ΤHΣ ΣΩΤΗΡΟΥΛΑΣ ΧΑΡΑΛΑΜΠΟΥΣ*
Το 2023 μπαίνει με πολλά ανοικτά ζητήματα για τους εργαζόμενους. Τα τελευταία 10 χρόνια οι πολιτικές που εφαρμόστηκαν από την κυβέρνηση ΔΗΣΥ και από τους εργοδότες οδήγησαν σε μια πρωτοφανή για τα κυπριακά δεδομένα μεταφορά εισοδημάτων από τους εργαζόμενους στα κέρδη, επιτάχυνση και εμβάθυνση της απορρύθμισης της εργασίας, διάβρωση και υπόσκαψη της ρύθμισης των όρων απασχόλησης μέσα από Συλλογικές Συμβάσεις Εργασίας. Αυτές μας οι εκτιμήσεις τεκμηριώνονται πλήρως από τα ακόλουθα στοιχεία:
• Το μερίδιο των μισθών στο ΑΕΠ από 58% που ήταν το 2012 μειώθηκε στο 48% το 2021, ενώ το μερίδιο των κερδών από 45% έφτασε στο 58%.
•Η Κύπρος είναι από τις χώρες της Ε.Ε. που είχε μια από τις μεγαλύτερες μειώσεις στο ποσοστό εργαζομένων που δεν καλύπτονται από συλλογικές συμβάσεις εργασίας.
Αν σε αυτά τα δεδομένα προστεθεί και ο πληθωρισμός, ο οποίος παρά το γεγονός ότι αναμένεται να έχει υποχωρήσει το 2023 σε σχέση με το 2022, εντούτοις θα εξακολουθήσει να διαβρώνει τους μισθούς, τότε τα δεδομένα φυσιολογικά διαμορφώνουν και τις προτεραιότητες στις οποίες επικεντρωνόμαστε για το 2023.
Η εισαγωγή Μηχανισμών και Θεσμών που να επαναρυθμίζουν την εργασία και να ξαναβάζουν στο επίκεντρο της διαμόρφωσης τους μισθούς και τους όρους απασχόλησης τη συλλογική σύμβαση, είναι το ένα μεγάλο ανοικτό ζήτημα για τους εργαζόμενους.
ΚΕΝΑ ΚΑΙ ΠΡΟΒΛΗΜΑΤΑ
Οι αποφάσεις της προηγούμενης κυβέρνησης για τον κατώτατο μισθό άφησαν πολλά κενά και προβλήματα.
Η εισαγωγή ρυθμίσεων που να καθορίζουν για όσους εργαζόμενους λαμβάνουν κατώτατο μισθό το πλαίσιο των εβδομαδιαίων ωρών εργασίας, την υπερωριακή αποζημίωση, τις αργίες, 13ο μισθό, η διασύνδεση του κατώτατου μισθού με την ΑΤΑ, είναι το ένα ανοικτό ζήτημα.
Συνδεδεμένο με αυτό το ζήτημα είναι και η ανάγκη για εισαγωγή θεσμικών ρυθμίσεων έτσι που να υποχρεώνονται οι εργοδότες σε κλάδους που υπάρχουν συλλογικές συμβάσεις εργασίας να τις εφαρμόζουν για όλους τους εργαζόμενους του συγκεκριμένου κλάδου.
Λαμβάνοντας υπόψιν την οδηγία της Ευρωπαϊκής Ένωσης για τους κατώτατους μισθούς, στην οποία τίθεται ως στόχος στα κράτη μέλη της Ε.Ε. η λήψη συγκεκριμένων μέτρων για επέκταση της κάλυψης των εργαζομένων με Συλλογικές Συμβάσεις Εργασίας είναι υποχρέωση του Υπουργείου Εργασίας να καταθέσει ενώπιον μας Οδικό Χάρτη με Μέτρα και Δράσεις που να οδηγούν στην εκπλήρωση αυτού του στόχου.
Στο κεφάλαιο της επαναρρύθμισης της εργασίας εντάσσεται και η θέση μας για μέτρα που να τερματίζουν τη συγκάλυψη της μισθωτής εργασίας με τη μέθοδο της αγοράς υπηρεσιών.
