Ταυτοχρόνως μπορεί να αναζωογονήσει τις «νεκρές» τουριστικές περιοχές κατά τη διάρκεια της χειµερινής περιόδου.
Την τελευταία εικοσαετία, η Κύπρος έχει ευλόγως χαρακτηριστεί ως «φορολογικό καταφύγιο» για µεγάλες υπεράκτιες εταιρείες, παρέχοντας όχι µόνο άρτια τεχνογνωσία και ένα σχετικά φερέγγυο οικονοµικό και νοµικό σύστηµα, αλλά και έναν από τους χαµηλότερους φορολογικούς συντελεστές στην Ευρωπαϊκή Ένωση. Εντούτοις, τα οφέλη αυτά εξακολουθούν να παραµένουν ακόµη ανεκµετάλλευτα στο πεδίο της σχολικής εκπαίδευσης στην Κύπρο, όπως για παράδειγµα στον τοµέα της offshore εκπαίδευσης.
Τι είναι, όµως, τα offshore σχολεία; Οι εκπαιδευτικές αρχές εύρωστων κρατών στην παγκόσµια οικονοµία αδειοδοτούν και πιστοποιούν διάφορα σχολεία ανά τον κόσµο να χρησιµοποιούν το δικό τους αναλυτικό πρόγραµµα. Συνεπώς, παρέχουν τη δυνατότητα σε σπουδαστές σε όλο τον κόσµο να βιώσουν τα δικά τους προγράµµατα σπουδών στο γεωγραφικό συγκείµενο µιας άλλης χώρας. Οι σπουδαστές είναι εγγεγραµµένοι στη «µητρική» εκπαιδευτική περιφέρεια και λαµβάνουν το απολυτήριό τους απευθείας από τις αρχές της «µητρικής» εκπαιδευτικής περιφέρειας µετά την επιτυχή τους αξιολόγηση. Σαφέστατα, πέραν του να βιώσουν µε αυθεντικό τρόπο το «µητρικό» εκπαιδευτικό σύστηµα και αναλυτικό πρόγραµµα, οι σπουδαστές έχουν την ευκαιρία να λάβουν εγκεκριµένα απολυτήρια, τα οποία θεωρούνται ως πιο ανταγωνιστικά στην παγκόσµια αγορά εργασίας συγκριτικά µε τα απολυτήρια της χώρας, στην οποία εδράζει γεωγραφικά το θυγατρικό σχολείο.
ΘΕΤΙΚΑ ΦΟΙΤΗΣΗΣ ΣΕ OFFSHORE ΣΧΟΛΕΙΑ
Οι σπουδαστές των offshore σχολείων, οι οποίοι συνήθως προέρχονται από εύπορες «ελίτ» οικογένειες, αποσκοπούν στην ευκολότερη και άµεση πρόσβασή τους στα κορυφαία πανεπιστήµια της χώρας-µητρόπολης και πιθανότατα στην αγορά εργασίας της. Ένα προφανές όφελος για τους ίδιους είναι ότι η φοίτηση σε offshore σχολεία βοηθά στη διεύρυνση του εύρους και της ποιότητας των σπουδών τους, αλλά και των µορφών µάθησής τους, ενισχύει την on-campus προσφορά καλλιέργειας δεξιοτήτων στην αγγλική (ή και κάποια άλλη) γλώσσα και προάγει τις διαπολιτισµικές τους δεξιότητες, οι οποίες θεωρούνται πλέον απαραίτητες για σκοπούς εργοδότησης στην παγκοσµιοποιηµένη αγορά.
