μειώσει το κόστος μεταφοράς κατά 30%, ένα σημαντικό κίνητρο για διάφορα κράτη για να χρησιμοποιήσουν την επικράτεια του Ιράν. Ο διάδρομος βορρά-νότου, που η Ρωσία και ορισμένες χώρες της Κεντρικής Ασίας προσπαθούν να ενεργοποιήσουν για να φτάσουν στα νότια ύδατα και στις ασιατικές και αφρικανικές αγορές, περνά από το Ιράν και από το λιμάνι του Τσαμπαχάρ. Οι διάδρομοι Ανατολής-Δύσης αποτελούν επί του παρόντος μέρος της πρωτοβουλίας Belt and Road της Κίνας και της Συμφωνίας των $440 δις της μεταξύ Κίνας και Ιράν.
Στο επίκεντρο αυτών των σχεδίων βρίσκεται το έργο αποκατάστασης του λιμανιού Chabahar, το οποίο επιδιώκει να αυξήσει τη χωρητικότητα των φορτίων του λιμανιού από 3 εκατομμύρια τόνους το 2016 και 8 εκατομμύρια τόνους το 2021 σε 33 εκατομμύρια τόνους στο μέλλον και 80 εκατομμύρια τόνους σε επόμενες φάσεις. Το λιμάνι προβλέπεται να συνδεθεί με την πόλη Zahedan μέσω σιδηροδρομικής γραμμής, μήκους 730 χιλιομέτρων με κόστος $550 εκατομμυρίων και από εκεί με την πόλη Sarakhs στα σύνορα με το Τουρκμενιστάν, μέσω μιας σιδηροδρομικής γραμμής 760 χιλιομέτρων, στο κόστος $600 εκατομμυρίων. Ένας σιδηρόδρομος $700 εκατομμυρίων που συνδέει το λιμάνι Chabahar με το λιμάνι Bandar Abbas και την επαρχία Kerman αποτελεί επίσης μέρος του σχεδίου του έργου. Αυτό είναι βάσει ενός ευρύτερου σχεδίου για την ολοκλήρωση αυτού που οι Ιρανοί πολιτικοί αποκαλούν «Ιρανικό Δρόμο του Μεταξιού», το οποίο θα κοστίσει περίπου $2,5 δισεκατομμύρια. Το ιρανικό σχέδιο προβλέπει επίσης πρόσθετες επενδύσεις για την αναβάθμιση της υποδομής του λιμανιού.
Αν η Δύση θέσει υπό τον έλεγχό της το Ιράν, τα δυτικά προϊόντα διά μέσω του Ιράν θα μετακινούνται γρηγορότερα σε όλο τον κόσμο, στην Κεντρική Ασία, την Ινδοκίνα, την Ινδία και τελικά την Ωκεανία. Η δε AUKUS θα εντάξει χώρες όπως την Ινδία και τη Σαουδική Αραβία και θα είναι ο κύριος ανταγωνιστής του SCO (Σύνδεσμος της Σανγκάης) στην Ευρασία απέναντι στην Κίνα και τους Οργανισμούς Συνεργασίας της Ρωσίας με χώρες της πρώην ΕΣΣΔ στην Κεντρική Ασία. Η δε πολιτική του Ισραήλ, που διατηρεί πολύ καλές σχέσεις με το Αζερμπαϊτζάν, το Καζακστάν και το Ουζμπεκιστάν, θα είναι ο θεματοφύλακας των ΗΠΑ απέναντι στην επεκτατικότητα της Ρωσίας και της Κίνας.
5) Οι Βόρειες περιοχές του Ιράν γύρω από την Κασπία θάλασσα ξεκινώντας από την Ταμπρίς ως το Γκολεστάν πιθανότατα να δοθούν στο Αζερμπαϊτζάν ή να έχουν πιο ελεύθερη επικοινωνία με το Αζερμπαϊτζάν με την προϋπόθεση το Αζερμπαϊτζάν να απομακρυνθεί από την Τουρκία και να αυτονομηθεί πολιτικά.
6) Η περιοχή του Κουρδιστάν ενδέχεται να ενσωματωθεί με το Β. Ιράκ στη δημιουργία ενός αυτόνομου κρατιδίου κουρδικής προέλευσης.
7) Τα νησιά του Περσικού Κόλπου θα δοθούν σε συνδιαχείριση με το Μπαχρέιν, δεδομένου ότι θα μεταφέρεται το περσικό πετρέλαιο διαμέσου της Σαουδικής Αραβίας στους αγωγούς πετρελαίου του Εϊλάτ- Ασκελόν στο Ισραήλ και από εκεί στη Δύση. Υπό αυτές τις συνθήκες θα επανέλθει η συνεργασία Ιράν και Ισραήλ διά της εταιρείας Eilat Ashkelon Pipeline Company που οι δύο χώρες δημιούργησαν το 1968 εξ ημισείας.
