Συνέντευξη στην Ευδοκία Παπαδοπούλου
Τουλάχιστον 5.000 πρόσθετοι εργαζόμενοι εκτιμά πως θα χρειαστούν το επόμενο διάστημα για να καλύψουν τις ανάγκες της Οικοδομικής Βιομηχανίας, ο πρόεδρος της Ομοσπονδίας Συνδέσμων Εργολάβων Οικοδομών Κύπρου (ΟΣΕΟΚ), Στέλιος Γαβριήλ. Σε συνέντευξή του στο Economy Today, ο κ. Γαβριήλ τονίζει πως η έλλειψη ανθρώπινου δυναμικού συνιστά μία από τις σοβαρότερες προκλήσεις του Κατασκευαστικού κλάδου, περιγράφοντας τις προσπάθειες που καταβάλλουν ως Ομοσπονδία για την αντιμετώπιση του ζητήματος, ενώ αξιολογεί τις κινήσεις που γίνονται από πλευράς κυβέρνησης.
Εξηγεί ακόμη, πως η εργοδότηση εργαζόμενων από τρίτες χώρες και η ένταξη στην αγορά εργασίας αιτητών ασύλου θα έδινε «ανάσα» στις επιχειρήσεις, χωρίς να τίθενται σε κίνδυνο οι θέσεις των υφιστάμενων εργαζόμενων στον κλάδο, ενώ θέτει επί τάπητος το κεφάλαιο «διακρατικές συμφωνίες». Σχολιάζει παράλληλα, τους μισθούς και τις συνθήκες εργοδότησης, καθώς και την ανάγκη μέτρησης της παραγωγικότητας ως μέτρο ανταμοιβής των ευσυνείδητων εργαζόμενων. Απαντά επίσης, στο πώς ο Ψηφιακός Μετασχηματισμός και η κλιματική αλλαγή επηρέασαν το εργασιακό πεδίο στον κλάδο.
Σας έχουμε ακούσει πολλές φορές να μιλάτε για έλλειψη ανθρώπινου δυναμικού στον Κατασκευαστικό κλάδο, λέγοντας ακόμη πως υπάρχουν έργα που κινδυνεύουν να μείνουν στον «αέρα» εάν δεν επιλυθεί το ζήτημα. Σήμερα ποια εικόνα επικρατεί;
Το κεφάλαιο Ανθρώπινο Δυναμικό και οι ελλείψεις που παρατηρούνται τόσο σε τεχνικό, όσο και σε επιστημονικό προσωπικό, αποτελεί σήμερα ένα από τα κυριότερα προβλήματα που αντιμετωπίζουν οι επιχειρήσεις του κλάδου των κατασκευών για τη διεκπεραίωση των εργασιών τους, τόσο στην Κύπρο, όσο και σε άλλες ευρωπαϊκές χώρες, Η Οικοδομική Βιομηχανία, είναι υποστελεχωμένη με σοβαρές ελλείψεις στις κατηγορίες εργατών, όπως, μεταξύ άλλων, κτίστες, εργοδηγοί και μηχανοδηγοί, ενώ δυσκολίες παρατηρήθηκαν και ως προς την εξεύρεση επιστημονικού προσωπικού όπως Πολιτικούς Μηχανικούς.
Πέραν τούτου, για την αποτελεσματικότερη λειτουργία των επιχειρήσεων του κλάδου, αλλά και κάθε άλλου τομέα θεωρούμε ότι, θα ήταν ορθό να λαμβάνεται υπόψη η παραγωγικότητα και η ποιότητα της εργασίας που εκτελείται, προκειμένου να ενθαρρύνει τον ευσυνείδητο εργαζόμενο ώστε να αποδώσει τα μέγιστα με κίνητρο να λάβει και τα μέγιστα ωφελήματα, όσο και τον εργοδότη να προβαίνει σε σωστή αξιολόγηση και να ανταμείβει ανάλογα τον εργαζόμενό του. Αυτό θα βοηθούσε στην ταχύτερη ανάπτυξη και εύρυθμη λειτουργία υγειών επιχειρήσεων, οι οποίες στην τελική θα λειτουργήσουν προς όφελος της αγοράς εργασίας και της κοινωνίας γενικότερα.
