Του Βρασίδα Νεοφύτου*
Η τεράστια βουτιά στις παγκόσµιες χρηµαταγορές τη ∆ευτέρα 05 Αυγούστου συντάραξε τους επενδυτές, µε τις απώλειες να συγκρίνονται µε αυτές της «Μαύρης ∆ευτέρας» του 1987.
Είχαν ήδη προηγηθεί σηµαντικές απώλειες στις αγορές κατά τις προηγούµενες συνεδριάσεις στις αρχές Αυγούστου λόγω ύπαρξης ανησυχιών για µια ενδεχόµενη οικονοµική ύφεση στις ΗΠΑ, εν µέσω αύξησης της ανεργίας στο 4,3% τον Ιούλιο και τη µείωση της βιοµηχανικής δραστηριότητας.
Επιπρόσθετα, το επενδυτικό κλίµα ήταν ήδη βαρύ λόγω έντονων ανησυχιών για µια σειρά από γεωπολιτικούς και πολιτικούς κινδύνους, περιλαµβάνοντας τις εντάσεις στη Μέση Ανατολή, τις αµερικανικές εκλογές του επερχόµενου Νοεµβρίου και την παρατεταµένη αβεβαιότητα στην κινεζική οικονοµία.
Πέραν των γεωπολιτικών παραγόντων, οι αγορές τιµολογούσαν επίσης τον κίνδυνο διόρθωσης των χρηµατοοικονοµικών δεικτών εντός του καλοκαιριού λόγω των υψηλών αποτιµήσεων, των αυξηµένων προσδοκιών για τα κέρδη του β’ τριµήνου και της ευάλωτης συγκέντρωσης της αγοράς, ειδικά στον τοµέα της τεχνολογίας AI.
Παγκόσµιο χρηµατιστηριακό κραχ τη ∆ευτέρα 05 Αυγούστου
Εντούτοις, καµιά από τις πιο πάνω ανησυχίες δεν θα µπορούσε από µόνη της ή συνολικά να δηµιουργήσει έναν τέτοιο πανικό στους επενδυτές, ούτως ώστε να προκαλέσει τους ισχυρούς κλυδωνισµούς στα παγκόσµια χρηµατιστήρια της πιο µαύρης ∆ευτέρας του 2024 µέχρις στιγµής.
Η αµερικανική οικονοµία ναι µεν φαίνεται να αναπτύσσεται µε ρυθµό ελαφρώς χαµηλότερο από τη µακροπρόθεσµη τάση της, αλλά οι φόβοι για µεγάλη οικονοµική ύφεση φαίνονται πρόωροι.
Εξού και οι κορυφαίοι δείκτες του αµερικανικού χρηµατιστηρίου έκλεισαν εκείνη την εβδοµάδα σχεδόν χωρίς µεταβολή, καλύπτοντας σχεδόν όλες τις εβδοµαδιαίες απώλειες, σε µια εβδοµάδα-«τρενάκι του τρόµου».
Το γεγονός που προκάλεσε πανικό στην παγκόσµια αγορά ήταν η µαζική ρευστοποίηση της πλειοψηφίας των «carry trades» στο ιαπωνικό νόµισµα Γιέν (Japanese Yen) από τους επενδυτές, κοκκινίζοντας όλα τα ταµπλό στις χρηµαταγορές του κόσµου.
Το ξεπούληµα των µετοχών σε παγκόσµιο επίπεδο ξεκίνησε από την Ιαπωνία την Κυριακή το βράδυ µε το άνοιγµα των αγορών στην Ασία, όπου ο βασικός δείκτης Nikkei 225 βούλιαξε κατά 12,4%, χάνοντας περίπου 4.400 µονάδες στη διάρκεια της συνεδρίασης και σπάζοντας το προηγούµενο ρεκόρ του που χρονολογείται από το χρηµατιστηριακό κραχ του Οκτωβρίου 1987.
Ακολούθησε ο δείκτης KOSPI της Νότιας Κορέας, όπου κατέγραψε πτώση 8%, µε τις συναλλαγές να διακόπτονται από το αυτόµατο σύστηµα του χρηµατιστηρίου για να περιοριστεί η αστάθεια.