Τα οικονοµικά οφέλη για τις χώρες που διαθέτουν το εκπαιδευτικό τους σύστηµα «προς πώληση» σε άλλες χώρες είναι αδιαµφισβήτητα. Ανάµεσα στις πρώτες χώρες που επιχείρησαν να «εµπορευθούν» το σχολικό πρόγραµµα σπουδών τους, παρέχοντας τη δυνατότητα αδειοδότησης franchise offshore σχολείων σε άλλες χώρες εντάσσεται η Αυστραλία, η οποία από το 1986 δραστηριοποιείται στον οικονοµικό αυτόν τοµέα, ενώ το 2015 αριθµούσε 74 offshore σχολεία σε διάφορες περιοχές του πλανήτη. Χαρακτηριστικά, η σχολική χρονιά 2014-2015, απέφερε στην Αυστραλία κέρδη ύψους 691 εκατοµµυρίων δολαρίων (AUS) από τις εκπαιδευτικές εξαγωγές στη σχολική εκπαίδευση, ήτοι 3,8% του συνόλου των διεθνών εσόδων της Αυστραλίας από τις εξαγωγές σε όλα τα επίπεδα της εκπαίδευσης. Η Deloitte, επίσης, ανέφερε ότι οι 19.000 διεθνούς προέλευσης σπουδαστές που επισκέφτηκαν τα δηµόσια σχολεία της Αυστραλίας σε εκπαιδευτικές επισκέψεις κατά το 2015, συνεισέφεραν κατ’ εκτίµηση σε έσοδα ύψους 13,7 εκατοµµυρίων δολαρίων (AUS) στο σύνολο των εσόδων από εξαγωγές της χώρας.
Επιπλέον, ο Καναδάς αποτελεί έναν από τους πιο ενεργούς και αποδοτικούς ανταγωνιστές στην offshore εκπαίδευση και την προσέλκυση σπουδαστών, µε απώτερο σκοπό να εγκαινιάσει νέες επιχειρηµατικές δραστηριότητες εκπαιδευτικού τύπου στο εξωτερικό. Μέχρι και το 2017, ο Καναδάς είχε εγκαθιδρύσει 134 υπεράκτια offshore εκπαιδευτικά ιδρύµατα ανά τον κόσµο, ενώ είναι αξιοσηµείωτο το γεγονός ότι 86 από αυτά τα σχολεία εδράζουν στην Κίνα.
ΑΓΟΡΑ ΔΙΕΘΝΟΠΟΙΗΜΕΝΩΝ ΣΧΟΛΕΙΩΝ
Το 2015, σύµφωνα µε την έκθεση του International School Consultancy (ISC), η αγορά διεθνοποιηµένων σχολείων (international schools) έφτασε τα 8.000 σχολεία, ενώ προβλέπεται ότι µέχρι το 2025, τα διεθνοποιηµένα σχολεία µε γλώσσα διδασκαλίας την αγγλική θα έχουν εγγεγραµµένους περισσότερους από 8 εκατοµµύρια σπουδαστές. Παροµοίως, το 2013, το World Education Service αποτίµησε ότι η αγορά των διεθνοποιηµένων σχολείων απέφερε 34,4 δισεκατοµµύρια δολάρια (US), εκπαιδεύοντας περίπου 3,5 εκατοµµύρια σπουδαστές σε 238 χώρες σε όλο τον κόσµο. Αναντίρρητα, η παγκόσµια ζήτηση διεθνώς αναγνωρισµένων προγραµµάτων σχολικής εκπαίδευσης που ανταποκρίνονται στις απαιτήσεις της αγοράς είναι τεράστια, γεγονός το οποίο µπορεί να αποτελέσει αντικείµενο εκµετάλλευσης και από τη χώρα µας, αν αδράξουµε αποτελεσµατικά την «ευκαιρία» της offshore εκπαίδευσης.
ΠΟΥ ΠΛΕΟΝΕΚΤΕΙ Η ΚΥΠΡΟΣ
Ευλόγως, η Κύπρος µπορεί να αποτελέσει πόλο έλξης ξένων επενδυτών στον τοµέα της offshore εκπαίδευσης. Ως συνήθως, τα κριτήρια επιλογής γεωγραφικού προορισµού εγκατάστασης των σχολείων, στα οποία επενδύουν, περιλαµβάνουν µεταξύ άλλων την ευκολία στις νοµοθετικές, φορολογικές και εκπαιδευτικές ρυθµίσεις των δικαιούχων χωρών, το ζήτηµα της απόστασης µεταξύ της χώρας προέλευσης των υποψήφιων σπουδαστών και της χώρας φιλοξενίας του offshore σχολείου, τις τεχνολογικές και επικοινωνιακές διευκολύνσεις, το πολιτισµικό και θρησκευτικό υπόβαθρο και την ασφάλεια της χώρας και, τέλος, την πρόσβαση σε επιστηµονικά άρτιο εκπαιδευτικό προσωπικό. Η Κύπρος λόγω της γεωγραφικής της θέσης µπορεί κάλλιστα να προσελκύσει σπουδαστές τόσο από τις χώρες της Μέσης Ανατολής όσο και της Ευρώπης, αφού παρέχει ιδιαίτερα ευνοϊκές κλιµατικές συνθήκες, καθώς και ένα ασφαλές περιβάλλον φοίτησης και διαβίωσης σε µια συνάµα πολυπολιτισµική και ανοιχτή κοινωνία.
ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΑ ΟΦΕΛΗ OFFSHORE ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗΣ
Ποια είναι τα οικονοµικά οφέλη της offshore εκπαίδευσης για τη χώρα εισαγωγής των υπεράκτιων εκπαιδευτικών προγραµµάτων, γενικότερα, και την Κύπρο, ειδικότερα; Σε αρχικό στάδιο, η ίδρυση και λειτουργία offshore σχολείων µπορεί να συµβάλει στην καταπολέµηση της ανεργίας τόσο στις τάξεις των εκπαιδευτικών, όσο και άλλων κλάδων (λ.χ. φροντιστών). Παράλληλα, πέραν του οικονοµικού κέρδους των ίδιων των offshore εκπαιδευτικών ιδρυµάτων, τα πορίσµατα αξιολογήσεων στο εξωτερικό καταδεικνύουν ότι οι γηγενείς επιχειρήσεις στις περιοχές που εδράζουν τα offshore σχολεία ευηµερούν από την αυξηµένη τοπική ζήτηση αγαθών και υπηρεσιών. Σηµαντικά επωφελείται και ο τουριστικός τοµέας λόγω των αυξηµένων επισκέψεων στην περιοχή από τους γονείς και τα µέλη των οικογενειών των σπουδαστών, αλλά και των εκπαιδευτικών αντιπροσωπιών των αρχών του «µητρικού» εκπαιδευτικού συστήµατος.
Πώς, όµως, η Κύπρος µπορεί να µετατραπεί σε κέντρο παροχής οffshore εκπαίδευσης; Αδιαµφισβήτητα, η προσέγγιση και η σύναψη εταιρικών σχέσεων συνεργασίας µε ξένους επενδυτές, προγραµµατιστές και παγκόσµιους οργανισµούς που θέλουν να δηµιουργήσουν οffshore σχολεία προκύπτει ως µια σηµαντική ανάγκη. Ταυτοχρόνως, απαραίτητη είναι η εξασφάλιση συνεργασιών µε διεθνείς ιδιωτικές εταιρείες, οι οποίες αναλαµβάνουν τη στήριξη των προσπαθειών συνεργασίας µεταξύ των σχολείων που εκδηλώνουν ενδιαφέρον και των κυβερνήσεων ή των αρµόδιων αρχών των «µητρικών» εκπαιδευτικών συστηµάτων. Οι εταιρείες αυτές αξιολογούν και πιστοποιούν τα εκπαιδευτικά ιδρύµατα που ενδιαφέρονται να αποκτήσουν το στάτους του offshore σχολείου σύµφωνα µε τα πρότυπα του «µητρικού» εκπαιδευτικού συστήµατος.
Ουσιαστικά, οι εταιρείες αυτές «παίρνουν» τα διδακτικά εγχειρίδια, τους πόρους και το πρόγραµµα σπουδών από µια χώρα και τα µεταφέρουν σε µια άλλη, δηµιουργώντας ένα θυγατρικό σχολείο. Ταυτοχρόνως, παρέχουν συµβουλευτικές υπηρεσίες στα θυγατρικά σχολεία, ενισχύοντας, παράλληλα, την οικονοµική διαχείριση και τo µάρκετινγκ των σχολείων αυτών σε διεθνές επίπεδο. Τέλος, είναι απαραίτητη η ανάπτυξη ενός ευέλικτου νοµοθετικού και φορολογικού προγράµµατος εγκαθίδρυσης offshore σχολείων στην Κύπρο από το κράτος, προκειµένου να διευκολυνθούν οποιεσδήποτε επενδύσεις στον τοµέα αυτό.
ΔΡ ΧΡΙΣΤΙΝΑ ΧΑΤΖΗΣΩΤΗΡΙΟΥ
Λέκτορας στη Διαπολιτισµική Εκπαίδευση, Πανεπιστήµιο Λευκωσίας