Του Δρος Χριστόφορου Χατζηκυπριανού*
Το 2021 ήταν μια χρονιά γεμάτη προκλήσεις και σίγουρα η πανδημία έχει ήδη αλλάξει την πανεπιστημιακή εκπαίδευση, κυρίως ως προς τον τρόπο λειτουργίας της, ενώ την ίδια στιγμή έχει ενισχύσει τις προοπτικές και τις ανεξάντλητες δυνατότητές της. Η νέα κατάσταση πραγμάτων που δημιούργησε η πανδημία αλλά και οι ραγδαίες τεχνολογικές εξελίξεις θα επιφέρουν ανατρεπτικές αλλαγές στην πανεπιστημιακή εκπαίδευση, έτσι όπως τη γνωρίζουμε μέχρι σήμερα. Το μοντέλο της μεικτής ή υβριδικής εκπαίδευσης, που συνδυάζει τη διδασκαλία στην αίθουσα με φυσική παρουσία και την εξ αποστάσεως εκπαίδευση, ήρθε για να μείνει και θα αποτελέσει τη νέα κανονικότητα της εκπαίδευσης.
Ο πανεπιστημιακός τομέας στην Κύπρο στην ολότητά του αντιπροσωπεύει περίπου το 7% του ΑΕΠ και είναι ένας οικονομικός τομέας με καλές προοπτικές ανάπτυξης, που δεν σχετίζονται με τους παραδοσιακούς πυλώνες ανάπτυξης της κυπριακής οικονομίας. Στη δεκαετία που πέρασε, τα πανεπιστήμιά μας είχαν έναν αξιοζήλευτο ρυθμό ανάπτυξης, κατέβαλαν τεράστια προσπάθεια και προχώρησαν σε τεράστιες επενδύσεις για να φτάσουν σε ένα ποιοτικό ακαδημαϊκό επίπεδο, αλλά και στήριξαν αποτελεσματικά και έμπρακτα πολλούς άλλους τομείς της οικονομίας, όπως τον κατασκευαστικό τομέα, την εστίαση και τις υπηρεσίες.
Οφείλω επίσης να επισημάνω πως ο πανεπιστημιακός τομέας έχει αναδειχθεί ακόμη περισσότερο μέσα σε αυτή την κρίση και αποτελεί παράδειγμα για τους υπόλοιπους τομείς της οικονομίας, ενώ εξίσου σημαντικό να αναφερθεί είναι πως τα πανεπιστήμιά μας συνεισφέρουν καθοριστικά σε πολλά επίπεδα, όπως στον τομέα της δημόσιας υγείας και στην υποστήριξη της χώρας με τεχνογνωσία αλλά και με το ακαδημαϊκό τους προσωπικό.
Κατά την άποψή μου, ο πανεπιστημιακός τομέας θα αναπτυχθεί και το 2022 με ρυθμούς που θα ξεπερνούν τον μέσο ρυθμό ανάπτυξης της οικονομίας. Ειδικότερα ο τομέας των εξ αποστάσεως προγραμμάτων αναμένεται να ενισχυθεί ακόμη περισσότερο. Η δημιουργία ενός εθνικού φορέα για την προώθηση της πανεπιστημιακής εκπαίδευσης στο εξωτερικό είναι πλέον επιτακτική ανάγκη, κάτι που θα προσδώσει νέα διάσταση στη μελλοντική προοπτική του τομέα της πανεπιστημιακής εκπαίδευσης στον τόπο μας. Είναι καιρός για την πολιτεία αλλά και την κυβέρνηση να αξιοποιήσουν στρατηγικά και άμεσα την ευκαιρία αυτή.
ΟΙ ΜΕΓΑΛΥΤΕΡΕΣ ΠΡΟΚΛΗΣΕΙΣ
Οι μεγαλύτερες προκλήσεις που έχουμε να αντιμετωπίσουμε στην πανεπιστημιακή εκπαίδευση είναι η επένδυση σε νέες τεχνολογίες, η εκπαίδευση του προσωπικού, η κοινωνική αποδοχή των εναλλακτικών μεθόδων εργασίας και θέματα διαχείρισης προσωπικών δεδομένων. Στην πορεία διαβλέπω επίσης ισχυροποίηση των δεσμών της πανεπιστημιακής εκπαίδευσης με την έρευνα και την τεχνολογική ανάπτυξη, καθώς και με την ευρύτερη οικονομία. Στον διεθνή χώρο η πανεπιστημιακή εκπαίδευση και η έρευνα συνέβαλλαν πάντοτε στις εξελίξεις και τώρα αυτό είναι γεγονός και για την Κύπρο. Τόσο το κράτος όσο και ο ιδιωτικός τομέας αναζητούν την καθοδήγηση, τη γνώση και τη στήριξη του πανεπιστημιακού τομέα. Οι σχολές μας, τα κέντρα αριστείας, οι ερευνητές μας έχουν πλέον ουσιαστικό ρόλο στις εξελίξεις, στη νέα προσπάθεια για βιώσιμη ανάπτυξη, στη διαμόρφωση της διαφοροποιημένης οικονομίας, στη νέα οικονομία της γνώσης.