Η αστάθεια και ο πανικός στην αγορά της Ασίας δεν µπορούσε να µη διοχετευτεί στις χρηµαταγορές της Ευρώπης και εν τέλει στις ΗΠΑ, καταγράφοντας ενδοσυνεδριακές απώλειες της τάξης του 3% µε 5%.
Στο επίκεντρο των µαζικών ρευστοποιήσεων βρέθηκαν οι εταιρείες της τεχνολογίας και της τεχνητής νοηµοσύνης-ΑΙ που είχαν υπεραποδώσει µέσα στο 2024, όπως η µετοχή της NVIDIA (-14%), της TESLA (-10%), της ΑPPLE (-9%), της Microsoft (-6%) και της Amazon (-8%).
Τι είναι το φηµισµένο «carry trade» στο ιαπωνικό γιεν;
Το «carry trade» είναι µια επενδυτική τακτική που χρησιµοποιείται από µεγάλους επενδυτές και χαρτοφυλάκια, που περιλαµβάνει τον δανεισµό σε νοµίσµατα µε χαµηλό επιτόκιο (κόστος δανεισµού) όπως στο ιαπωνικό γιεν για τη χρηµατοδότηση αγορών σε περιουσιακά στοιχεία υψηλότερης απόδοσης, όπως νοµίσµατα (αµερικανικό δολάριο, δολάρια Αυστραλίας και Νέας Ζηλανδίας, Μεξικανικό πέσο) και µετοχές (µετοχές τεχνολογίας στην Wall Street).
Αυτή η επενδυτική τακτική είχε καταστεί ιδιαίτερα δηµοφιλής το 2024 (όπως και στα προηγούµενα χρόνια) καθώς οι επενδυτές ακολουθούσαν την πιο κάτω κερδοφόρα στρατηγική στο ιαπωνικό γιεν:
α) δανείζονταν δεκάδες δισεκατοµµύρια στα ιαπωνικά γιεν (JPY) µε σχεδόν µηδενικό επιτόκιο (0% κόστος δανεισµού) από τις τράπεζες,
β) ακολούθως, οι επενδυτές µετέτρεπαν τα ιαπωνικά γιεν σε αµερικανικά δολάρια (USD) µε απόδοση σχεδόν 5%, κερδίζοντας χωρίς ιδιαίτερο ρίσκο από τη διαφορά στα βασικά επιτόκια των 2 νοµισµάτων (αρµπιτράζ επιτοκίων 5%-0%),
γ) ταυτόχρονα, οι επενδυτές κέρδιζαν περισσότερο κέρδος όσο το ιαπωνικό νόµισµα υποχωρούσε σε χαµηλό 40 ετών στα ¥161 στην ισοτιµία έναντι του δολαρίου USDJPY (11 Ιουλίου, 2024),
δ) τέλος, οι περισσότεροι επενδυτές αξιοποιούσαν τα νέα «φθηνά» δολάρια τους επενδύοντας σε µετοχές τεχνολογίας και τεχνικής νοηµοσύνης AI της Wall Street, βοηθώντας στο ράλι τεχνολογίας στον δείκτη Nasdaq Composite.
Το «carry trade» στο γιεν ήταν η βασική αιτία της «Μαύρης ∆ευτέρας»
Τη στιγµή που οι επενδυτές ανησυχούσαν για την κατάσταση της αµερικανικής οικονοµίας και την έκρυθµη κατάσταση στη Μέση Ανατολή, χτυπήθηκαν από την τέλεια καταιγίδα του ιαπωνικού γιεν στις 05 Αυγούστου.
Η βίαιη διόρθωση στις παγκόσµιες αγορές προκλήθηκε κατά κύριο λόγω από το αναγκαστικό κλείσιµο των «carry trades» στο ιαπωνικό γιεν, καθώς οι επενδυτές πανικοβλήθηκαν µετά την πρόθεση της Κεντρικής Τράπεζας της Ιαπωνίας να αυξήσει περαιτέρω τα επιτόκια για να τιθασεύει τον πληθωρισµό και να σταθεροποιήσει το νόµισµά της που είχε κατρακυλήσει σε χαµηλό 40 ετών.