5.000 τουλάχιστον
Πόσα άτομα απασχολούνται στην Οικοδομική Βιομηχανία επί του παρόντος και πόσα «χέρια» θεωρείτε πως χρειάζονται ακόμη προκειμένου να καλυφθούν οι ανάγκες;
Για την ώρα, σύμφωνα με τα στοιχεία της Στατιστικής Υπηρεσίας του 2022 γίνεται αναφορά σε 41.195 εργαζόμενους στον κλάδο των Κατασκευών από τους οποίους οι 27.436 είναι Κύπριοι, 8.161 υπήκοοι ευρωπαϊκών χωρών και 5.597 υπήκοοι τρίτων χωρών. Νεότεροι αριθμοί για το 2023 θα καταγραφούν τον ερχόμενο Μάρτιο. Οι εκτιμήσεις μας είναι ότι θα χρειαστούν τουλάχιστον άλλες 5.000 ίσως και περισσότεροι εργαζόμενοι για κάλυψη των αναγκών του κλάδου, ο οποίος μετά τη σταθεροποίηση που δείχνει να υπήρξε κατά το 2023, παρά το επιπλέον κατασκευαστικό κόστος, φαίνεται να καταγράφει αυξημένη δραστηριότητα.
Κλειδί τρίτες χώρες, αιτητές ασύλου, αλλά και οι νέοι
Ποιες δράσεις θα μπορούσαν κατά την άποψή σας να δρομολογηθούν προκειμένου να γεφυρωθεί το χάσμα προσφοράς και ζήτησης εργασίας στις κατασκευές και να καλυφθούν οι ελλείψεις;
Η Ο.Σ.Ε.Ο.Κ. καταθέτει τις εισηγήσεις της προς τα αρμόδια τμήματα, ώστε να δοθούν λύσεις στο θέμα αυτό. Μερικές από τις εισηγήσεις, που καταθέσαμε πρόσφατα προς αντιμετώπιση του θέματος, ήταν η διευκόλυνση εργοδότησης εργαζόμενων από Τρίτες Χώρες με πιθανή σύναψη διακρατικών συμφωνιών με χώρες όπου υπάρχει διαθεσιμότητα και η ένταξη στην αγορά εργασίας αιτητών ασύλου, κατά την περίοδο στην οποία γίνεται η εξέταση των σχετικών αιτήσεων, νοουμένου ότι θα διασφαλίζονται οι θέσεις εργασίας των υφιστάμενων εργαζόμενων στον κλάδο και τηρουμένων των όρων της Συλλογικής Σύμβασης της Οικοδομικής Βιομηχανίας.
Πέραν τούτου, ως Ομοσπονδία, προσπαθούμε να συμβάλουμε μακροπρόθεσμα στον βαθμό του εφικτού, ως προς την προσέλκυση των νέων στα τεχνικά επαγγέλματα, μέσα από τη συνεργασία μας και τη συστηματική επαφή με τη διεύθυνση Τεχνικής Εκπαίδευσης για ανταλλαγή απόψεων και την προώθηση οποιωνδήποτε δράσεων που προάγουν αυτό τον σκοπό, όπως η λειτουργία των Μεταλυκιακών Ινστιτούτων ΜΙΕΕΚ.
Καθώς η έλλειψη εργατοτεχνικού προσωπικού είναι ένα φαινόμενο που αντιμετωπίζουν αρκετές χώρες της Ευρωπαϊκής Ένωσης, η Ο.Σ.Ε.Ο.Κ. ανταποκρίθηκε επίσης θετικά και συμμετέχει στο Ευρωπαϊκό πρόγραμμα Pact4Youth με εταίρους 8 Οργανισμούς από τέσσερις χώρες, Κύπρο, Ελλάδα, Ισπανία και Ιταλία με στόχο την ενθάρρυνση των νέων να ακολουθήσουν τεχνικά επαγγέλματα.
