Του Τάκη Κληρίδη*
Η κυπριακή οικονομία έχει αλλάξει τόσο πολύ από την Ανεξαρτησία του 1960 μέχρι σήμερα. Η αγροτική οικονομία του 1960 αναπτύχθηκε πολύ γρήγορα σε ένα περιβάλλον που ο Τουρισμός έφτασε να λαμβάνει τις πρώτες θέσεις ανάμεσα στους τομείς που πρωτοστατούσαν στη νεοσύστατη οικονομία, μέχρι το 1974. Η τουρκική εισβολή όμως το 1974 έφερε τα πάνω κάτω και η χώρα μας πέρασε δύσκολα χρόνια την περίοδο που ακολούθησε μετά.
Βραχυπρόθεσμος σχεδιασμός και ανάπτυξη «Fast Forward»
Η μετανάστευση για εργασία τα πρώτα χρόνια ωφέλησε την Κύπρο να βρει τα πόδια της πολύ γρήγορα, ενώ ο Τουρισμός και οι υπηρεσίες άρχισαν να προσφέρουν σημαντική πρόοδο. Ιδιαίτερα οι υπηρεσίες με έξυπνες αλλαγές στη φορολογική νομοθεσία, μεγάλωσαν την οικονομική επιρροή και τη συνεισφορά τους στην οικονομία. Τα κίνητρα που δόθηκαν στις ξένες εταιρείες αλλά και στο προσωπικό που εργοδοτούσαν στο εξωτερικό απολάμβαναν την εξαίρεση του 90% των εισοδημάτων αυτών από τη φορολόγηση. Ο οικονομικός προγραμματισμός της χώρας ήταν βραχυπρόθεσμος και χωρίς ιδιαίτερους στόχους για μακροπρόθεσμη ανάπτυξη.
Η μεγάλη ανάπτυξη που απολάμβανε η χώρα μας στις αρχές του 21ου αιώνα και ιδιαίτερα μετά τη Φορολογική Μεταρρύθμιση του 2002 και την ένταξή μας στην ευρωπαϊκή οικογένεια κτύπησε σε τοίχο το 2013 με την οικονομική συμφορά και καταστροφή. Έκτοτε, σχετικά γρήγορα ανέκαμψε, ορθοπόδησε με κίνητρα και άλλες οικονομικές πολιτικές. Οι κινήσεις αυτές μολονότι επιτυχημένες, δεν είχαν ένα μακροπρόθεσμο στόχο.
Η ανάγκη αναθεώρησης του μοντέλου
Το Συμβούλιο Οικονομίας και Ανταγωνιστικότητας με τη σύστασή του το 2018, εντόπισε την ανάγκη αναθεώρησης του οικονομικού μοντέλου της Κύπρου και υπέβαλε αίτημα στην Ευρωπαϊκή Επιτροπή για χρηματική και τεχνική υποστήριξη για την ανάπτυξη της νέας Μακροπρόθεσμης Στρατηγικής για τη Βιώσιμη Ανάπτυξη της κυπριακής οικονομίας. Μετά από εντατική εργασία πέραν των δύο ετών και εντατικό διάλογο με ένα ευρύ φάσμα φορέων του Δημόσιου και Ιδιωτικού τομέα, η Μακροπρόθεσμη Στρατηγική έχει ολοκληρωθεί.
