Ο Daan Weddepohl συγκέντρωσε μόλις το ένα τρίτο του ποσού του επιχειρηματικού κεφαλαίου που ήλπιζε για να χρηματοδοτήσει την επέκταση της ολλανδικής startup του στις ΗΠΑ.
«Χρειάστηκε πολύ περισσότερη δουλειά, πολύ περισσότερο χρόνο, ήταν πολύ πιο οδυνηρό και έπρεπε να πάω σε πολύ περισσότερα συνέδρια για να γνωρίσω κόσμο», είπε ο Weddepohl για τις προσπάθειές του για συγκέντρωση κεφαλαίων για την Peerby, η οποία επιτρέπει στους ανθρώπους στην Ολλανδία και το Βέλγιο να δανείζονται και να νοικιάζουν πράγματα από άλλους στη γειτονιά τους.
Ο αγώνας για άντληση κεφαλαίων είναι η νέα πραγματικότητα για χιλιάδες ευρωπαϊκές νεοφυείς επιχειρήσεις, πολλές από τις οποίες χρειάστηκε να περιορίσουν τα σχέδια επέκτασης καθώς η χρηματοδότηση επιχειρηματικών κεφαλαίων βυθίζεται μετά την υποτονική οικονομική ανάπτυξη και την αύξηση των επιτοκίων. Οι βελτιωμένες αποδόσεις που προσφέρονται τώρα από ομόλογα και άλλες σχετικά ασφαλείς επενδύσεις έχουν απομακρύνει πολλούς ευρωπαίους επενδυτές από πιο ριψοκίνδυνες, λιγότερο γνωστές κατηγορίες περιουσιακών στοιχείων, όπως οι νεοφυείς επιχειρήσεις.
Όπως γράφει σε εκτενές της άρθρο η Wall Street Journal, η χρηματοδότηση έχει μειωθεί σημαντικά και στις ΗΠΑ , αλλά η κατάσταση στην Ευρώπη είναι ακόμα χειρότερη, αντανακλώντας την αστάθεια της επενδυτικής βάσης της ηπείρου.
Βουτιά στις επενδύσεις
Σύμφωνα με τα στοιχεία του PitchBook, το ποσό των κεφαλαίων επιχειρηματικού κινδύνου που επενδύθηκαν στην Ευρώπη μειώθηκε κατά 61% το πρώτο εξάμηνο του τρέχοντος έτους σε σύγκριση με την αντίστοιχη περίοδο του 2022.
Η αναπτυξιακή τράπεζα της Ευρωπαϊκής Ένωσης, η Ευρωπαϊκή Τράπεζα Επενδύσεων και πέντε από τα μέλη του μπλοκ προσπαθούν να γεφυρώσουν το χρηματοδοτικό χάσμα και νωρίτερα φέτος υποσχέθηκαν 3,75 δισεκατομμύρια ευρώ για να χρηματοδοτήσουν ευρωπαϊκές εταιρείες τεχνολογίας.
Χωρίς εύκολη πρόσβαση στη χρηματοδότηση, οι νεοφυείς επιχειρήσεις μειώνουν το κόστος και περιορίζουν τα σχέδια ανάπτυξής τους. Η GoStudent, μια αυστριακή εταιρεία ψηφιακής εκπαίδευσης, έχει εξαλείψει περισσότερο από το 10% του εργατικού δυναμικού της και έχει αποσυρθεί από την αγορά των ΗΠΑ. Η Glovo, μια ισπανική εταιρεία διανομής τροφίμων, νωρίτερα φέτος απέλυσε 250 άτομα, περίπου το 7% του εργατικού δυναμικού της.
Ενώ ορισμένες προσλήψεις συνεχίζονται, ειδικά σε τομείς όπως η τεχνητή νοημοσύνη, υπάρχουν επί του παρόντος περίπου οι μισές διαθέσιμες θέσεων εργασίας τεχνολογίας στη Γερμανία από ό,τι πριν από ένα χρόνο, σύμφωνα με την Otta, μια πλατφόρμα που συνδυάζει θέσεις εργασίας σε εταιρείες τεχνολογίας με υποψηφίους.
Εύθραυστη χρηματοδότηση
Η ευθραυστότητα της χρηματοδότησης νεοφυών επιχειρήσεων απειλεί τον στόχο της Ευρώπης για την προώθηση νέων επιχειρήσεων -έναν τομέα όπου έχει μείνει εδώ και καιρό πίσω από τις ΗΠΑ- αφήνοντας την περιοχή να εξαρτάται υπερβολικά από μακροχρόνιες εταιρείες και βιομηχανίες.