Εν αναμονή υλοποιήσεων
Πώς αξιολογείτε τα μέτρα της κυβέρνησης προς αυτή την κατεύθυνση;
Είχαμε τη θετική ανταπόκριση ως προς την πρόθεση τουλάχιστον του Υπουργού Εργασίας σε κάποιες εισηγήσεις που είχαμε κάνει για αντιμετώπιση του θέματος, όπως για σύναψη διακρατικών συμφωνιών, καθώς και την επίσπευση από το Υπουργείο Εσωτερικών της εξέτασης των αιτήσεων ασύλου που ολοκληρώνεται πλέον εντός τριών μηνών αντί έξι. Υπενθυμίζεται πως δικαίωμα εργοδότησης έχουν όσοι διατηρούν το καθεστώς του αιτητή διεθνούς προστασίας που έχουν συμπληρώσει εννέα μήνες από την κατάθεση της αίτησής τους. Περαιτέρω δράσεις για την ενσωμάτωση των αιτητών διεθνούς προστασίας όπως αναφέρθηκε πρόσφατα από τον υπουργό Εσωτερικών, είναι υπό διαμόρφωση. Εμείς χαιρετίζουμε κάθε κίνηση προς την ορθή κατεύθυνση και ευελπιστούμε ότι θα προχωρήσουν προς υλοποίηση.
Κάνατε λόγο για διακρατικές συμφωνίες. Ποιες χώρες η Κύπρος θα μπορούσε να βολιδοσκοπήσει με στόχο να αντλήσει ανθρώπινους πόρους;
Αυτή τη στιγμή δεν υπάρχουν οποιεσδήποτε διακρατικές συμφωνίες. Εισήγησή μας προς τον υπουργό Εργασίας, όπως έχουμε πει και πιο πάνω, είναι η σύναψη διακρατικών συμφωνιών με χώρες όπως η Ινδία, η Αίγυπτος και η Αρμενία, με στόχο την προσέλκυση εργατικού δυναμικού.
Εργασία αντί επιδομάτων
Θα μπορούσε και το μεταναστευτικό να αποτελέσει δυνητικά «παράθυρο ευκαιρίας» για την Οικοδομική Βιομηχανία;
Η πραγματικότητα είναι ότι είμαστε όλοι μάρτυρες της συνεχόμενης και αυξητικής ροής μεταναστών που παρατηρήθηκε τα προηγούμενα χρόνια, με μία μείωση της τάξεως του 37%, να καταγράφεται το 2023 (10,991) σε σύγκριση με το 2022 (17,438), σύμφωνα με τα στοιχεία του Υπουργείου Εσωτερικών, με την πλειοψηφία τους να προέρχονται από τη Συρία. Ως συνεπακόλουθο, κατά τη χρονιά που μας πέρασε, ήταν να αυξηθούν οι αιτήσεις πολιτικού ασύλου από άτομα με προέλευση τη Συρία (γύρω στις 6.148). Θα ήταν ωφέλιμο, τα άτομα αυτά αντί να επωφελούνται των επιδομάτων και να προκαλούν τις όποιες άλλες επιπτώσεις στην τοπική κοινωνία, να ενταχθούν στην αγορά εργασίας.
Εισήγησή μας ήταν να επισπευσθεί η διαδικασία εξέτασης των αιτήσεων αυτών των ατόμων που φέρουν το καθεστώς διεθνούς προστασίας και έχουν το δικαίωμα να εργαστούν, αλλά και να έχουν το δικαίωμα να ενταχθούν στην αγορά εργασίας από την περίοδο εξέτασης της αίτησής τους. Θα πρέπει να πούμε ότι ειδικά οι Σύροι, θεωρούνται καλοί οικοδόμοι. Είναι γνωστό ότι ζούμε σε μία εποχή, όπου το επάγγελμα του οικοδόμου δεν είναι ελκυστικό προς στους νέους, με αποτέλεσμα ο τομέας να εξαρτάται σε μεγάλο βαθμό για τις άμεσες ανάγκες του, από προσωπικό το οποίο προέρχεται από Τρίτες Χώρες.
Πέραν αυτού, ο υπουργός Εσωτερικών στο Διεθνές Φόρουμ για τους πρόσφυγες τον περασμένο Δεκέμβριο στη Γενεύη, έκανε αναφορά σε πιλοτικά προγράμματα εκπαίδευσης και κατάρτισης που προσφέρονται στους Ουκρανούς, με στόχο τη διευκόλυνση της πρόσβασής τους στην αγορά εργασίας και την ομαλή ενσωμάτωσή τους στην κοινότητα, με σκοπό στο μέλλον να επεκταθούν για όλους τους πρόσφυγες, συμβάλλοντας με τον τρόπο αυτό στην ένταξή τους στην κυπριακή οικονομία και κοινωνία. Καταληκτικά λοιπόν, θα λέγαμε ότι το φαινόμενο των μεταναστευτικών ροών που παρατηρείται λόγω των πολεμικών και άλλων κρίσεων, θα μπορούσε να αποτελέσει παράθυρο ευκαιρίας για κάλυψη των αναγκών.