Οι δύο λέξεις Μακροπρόθεσμη και Στρατηγική ξεκάθαρα δηλώνουν ότι πρόκειται για ένα μακροχρόνιο σχεδιασμό και όχι για κάτι που θα εφαρμοστεί και θα ολοκληρωθεί σε ένα ή δύο χρόνια. Η νέα Στρατηγική παρουσιάζει το όραμα της κοινωνίας και της οικονομίας για τα επόμενα 15 χρόνια, χαράζοντας έτσι την ανάπτυξη της πορείας της Κύπρου σε μακροχρόνιο ορίζοντα. Αντιπροσωπεύει ένα ολοκληρωμένο σχεδιασμό και παρουσιάζει ένα νέο οικονομικό μοντέλο μέσω του οποίου προωθούνται θεσμικές αλλαγές, σημαντικές μεταρρυθμίσεις και παραγωγικές επενδύσεις που θα οδηγήσουν στην ενίσχυση της διεθνούς ανταγωνιστικότητας της κυπριακής οικονομίας με απώτερο στόχο τη μεγιστοποίηση της ευημερίας όλων των πολιτών της Κύπρου.
Το Όραμα 2035 είναι διαφορετικό από τους προκατόχους του
Η Μακροπρόθεσμη Στρατηγική διαφέρει από προηγούμενα Σχέδια τόσο στο γεγονός ότι πρόκειται για ένα ολιστικό σχέδιο, αλλά επίσης και στο χρονικό ορίζοντα επίτευξής του. Η Μακροπρόθεσμη Στρατηγική («Όραμα 2035») χαράζει την αναπτυξιακή πορεία της Κύπρου για τα επόμενα 15 χρόνια με στόχο τη μετάβαση σε ένα νέο, σύγχρονο οικονομικό μοντέλο. Έμφαση αποδίδεται στην Πράσινη και Ψηφιακή Μετάβαση, στον εκσυγχρονισμό και στην αύξηση της ανταγωνιστικότητας της οικονομίας, καθώς και στη σύνδεση της Στρατηγικής με το σχέδιο Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας, μέσω του οποίου έχει ήδη αρχίσει να υλοποιείται.
Η νέα Στρατηγική περιλαμβάνει πέραν των 240 οριζόντιων τομεακών πρακτικών εισηγήσεων σχετικά με παρεμβάσεις που θα πρέπει να υλοποιηθούν, με στόχο τη βιώσιμη ανάπτυξη της χώρας και τη διασφάλιση της ευημερίας όλων των πολιτών. Περιλαμβάνει επίσης, πέραν των παρεμβάσεων, βασικούς δείκτες (KPIs) για την παρακολούθηση της προόδου της υλοποίησης του «Οράματος 2035» και του νέου μοντέλου ανάπτυξης, καθώς και ένα ολοκληρωμένο μηχανισμό διακυβέρνησης για την εφαρμογή του.
Χρειάζεται συντονισμός και παρακολούθηση
Ο δρόμος υλοποίησης της Μακροπρόθεσμης Στρατηγικής περνά μέσα από τον αποτελεσματικό συντονισμό όλων των προτάσεων. Γι’ αυτό δόθηκε ιδιαίτερη σημασία στο να βρεθεί ένας μηχανισμός παρακολούθησης υλοποίησης των προτάσεων. Η σημερινή κυβέρνηση προχώρησε ένα βήμα παρακάτω αναθέτοντας αυτό τον ρόλο στην υφυπουργό παρά τω Προέδρω. Η Στρατηγική ανήκει στο σύνολο της κοινωνίας. Για τον λόγο αυτό το «Όραμα 2035» έχει διαμορφωθεί μέσα από εντατικό διάλογο με ένα ευρύ φάσμα φορέων του Δημόσιου και Ιδιωτικού τομέα. Λόγω του μακροπρόθεσμου προγραμματισμού και αντιλαμβανόμενοι ότι οι παγκόσμιες οικονομικές συνθήκες αλλάζουν, το Συμβούλιο Οικονομίας και Ανταγωνιστικότητας προγραμματίζει επικαιροποίηση των δράσεων και προτάσεων που συμπεριλαμβάνονται στο «Όραμα 2035» εντός της επόμενης χρονιάς.
*Προέδρου του Συμβουλίου Οικονομίας και Ανταγωνιστικότητας Κύπρου
Διαβάστε επίσης: 50 χρόνια από την καταστροφή στο «οικονομικό θαύμα»