Του Νέστορα Βασιλείου
Τουλάχιστον προκλητικά μπορούν να χαρακτηριστούν τα όσα καταγράφονται στο πόρισμα Καλογήρου και αποκαλύπτουν τον σκανδαλώδη τρόπο με τον οποίο παραχωρούνταν κυπριακά διαβατήρια σε ξένους επενδυτές με βεβαρημένο ιστορικό.
Στις υποθέσεις που έχουν μελετηθεί περιλαμβάνονται και πρόσωπα τα οποία έχουν πολιτικό παρελθόν.
Το πόρισμα της Επιτροπής δόθηκε στην δημοσιότητα από την κυβέρνηση, η οποία έχει καλύψει με μαύρο χρώμα - για να μην φαίνονται- τα ονόματα των εμπλεκομένων στις πολιτογραφήσεις, κίνηση η οποία εγείρει ερωτήματα.
Σε ανακοίνωσή της, η προεδρία αναφέρει ότι θα δοθούν στη δημοσιότητα μετά το πέρα των ποινικών ερευνών, με μόνη εξαίρεση όσα άπτονται προσωπικών δεδομένων.
Υπάρχουν όμως στο πόρισμα και κραυγαλέες περιπτώσεις, που αναμένεται να πάρουν και την νομική οδό, όπως αυτή του Τζο Λοου.
Είναι μια υπόθεση παραχώρησης διαβατηρίου που εκθέτει την Κύπρο διεθνώς.
Ο καταζητούμενος Τζο Λο εντοπίστηκε και αιτήθηκε πολιτογράφησης μέσω γραφείου πρώην γαμπρού τέως υψηλόβαθμου κρατικού αξιωματούχου.
Η διαδικασία πολιτογράφησής του προκαλεί:
- Υπέβαλε αίτημα για πολιτογράφηση στις 6 Ιουλίου 2015.
- Το πωλητήριο έγγραφο της κατοικίας δεν περιλάμβανε τον τίτλο ιδιοκτησίας, αλλά τα σχέδια.
- Προέβη σε επενδύσεις πέραν των €5 εκ., αγοράζοντας κατοικία πέραν των €5 εκ., πλέον ΦΠΑ.
- Δύο λογιστές και δικηγόρος υπογράφουν τα έντυπα και δεν φαίνεται να γνωρίζουν τον επενδυτή.
- Στο βιογραφικό σημείωμα δεν υπάρχουν εξηγήσεις ή πληροφορίες για να αξιολογηθεί επαρκώς η οικονομική ευρωστία, ούτε παρέχει πειστική εξήγηση γιατί ο επενδυτής είναι σε θέση να καταβάλει πέραν των €5 εκ. για επενδύσεις στην Κύπρο. (την πηγή των εισοδημάτων του)
- Υπάρχει ψευδής δήλωση ότι αν δοθεί πολιτογράφηση σκοπεύει να διαμείνει στην Κύπρο, κάτι που δεν φαίνεται να έχει συμβεί.
- Το Υπουργείο Εσωτερικών είχε ενώπιόν του την πληροφόρηση ότι επρόκειτο για άτομο που έχει αρνητικά δημοσιεύματα και τύγχανε διερεύνησης για αδικήματα οικονομικής φύσεως.
- Ο Υπουργός Εσωτερικών παρέλαβε επιστολή ...ενημερώνοντάς τον ότι ... θα προχωρούσε σε επένδυση σε έκταση γης της ... και να τεθεί το αίτημα για πολιτογράφηση στην επόμενη συνεδρία του Υπουργικού Συμβουλίου.
- Ενώ το Υπουργείο Εσωτερικών είχε την διακριτική ευχέρεια να αρνηθεί την πολιτογράφηση, επέλεξε να τηρήσει το τυπικό γράμμα του νόμου και αγνοώντας τα σοβαρά αρνητικά δημοσιεύματα, προχώρησε στην έγκρισή της.