Ψηλοί μισθοί και ωφελήματα
Τι είδους κίνητρα δίνονται από πλευράς εταιρειών προκειμένου να προσελκύσουν ανθρώπινο δυναμικό;
Καταρχάς ο Κατασκευαστικός τομέας είναι ένας κλάδος που καλύπτεται από συλλογικές συμβάσεις. Οι μισθοί χαρακτηρίζονται ψηλοί από 1.750 ευρώ για ένα εργάτη και 2.000 για οικοδόμο. Επιπλέον με τη νομοθέτηση των βασικών προνοιών της Σύμβασης το 2020, έχουν διασφαλιστεί το Ταμείο Προνοίας, το φιλοδώρημα, οι αργίες και το ωράριο των εργαζόμενων. Όλες οι εταιρείες ανεξαρτήτως τάξεως, έχουν τη δυνατότητα συνεχούς εκπαίδευσης και ανέλιξης του προσωπικού τους μέσα από τα επιχορηγημένα προγράμματα της ΑνΑΔ. Επίσης, με την ίδρυση του Κέντρου Εκπαίδευσης «Ο Οικοδόμος» Κ.Ε.Π.Ο. που αποτελεί Κοινοπραξία μεταξύ της Ομοσπονδίας Συνδέσμων Εργολάβων Οικοδομών Κύπρου (Ο.Σ.Ε.Ο.Κ.), της Συντεχνίας Οικοδόμων, Ξυλουργών, Μεταλλωρύχων και Γενικών Εργατών Κύπρου (Π.Ε.Ο.) και της Ομοσπονδίας Οικοδόμων, Μεταλλωρύχων και Συναφών Επαγγελμάτων Κύπρου (Σ.Ε.Κ.) γίνεται προσπάθεια προώθησης της κατάρτισης και πιστοποίησης των εργαζόμενων στα Πρότυπα Επαγγελματικά Προσόντα σε ειδικότητες της Οικοδομικής Βιομηχανίας, το οποίο θα λειτουργήσει προς όφελος και των ίδιων των εργαζόμενων.
Αναγκαία ευελιξία και προσαρμογή στη νέα εποχή
Ψηφιακός Μετασχηματισμός και Κλιματική Αλλαγή επηρέασαν την αγορά εργασίας στον κλάδο σας;
Ο Ψηφιακός Μετασχηματισμός και η Κλιματική Αλλαγή, έχουν δημιουργήσει πιστεύω, επιπλέον συνθήκες ανταγωνισμού για τις επιχειρήσεις του κλάδου, καθώς θα πρέπει να διαθέτουν την ανάλογη ευελιξία και το αναγκαίο προσοντούχο προσωπικό για να ανταποκριθούν στις νέες αυξημένες απαιτήσεις που επιβάλλουν και να μπορέσουν να προσαρμοστούν άμεσα σε ένα νέο σύγχρονο πλαίσιο.
Τόσο ο Κατασκευαστικός τομέας αλλά και το Δημόσιο βρίσκονταν ακόμη σε πρώιμο στάδιο όσον αφορά τη χρήση της τεχνολογίας όταν οι συνθήκες κατά την περίοδο του κορωνοϊού επέβαλαν κάπως πιο βίαια τη χρήση της τεχνολογίας και την ανάγκη για Ψηφιακή Μεταρρύθμιση, η οποία τώρα πια επιβάλλεται προς όφελος του επιχειρηματικού κόσμου και της κοινωνίας γενικότερα.
Όσον αφορά την Κλιματική Αλλαγή, θα πρέπει να χρησιμοποιούνται, πλέον, υλικά και τεχνολογίες περισσότερο φιλικά προς το περιβάλλον και να προωθηθεί η χρήση ανακυκλωμένων υλικών στα κατασκευαστικά έργα. Αυτό επιβάλλει και προσαρμογή με νέο προσοντούχο εργατικό δυναμικό και εξειδικευμένες δεξιότητες.
Διαβάστε επίσης: Χρειάζονται 50.000 επιπλέον εργαζόμενοι για να λειτουργούμε εντός 5ετίας