ΕΚΣΥΓΧΡΟΝΙΣΜΟΣ ΤΟΥ ΣΥΝΤΑΞΙΟΔΟΤΙΚΟΥ
Η νέα κυβέρνηση οφείλει να ξεκινήσει τη συζήτηση για τον εκσυγχρονισμό του συνταξιοδοτικού συστήματος με προτεραιότητα στην κατάργηση του πέναλτι του 12% σε όσους συνεισέφεραν μετά από πολλά χρόνια εργασίας και αποφασίζουν να πάρουν συντάξεις στα 63.
Η ΠΕΟ έχει διαγράψει τις βασικές συνιστώσες που θεωρούμε ότι οφείλει να περιλαμβάνει ο εκσυγχρονισμός του συνταξιοδοτικού συστήματος. Σε γενικές γραμμές αυτές είναι η βελτίωση των συντάξεων και της ανταποδοτικότητας του συστήματος έτσι που να ανταποκρίνεται στις ανάγκες των συνταξιούχων και των εισφορέων, η διαφύλαξη του πρώτου πυλώνα ως του βασικού συνταξιοδοτικού πυλώνα διατηρώντας τον κοινωνικό και δημόσιο του χαρακτήρα.
Χρειάζεται επίσης να απαλειφθούν αναχρονιστικές πρόνοιες και διαδικασίες που ταλαιπωρούν τους εισφορείς.
Ταυτόχρονα η συζήτηση για εκσυγχρονισμό του συνταξιοδοτικού συστήματος πρέπει να περιλάβει, τα ζητήματα της σταδιακής δημιουργίας πραγματικού αποθεματικού του ΤΚΑ και την αποπληρωμή του χρέους του κράτους στο ΤΚΑ όπως και τη διεύρυνση της κάλυψης των εργαζομένων με Ταμεία Προνοίας ως δεύτερος συνταξιοδοτικός πυλώνας.
ΦΟΡΟΛΟΓΙΚΗ ΜΕΤΑΡΡΥΘΜΙΣΗ
Το 2023 πρέπει επιτέλους να ξεκινήσει και η συζήτηση για φορολογική μεταρρύθμιση. Φορολογική μεταρρύθμιση η οποία θα πρέπει να στοχεύσει σε φορολόγηση των υπερκερδών, αποφυγή και περιορισμό των οριζόντιων φορολογικών μέτρων. Η δε εισαγωγή των λεγόμενων πράσινων φορολογιών να συνοδεύεται με μόνιμα και γενναιόδωρα αντισταθμιστικά μέτρα που θα εμποδίζουν την περαιτέρω διολίσθηση των χαμηλών εισοδηματικών στρωμάτων και των ευάλωτων ομάδων στην ενεργειακή φτώχεια.
ΚΟΙΝΩΝΙΚΗ ΠΟΛΙΤΙΚΗ
Μεγάλης σημασίας για τους εργαζόμενους είναι και τα ζητήματα της κοινωνικής πολιτικής. Ιδιαίτερα η στεγαστική πολιτική. Επιτέλους χρειάζεται να γίνει μια ουσιαστική δομημένη συζήτηση εμπλέκοντας το κεντρικό κράτος, την τοπική αυτοδιοίκηση και τους εκπροσώπους των εργαζομένων με στόχο τη δημιουργία ενιαίου φορέα στεγαστικής πολιτικής και της χάραξης ολοκληρωμένης πολιτικής κοινωνικής στέγης.
Μαζί με αυτά τα ζητήματα είναι ανοικτό και το μέτωπο της ανανέωσης δεκάδων συλλογικών συμβάσεων εργασίας.
Οι εργαζόμενοι δικαιούνται το δίκαιο και λογικό μερίδιο της ανάπτυξης με βελτίωση των μισθών και των όρων απασχόλησης.
Είναι προφανές λοιπόν ότι είναι πολλές οι προκλήσεις μπροστά μας το 2023.
Για μας το κεντρικό ζήτημα είναι η εισαγωγή μέτρων και πολιτικών που θα οδηγούν στη βελτίωση της ζωής και της θέσης των εργαζομένων, η σμίκρυνση των κοινωνικών ανισοτήτων και η επαναφορά της ρυθμισμένης εργασίας με συλλογικές συμβάσεις στην καρδιά των εργασιακών σχέσεων.
Διαβάστε επίσης: Ανδρέας Μάτσας: Προκλήσεις και εκκρεμότητες στην αγορά εργασίας
*ΓΕΝΙΚΗΣ ΓΡΑΜΜΑΤΕΩΣ ΤΗΣ ΠΕΟ