8) Το πλέον σημαντικό παραμένει το φράγμα Shatt Al Arab μεταξύ του Ιράν και του Ιράκ. Το φράγμα θα πρέπει να τεθεί στη διάθεση του Ιράκ, ώστε να μην υπάρχουν ιρανικές αξιώσεις.
Πώς θα πετύχει το σχέδιο ομοσπονδιοποίησης του Ιράν
1) Οι Συμφωνίες του Αβραάμ θα πρέπει να συμπεριλάβουν τον χώρο της Παλαιστίνης. Μετά τη σύγκρουση Χαμάς και Ισραήλ το 2023-2024 το Ισραήλ ενδέχεται να αυξήσει τα σύνορά του με τη μη επιστροφή όλων των εδαφών της Λωρίδας της Γάζας. Υπό αυτές τις συνθήκες θα πρέπει ή οι Παλαιστίνιοι να ενσωματωθούν με ισραηλινά διαβατήρια ή η Λωρίδα της Γάζας να αναπτυχθεί σε ένα πρόπλασμα κράτους, ώστε να τεθεί υπό Διεθνή Δύναμη Ειρήνης, όπου θα συμμετέχουν οι χώρες των Συμφωνιών του Αβραάμ.
Σε αυτή την περίπτωση θα επεκταθεί το σκέλος εργασίας των Συμφωνιών του Αβραάμ σε αμυντικές και πολιτικές εργασίες. Ήδη τα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα και το Ισραήλ στον Κυβερνοχώρο υπέγραψαν αρκετές σημαντικές συμφωνίες, ενώ το Υπουργείο Άμυνας του Ισραήλ ανακοίνωσε ότι σχεδόν το 25% των αμυντικών εξαγωγών του Ισραήλ το 2022 κατευθύνθηκε σε χώρες της Συμφωνίας του Αβραάμ.
2) Αραβικές μοναρχίες ή αραβικά κόμματα τύπου Μπάαθ. Θα πρέπει να αποφασιστεί η κατάσταση στο Λεβάντ (Λίβανος, Συρία) και στο Ιράκ αν η αραβική εθνική ταυτότητα θα στηριχθεί από τις αραβικές μοναρχίες ή από κόμματα που ασπάζονται τον παναραβισμό. Πλέον οι αραβικές μοναρχίες μπορούν να διεκδικήσουν προς όφελος του αραβικού κόσμου, αλλά και να λειτουργούν και κατασταλτικά προς ένοπλες Οργανώσεις ή επαναστατικούς στρατούς και άλλες μορφές μικροεξουσίας στον αραβικό κόσμο. Το μεγάλο ερώτημα είναι αν το Μπάαθ πρέπει να επιτραπεί μιας και θα αποτελεί μια δύναμη συγκέντρωσης των Αράβων που δεν θα επιτρέψει επαναφορά του σημερινού Ιράν.
3) Επαναφορά των μεγάλων εταιρειών στο Ιράν για να διασπαστεί η ελίτ και το κεφάλαιο που σήμερα διαχειρίζεται το Ιράν και έχει οδηγήσει σε εθνικοποίηση τραπεζών, οικονομικών σχημάτων και πλέον η διαχείριση των πηγών εσόδων όπως η εστίαση, τα προϊόντα άμεσης χρήσης, πηγές ενέργειες, χρηματοοικονομικά ανήκουν στην ελίτ που δημιουργήθηκε από το καθεστώς και σήμερα αλληλοτροφοδοτείται με το καθεστώς. Χαρακτηριστική περίπτωση η σημερινή BP (British Petroleum) ξεκίνησε από το Ιράν ως APOC (Anglo-Persian Oil Company) και εθνικοποιήθηκε το 1951 οδηγώντας στο πραξικόπημα εναντίον του Μοσαντέκ (Mossadegh) το 1953.
4) Δημιουργία κυβέρνησης ασφαλείας ή επιστροφή του Σάχη με τη δημιουργία κομμάτων που δεν ελέγχονται από την κεντρική κυβέρνηση.
*Συμβούλου Εξωτερικής Πολιτικής και Επενδύσεων
Διαβάστε επίσης: Ελληνική Οικονομία: Πόσο άλλαξε 14 χρόνια μετά τη χρεοκοπία - Τι λένε οικονομολόγοι