- Η ενημέρωση που έγινε στο Υπουργικό δεν περιλάμβανε επιστολή, ούτε δημοσίευμα στο οποίο ο επενδυτής εμπλεκόταν σε οικονομικό σκάνδαλο.
- Το Υπουργείο Εσωτερικών όφειλε να ενημερώσει το Υπουργικό Συμβούλιο ότι (ο Low) εμπλεκόταν σε οικονομικό σκάνδαλο.
Σοβαρά ζητήματα εγείρονται και για την πληρωμή από τον Τζο Λο των 6 σχεδόν εκατομμυρίων ευρώ και την προέλευσή τους όπως αναφέρεται στο πόρισμα:
- Δεν μπορούμε να γνωρίζουμε εάν τηρήθηκαν τυχόν επιπλέον έλεγχοι και αν αξιολογήθηκαν τα επιπλέον ρίσκα όσον αφορά την προέλευση του ποσού.
- Το λογιστικό γραφείο όφειλε να λάβει τα κατάλληλα αποδεικτικά έγγραφα και στοιχεία για την προέλευση των χρημάτων.
- Η κυπριακή τράπεζα ήταν υποχρεωμένη να ρωτήσει για την προέλευση των χρημάτων του επενδυτή.
Αφήνεται λοιπόν ανοικτό το ενδεχόμενο μη συμμόρφωσης με τον νόμο για την καταπολέμηση του ξεπλύματος παράνομου χρήματος.
Το πόρισμα καταλογίζει ευθύνες.
Οι ευθύνες εκτείνονται και αφορούν τα Υπουργεία Οικονομικών και Εσωτερικών, όπως και όλες σχεδόν τις εποπτικές Αρχές της χώρας οι οποίες καλούνται να ελέγξουν τους εποπτευόμενούς τους.
Μεταξύ άλλων, αναφέρονται:
1. "Για τους οποιουσδήποτε ελέγχους διενεργούνταν, το Υπουργείο Εσωτερικών φαίνεται να βασιζόταν αποκλειστικά σε τρίτους (τράπεζες, άλλα υπουργεία και υπηρεσίες) και ο ρόλος του περιοριζόταν στη συγκέντρωση των σχετικών εγγράφων χωρίς να γίνεται ουσιαστικός έλεγχος του περιεχομένου ή της γνησιότητας αυτών) και η σύνταξη του τυποποιημένου σημειώματος προς το Υπουργικό Συμβούλιο".
2. "Εάν ένα άτομο προσκόμιζε λευκό ποινικό μητρώο και δεν περιλαμβανόταν στις βάσεις δεδομένων της αστυνομίας, δεν φαίνεται να απασχολούσε το Υπουργικό Συμβούλιο ότι για το άτομο αυτό υπήρχαν αρνητικά δημοσιεύματα εις βάρος του ή προερχόταν από χώρες υψηλού κινδύνου για θέματα νομιμοποίησης εσόδων από παράνομες δραστηριότητες".
3. Αναφορικά με κάθε ένα από τους παρόχους υπηρεσιών (...) θα πρέπει να ελεγχθεί από τις αντίστοιχες εποπτικές Αρχές τους κατά πόσο άσκησαν την δέουσα επιμέλεια κατά την σύναψη πελατειακών σχέσεων με τους επενδυτές για την παροχή υπηρεσιών και κατά πόσο βεβαιώθηκαν ότι τα κεφάλαια των πελατών τους δεν προήλθαν από παράνομες δραστηριότητες.
Από τις 42 πολιτογραφήσεις προσώπων που εξέτασε η επιτροπή, όλες πλην δύο περιπτώσεων που αντιστοιχούν σε επτά πρόσωπα πληρούσαν τα τυπικά κριτήρια πολιτογράφησης.
Εισηγούνται τα μέλη της επιτροπής, όπως σε δώδεκα πρόσωπα θα πρέπει να εξεταστεί η αποστέρηση της ιδιότητας του Κύπριου πολίτη διότι καταζητούνται για υπόθεση κλοπής και απάτης.