Ο συνδυασμός της «τέταρτης βιομηχανικής επανάστασης» με την «αναστάτωση» που επέφερε η πανδημία φέρνει και μια εκπαιδευτική επανάσταση, μέσα από την οποία ο ρόλος της πανεπιστημιακής εκπαίδευσης θα είναι καθοριστικός όχι μόνο για τους φοιτητές μας αλλά και για το μέλλον της οικονομίας και της ίδιας της ανθρωπότητας.
ΣΕ ΠΡΩΤΟ ΠΛΑΝΟ Η ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΑΚΗ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗ
Σε μια περίοδο όπου αναζητούνται νέα κοινωνικά και οικονομικά πρότυπα, όχι μόνο λόγω της πανδημίας αλλά και επειδή τα κατεστημένα έχουν αποδειχθεί ανεπαρκή και μη βιώσιμα, η πανεπιστημιακή εκπαίδευση επιστρέφει σε πρώτο πλάνο. Έχω την άποψη ότι μας δίνεται η ευκαιρία να υιοθετήσουμε έναν νέο τρόπο σκέψης και λειτουργίας και να στοχαστούμε το πώς η εκπαίδευση –και δη η οικονομία της γνώσης, αυτός ο συνδυασμός έρευνας, ανάπτυξης, ψηφιακής εκμάθησης και καινοτομίας– θα μας βοηθήσει να ανακάμψουμε δυναμικά, να προχωρήσουμε και να δημιουργήσουμε βιώσιμες και ποιοτικές συνθήκες που θα κάνουν τη χώρα και τη ζωή μας καλύτερες.
Όσον αφορά το Ευρωπαϊκό Πανεπιστήμιο Κύπρου, πρέπει να αναφέρω ότι τα τελευταία χρόνια, με μια ολοκληρωμένη στρατηγική με πυρήνα τη διεθνοποίηση, τη σύνδεση με την κοινωνία-βιομηχανία και την κουλτούρα καινοτομίας και βιώσιμης ανάπτυξης, εδραιώσαμε τη φήμη του Πανεπιστημίου ως περιφερειακού κέντρου ποιοτικών πανεπιστημιακών σπουδών και έρευνας. Οι συνεχόμενες επενδύσεις της Galileo Global Education μάς επιτρέπουν να αναπτύξουμε φιλόδοξους στρατηγικούς σχεδιασμούς που θα ενισχύσουν ακόμη περισσότερο την πετυχημένη πορεία μας, καθώς και να υλοποιήσουμε τους νέους μας στόχους. Στις άμεσες προτεραιότητές μας είναι η περαιτέρω ανάπτυξη της εξ αποστάσεως εκπαίδευσης με νέα, καινοτόμα προγράμματα, η εδραίωση των προγραμμάτων διά βίου μάθησης, η προσέλκυση ακαδημαϊκών και ερευνητών υψηλής ακαδημαϊκής στάθμης και η αναβάθμιση των διοικητικών υπηρεσιών με την ενίσχυση του e-governance και νέων πληροφοριακών συστημάτων.
Το επόμενο διάστημα θα δοθεί επίσης ακόμη μεγαλύτερη έμφαση στον διεθνή προσανατολισμό του Πανεπιστημίου. Η πρόσφατη δημιουργία του «International Digital Economy College» στην Κίνα, που είναι μια κοινοπραξία με το Minjiang University, η έναρξη της Ιατρικής Σχολής του Πανεπιστημίου στη Φρανκφούρτη της Γερμανίας μέσα στο 2022 και οι στρατηγικές συμφωνίες στην Ευρώπη για προσφορά προγραμμάτων προσδίδουν μεγάλες προοπτικές ανάπτυξης για το 2022 αλλά και μακροπρόθεσμα. Θα συνεχίσουμε επίσης να δίνουμε τεράστια σημασία αλλά και να επενδύουμε στην έρευνα και θα εντατικοποιήσουμε τις προσπάθειές μας για να προσελκύσουμε περισσότερες επενδύσεις και περισσότερα κεφάλαια για έρευνα, τόσο από την Ευρωπαϊκή Ένωση όσο και από άλλα ερευνητικά προγράμματα και οργανισμο.
*Διευθύνοντος συμβούλου & Προέδρου Συμβουλίου Ευρωπαϊκού Πανεπιστημίου Κύπρου