Της Έλενας Καλυφόμματου
Αυξήσεις επιτοκίων και υπερχρεώσεις καλά βαλμένες σε καταχρηστικές ρήτρες τραπεζών, έμειναν αίωλες στην αναποφασιστικότητα των εποπτικών αρχών να λάβουν μέτρα.
Από το 1997 που ψηφίστηκε ο νόμος των καταχρηστικών ρητρών, χρειάστηκε 11 χρόνια για να διαπιστώσει την ύπαρξη τους στα τραπεζικά συμβόλαια η Υπηρεσία Καταναλωτών και άλλα 8 για να εκδώσει απόφαση.
Η πρώτη δε δικαστική απόφαση, εκδόθηκε μόλις τον περασμένο Φεβρουάριο.
Το αποτέλεσμα είναι το αυτονόητο, φέσωμα εκατομμυρίων για χιλιάδες ανυπεράσπιστους καταναλωτές.
Δέσμιοι με τις καταχρηστικές ρήτρες των τραπεζών για 24 χρόνια παραμένουν χιλιάδες πελάτες τους.
Στα τραπεζικά συμβόλαια πριν από το 2018 εντοπίζονται υπερχρεώσεις και τόκοι, προκαλώντας ανισότητα έναντι του καταναλωτή. Πέρασαν 2 δεκαετίες για να αποκτήσει η Κύπρος ικανοποιητικό πλαίσιο για την προστασία του καταναλωτή.
1996: Ψηφίζεται η κοινοτική νομοθεσία 1393 που αφορά τις καταχρηστικές ρήτρες.
1/1/1997: Ενσωματώνεται στους νόμους της Κ.Δ. η κοινοτική οδηγία, σύμφωνα με την οποία η Υπ. Καταναλωτή εντέλλεται να παραπέμπει υποθέσεις ενώπιον Δικαστηρίου.
2008:
Εξακριβώνονται καταχρηστικές ρήτρες σε τραπεζικά συμβόλαια.
Δεν λαμβάνονται αποφάσεις, ούτε κινούνται δικαστικές διαδικασίες.
2016:
8 χρόνια μετά την κωλυσιεργία της Υπηρεσίας του Καταναλωτή, η Κομισιόν ασκεί διαδικασία εναντίον της Κύπρου για παραβιάσεις του νόμου διότι δεν εφάρμοζε αποτελεσματικά τον νόμο για τις καταχρηστικές ρήτρες
Έτσι, η Υπηρεσία τον Οκτώβριο βγάζει την πρώτη απόφαση κατά της Τράπεζας Κύπρου, η οποία όμως δεν ήταν εκτελεστή και έπρεπε να παραπεμφθεί ενώπιον Δικαστηρίου.
Στις συμβάσεις της Τράπεζας Κύπρου διαπιστώνονται καταχρηστικές ρήτρες.
2018:
Η Υπηρεσία εκδίδει αποφάσεις για τις Ελληνική Τράπεζα, Αlpha Βank και Societe Generale.
Οι τράπεζες αναγκάζονται να αφαιρέσουν τις καταχρηστικές ρήτρες.
2019: Παραπέμπεται στην Δικαιοσύνη, με καθυστέρηση 3 χρόνων, η πρώτη υπόθεση. και αυτό έπειτα από παρέμβαση της Κομισιόν.
2020:
- Καταχωρούνται άλλες τρεις υποθέσεις στο Δικαστήριο.
- Εκδικάζεται η πρώτη υπόθεση.
2021:
Εκδίδεται η πρώτη Δικαστική απόφαση, η οποία αφορούσε την Societe Generale.
-ο δικαστήριο με διάταγμα υποχρεώνει την Τράπεζα να αφαιρέσει τις καταχρηστικές ρήτρες από τα συμβόλαιά της.
Η Societe Generale προσφεύγει στο Ανώτατο
Τον Μάϊο, η Βουλή, υπό την απειλή προστίμου από την Κομισιόν, ψηφίζει το πολυνομοσχέδιο για τον καταναλωτή, το οποίο δίδει στην Υπηρεσία την δυνατότητα επιβολής προστίμων στις Τράπεζες.
Τα διοικητικά πρόστιμα, ανάλογα με την φύση, την βαρύτητα και την διάρκεια της παράβασης, ανέρχονται μέχρι τις €500.000.
Τα τελευταία 24ωρα έχει ξεσπάσει κόντρα μεταξύ της Υπηρεσίας Καταναλωτών και Συνδέσμου καταναλωτών.
Το μήλο της Έριδος αποτελεί η διαδικασία που επέλεξε ο καθένας για την εκδίκαση των υποθέσεων σε σχέση με τις καταχρηστικές ρήτρες των τραπεζών.
Ο Σύνδεσμος καταναλωτών κινήθηκε με την διαδικασία της προστασίας των συλλογικών συμφερόντων των καταναλωτών. Σε περίπτωση που το Δικαστήριο κάνει αποδεχτή την αίτησή του, τότε σύμφωνα με τον Πρόεδρό του, οι τράπεζες θα υποχρεωθούν να επιστρέψουν στους καταναλωτές εκατοντάδες εκατομμύρια ευρώ, χωρίς οι καταναλωτές να είναι υποχρεωμένοι να ασκήσουν ατομική προσφυγή εναντίον της τράπεζας.
Σύνδεσμος Καταναλωτών: "Η Αρμόδια Αρχή για προστασία των καταναλωτών, οι μέχρι σήμερα ενέργειες της στο θέμα αυτό, δίνουν την εντύπωση ότι δεν είναι αποφασισμένη για μια αποτελεσματική προστασία των καταναλωτών".
Η Υπηρεσία του Καταναλωτή, έπειτα από εισήγηση της Νομικής Υπηρεσίας, ακολούθησε την διαδικασία με βάση τον περί Καταχρηστικών Ρητρών σε Καταναλωτικές Συμβάσεις.
Σε περίπτωση επιτυχίας, ο καταναλωτής είναι υποχρεωμένος, να καταθέσει ατομική προσφυγή εναντίον της τράπεζας για να αιτηθεί την επιστροφή των υπερχρεώσεων λόγω καταχρηστικών ρητρών.
Σε δηλώσεις του, ο Επικεφαλής Υπηρεσίας Καταναλωτή του Υπ. Εμπορίου, Αντώνης Ιωάννου, ανέφερε: «Ζητήσαμε από την νομική υπηρεσία από το 15 και το 17 την έκδοση διαταγμάτων. Εκεί υπήρξε καθυστέρηση. Υπάρχει μία παρανόηση. Να εξηγήσω την πρώτη διαδικασία την οποία ακολουθήσαμε βάσει συμβουλής της νομικής υπηρεσίας, που είναι ο νομικός μας σύμβουλος. Όσον αφορά το δικαίωμα του καταναλωτή να διεκδικήσει λεφτά, είτε με την μία νομοθεσία ή με την άλλη, ο καταναλωτής θα πρέπει να προσφύγει ο ίδιος, είτε με τον περί συμβάσεων ή με τον νέο νόμο».
Στο μεταξύ, η Νομική Υπηρεσία εντόπισε συνταγματικά κωλύματα στο νομοσχέδιο που προστατεύει τις μικρομεσαίες επιχειρήσεις από τις καταχρηστικές ρήτρες. Το επόμενο βήμα θα το καθορίσει το Υπουργείο Οικονομικών, μόλις ολοκληρωθεί ο νομοτεχνικός έλεγχος του νομοσχεδίου.