Πολλοί Ευρωπαίοι επενδυτές που «πόνταραν» σε νεοφυείς επιχειρήσεις τα τελευταία χρόνια ήταν πλούσιες οικογένειες που συχνά προτιμούσαν ενστικτωδώς προβλέψιμα περιουσιακά στοιχεία όπως ομόλογα, αλλά δεν μπορούσαν να επιτύχουν αποδόσεις κατά την εποχή των εξαιρετικά χαμηλών επιτοκίων. Τώρα, με τα επιτόκια να αυξάνονται και τις αποτιμήσεις των νεοφυών επιχειρήσεων τεχνολογίας υψηλές, πολλά από τα λεγόμενα οικογενειακά γραφεία που επενδύουν με αυτόν τον τρόπο επιστρέφουν στα παλιά τους βιβλία.
«Δεν έχουμε επενδύσει σε καμία startup τα τελευταία δύο χρόνια», είπε η εκτελεστική διευθύντρια ενός από τα μεγαλύτερα οικογενειακά γραφεία της Ιταλίας, η οποία είπε ότι προτιμά να διατηρεί μετρητά και ομόλογα από τις αρχές του 2021. «Ακόμα περιμένουμε. Ίσως βυθίσουμε τα δάχτυλα των ποδιών μας το πρώτο τρίμηνο του επόμενου έτους».
Τα funds δεν μπόρεσαν να εκχωρήσουν προηγούμενες επενδύσεις σε νεοφυείς επιχειρήσεις και να πραγματοποιήσουν πληρωμές σε επενδυτές, επειδή η αγορά για αρχικές δημόσιες προσφορές έχει συρρικνωθεί φέτος.
Ανάγκες ρευστότητας
Το χρηματικό ποσό που συγκεντρώνεται από τα κεφάλαια που πωλούν τις συμμετοχές τους σε νεοφυείς επιχειρήσεις, είτε μέσω IPO είτε με άλλους τρόπους, όπως πωλήσεις σε εταιρείες ιδιωτικών μετοχών, προβλέπεται να μειωθεί κατά περίπου 80% φέτος, σύμφωνα με το PitchBook.
Ο Καμάλ Χασάν, ιδρυτικός συνεργάτης της Loyal VC, η οποία έχει περίπου 300 επενδύσεις σε startups σε όλο τον κόσμο, είπε ότι όταν μιλά σε ευρωπαϊκές νεοφυείς επιχειρήσεις, οι συζητήσεις τείνουν όλο και περισσότερο να αφορούν τις ανάγκες χρηματοδότησης.
«Οι ΗΠΑ έχουν τόσο πολλά διαθέσιμα κεφάλαια που αν μια startup πάει καλά, θα υπάρξει VC που θα παρέχει χρηματοδότηση, αλλά στην Ευρώπη είναι διαφορετικά», είπε ο Χασάν. «Υπάρχουν εταιρείες που τα πάνε πολύ καλά στην Ευρώπη που δεν χρηματοδοτούνται, παρόλο που οποιοσδήποτε λογικός άνθρωπος θα τις χρηματοδοτούσε».
Ως αποτέλεσμα, είπε ο Χασάν, υπάρχουν ευκαιρίες αγοράς στην Ευρώπη. Η εταιρεία του πραγματοποιεί δεκάδες πολύ μικρές επενδύσεις ύψους 10.000 δολαρίων ανά startup.
Οι τομείς που ξεχωρίζουν
Ορισμένοι τομείς εξακολουθούν να προσελκύουν χρηματοδότηση, όπως η τεχνητή νοημοσύνη και οι υποδομές για τη μετάβαση σε καθαρότερη ενέργεια.
Ενώ η Ευρώπη εξακολουθεί να υστερεί πίσω από τις ΗΠΑ στη χρηματοδότηση startup, το χάσμα έχει συρρικνωθεί τα τελευταία χρόνια.
Ο Στέφανο Καζέλι, καθηγητής οικονομικών στο Πανεπιστήμιο Bocconi του Μιλάνου, είπε ότι οι φορολογικές ελαφρύνσεις και άλλες κυβερνητικές πολιτικές που στοχεύουν στην ενθάρρυνση των επενδύσεων σε startup έχουν βοηθήσει. Το ίδιο συμβαίνει και με τη βελτίωση των ευρωπαϊκών σχολών επιχειρήσεων και μηχανικών, οι οποίες προσελκύουν πλέον κορυφαίους φοιτητές από όλο τον κόσμο, ορισμένοι από τους οποίους μένουν στην Ευρώπη για να ιδρύσουν τις νεοφυείς επιχειρήσεις τους, είπε.
Ορισμένα από τα κεφάλαια που συγκεντρώθηκαν από εταιρείες επιχειρηματικών κεφαλαίων πριν αρχίσουν να αυξάνονται τα επιτόκια δεν επενδύθηκαν ποτέ. Τελικά, αυτό θα μπορούσε να προσφέρει κάποια ανακούφιση για τις ευρωπαϊκές νεοφυείς επιχειρήσεις.
«Ένα ταμείο VC από τη φύση του πρέπει πάντα να εξετάζει το ενδεχόμενο να επενδύσει σε νεοφυείς επιχειρήσεις και οι επενδυτές αναμένουν αποδόσεις», τόνισε στην WSJ ο Καζέλι.