Η Κεντρική Τράπεζα της Ιαπωνίας αύξησε τα βασικά επιτόκια της από το 0% στο 0,10% στις 17 Μαρτίου 2024 για πρώτη φορά από το 2007, ενώ στις 31 Ιουλίου προχώρησε σε δεύτερη αύξηση στο 0,25%, οδηγώντας τα στα υψηλότερα επίπεδα από το 2008 (όπου ανέβηκαν στο 0,30%).
Η πρόθεση της Κεντρικής Τράπεζας της Ιαπωνίας να συνεχίσει να αυξάνει το κεντρικό της επιτόκιο και να προσαρµόζει τον βαθµό νοµισµατικής διευκόλυνσης είχε ως αποτέλεσµα την έντονη ανατίµηση του ιαπωνικού νοµίσµατος έναντι του δολαρίου από τα ¥161 προς τα ¥141 και τη µαζική εκκαθάριση «carry trades» στο γιεν, προκαλώντας ένα τεράστιο κύµα αναγκαστικών πωλήσεων µετοχών και άλλων περιουσιακών στοιχείων σε όλο τον κόσµο.
Οι ιαπωνικές µετοχές κατέρρευσαν κατά 12% τη ∆ευτέρα 05 Αυγούστου, µε τον δείκτη Nikkei 225 να καταγράφει τη χειρότερη ηµέρα του από τη Μαύρη ∆ευτέρα του 1987, καθώς οι επενδυτές αναγκάστηκαν να πωλήσουν ένα µεγάλο µέρος από τις µετοχές τους που είχαν χρηµατοδοτηθεί από την πρακτική του carry trade στο γιεν.
Η αναταραχή στα ιαπωνικά και στα άλλα ασιατικά χρηµατιστήρια επεκτάθηκε γρήγορα σε όλες τις αγορές παγκοσµίως, προκαλώντας έντονες ρευστοποιήσεις και πανικό που θύµισε στους επενδυτές τη µεταβλητότητα στις αρχές της πανδηµίας του κορωνοϊού το 2020.
Στα χαµηλά της «Μαύρης ∆ευτέρας», ο βιοµηχανικός δείκτης Dow Jones είχε χάσει περισσότερες από 2.300 µονάδες σε µόλις τρεις ηµέρες συναλλαγών, ο γενικός δείκτης S&P 500 είχε χάσει 6%, ενώ ο τεχνολογικός Nasdaq Composite είχε πέσει προσωρινά σε διορθωτικό έδαφος µε υποχώρηση άνω του 10% από το πρόσφατο υψηλό ρεκόρ του.
Το χαστούκι στην παγκόσµια αγορά
Η άνοδος των πολύ χαµηλών επιτοκίων της Ιαπωνίας και η αποσυµπίεση του δηµοφιλούς «carry trade» ήταν ένα δυνατό χαστούκι στην παγκόσµια αγορά, καθώς η µόχλευση τού carry trade στο ιαπωνικό γιεν είχε συµβάλει ουσιαστικά στην άνοδο πολλών µετοχών (κυρίως τεχνολογίας), νοµισµάτων και άλλων περιουσιακών στοιχείων τα τελευταία χρόνια.
Αν και οι περισσότεροι χρηµατοοικονοµικοί δείκτες ανέκτησαν µέχρι τα µέσα Αυγούστου σχεδόν όλο το έδαφος που έχασαν στη «Μαύρη ∆ευτέρα», είναι δύσκολο να πει κανείς ότι η αναταραχή έχει τελειώσει.
Το ρίσκο παραµένει, καθώς µια περαιτέρω αύξηση των επιτοκίων από την Κεντρική Τράπεζα της Ιαπωνίας το φθινόπωρο και την αναµενόµενη υποµόχλευση από το carry trade στο ιαπωνικό γιεν, θα µπορούσε να επαναφέρει τις αναγκαστικές πωλήσεις σε όλες τις αγορές του κόσµου και ειδικά στις υπερτιµηµένες µετοχές τεχνολογίας και τεχνικής νοηµοσύνης ΑΙ και στα υπερτιµηµένα νοµίσµατα (αµερικανικό δολάριο).
*Υπεύθυνου Επενδυτικής Έρευνας στην Exclusive Capital
Διαβάστε επίσης: Ebury: Τα ασφαλή καταφύγια ενισχύονται καθώς η αγορά εργασίας των ΗΠΑ εκπέμπει αμφίσημα μηνύματα