Του Νέστορα Βασιλείου
Σε διαπραγματεύσεις με τον Τανζανό εκκαθαριστή για να εξευρεθεί μια συμβιβαστική φόρμουλα και να κλείσει οριστικά η πολύκροτη υπόθεση.
Έκλεισε «αναίμακτα» για την κυπριακή οικονομία το κεφάλαιο της FBME ή, καλύτερα, το πλέον σημαντικό της κεφάλαιο, που αφορούσε στις διεκδικήσεις των ιδιοκτητών της Τράπεζας για αποζημιώσεις πέραν του €1 δις. Όποιος ισχυριστεί ότι κοιμόταν ήρεμος όσο εκκρεμούσε η απόφαση του διαιτητικού δικαστηρίου για την FBME είναι τουλάχιστον ψεύτης, ειδικότερα εάν είναι ή ήταν αξιωματούχος της Κεντρικής Τράπεζας. Η ικανοποίηση όλων στο άκουσμα της απόφασης του Διαιτητικού Δικαστηρίου ήταν, φυσιολογικά, διάχυτη καθώς απομακρύνθηκε από τα θεμέλια της κυπριακής οικονομίας ένας σημαντικός κίνδυνος. Πέραν του οικονομικού σκέλους, η απόφαση υπέρ της Δημοκρατίας θεωρείται βαρύνουσας σημασίας για το κύρος των κυπριακών Αρχών.
Παρά ταύτα, παραμένει ανοικτό ένα σημαντικό κεφάλαιο στην ιστορία της FBME. Δεν είναι άλλο από το «σίριαλ» της εκκαθάρισης της Τράπεζας, με έδρα την Τανζανία, το οποίο εκτυλίσσεται σε αίθουσες δικαστηρίων και όχι μόνο. Τον Ιούνιο του 2018 το Ανώτατο Δικαστήριο είχε τελειώσει οριστικά και αμετάκλητα τις όποιες ελπίδες για εκκαθάριση της FBME, καθώς είχε απορρίψει, τότε, την έφεση της Κεντρικής Τράπεζας. Ο Τανζανός εκκαθαριστής διεκδικεί, εδώ και καιρό, την εκκαθάριση του κυπριακού υποκαταστήματος της Τράπεζας. Το 90% των καταθέσεων της Τράπεζας βρίσκονται στην Κύπρο.
Η εκκρεμότητα και η αλλαγή προσώπων
Το αίτημα της Κεντρικής Τράπεζας και της Αρχής Εξυγίανσης για εκκαθάριση της τανζανικής Τράπεζας απορρίφθηκε από το δικαστήριο, το οποίο έκρινε ότι δεν είχαν δικαιοδοσία να προχωρήσουν. Η Κεντρική άσκησε έφεση, η οποία απορρίφθηκε και από το Ανώτατο Δικαστήριο την 21ην Ιουνίου 2018. Ωστόσο, το υποκατάστημα της FBME εξακολουθεί να βρίσκεται σε καθεστώς ειδικής διαχείρισης.
Από τον περασμένο Νοέμβριο διαχειριστής της FBME έχει αναλάβει ο Κλεόβουλος Αλεξάνδρου, ο οποίος εκτελεί χρέη διαχειριστή και στην πρώην Λαϊκή Τράπεζα. Την ίδια ώρα, όμως, οι τανζανικές Αρχές προβαίνουν σε εκκαθάριση της FBME στη χώρα τους. Παράλληλα, εδώ και μήνες εκκρεμεί αίτημα του Τανζανού διαχειριστή σε δικαστήριο της Κύπρου, για αναγνώρισή του, ώστε να προχωρήσει σε εκκαθάριση και του υποκαταστήματος της FBME στην Κύπρο. Ενάντια στο αίτημά του τάσσονται Αρχή Εξυγίανσης, Κεντρική Τράπεζα και Ειδικός Διαχειριστής. Σύντομα, αναμένεται να οριστεί η εκδίκαση και αυτής της υπόθεσης.
Κρίσιμη απόφαση
Αν και νομικά η απόφαση του Διαιτητικού Δικαστηρίου δεν επηρεάζει το θέμα της εκκαθάρισης της Τράπεζας, νομικοί κύκλοι εκτιμούν ότι «ενδέχεται να καθορίσει ή να προκαλέσει εξελίξεις, εάν γίνουν πιο επιδεκτικοί οι Τανζανοί στο να εξευρεθεί μια καλύτερη ‘φόρμουλα’ για να προωθηθεί η διαδικασία με κάποια συνεννόηση. Να βρεθεί ένα ‘modus vivendi’ μεταξύ Τανζανού εκκαθαριστή και της αρμόδιας Αρχής στην Κύπρο». Αυτή φαίνεται να ήταν και η σταθερή επιδίωξη της Αρχής Εξυγίανσης από την πρώτη στιγμή προκειμένου να βρεθεί, στο μέτρο του δυνατού, μια λύση, η οποία να συντομεύει την εξέλιξη των πραγμάτων χωρίς συγκρούσεις. «Στην πορεία του χρόνου άλλοτε υπήρχε ανταπόκριση και άλλοτε όχι», σημειώνουν στη «Σ» έγκυρες πηγές.
Η ουσία και οι πιστωτές
Στη διαπραγμάτευση με τον Τανζανό εκκαθαριστή κατείχε και κατέχει περίοπτη θέση το φλέγον θέμα της αποπληρωμής των χρημάτων, που έχουν πληρωθεί από το ταμείο εγγύησης καταθέσεων σε καταθέτες της FBME. «Στην περίπτωση που θα εκδιδόταν διάταγμα εκκαθάρισης από ντόπιο δικαστήριο, η κυπριακή νομοθεσία προβλέπει ότι έχει σειρά προτεραιότητας το Ταμείο. Το ορίζει ο Νόμος, άρα εκείνα τα κεφάλαια που έχουν διατεθεί για να καλύψουν τις €100 χιλ. ευρώ των καταθετών θα μπορούσε να τα ανακτήσει μέσω αυτής της διαδικασίας».
Οι ίδιες πηγές επισημαίνουν ότι «δεν ισχύει το ίδιο για το Ταμείο της Κύπρου στην Τανζανία. Ενδεχομένως θα ετύγχανε μεταχείρισης όπως ένας οποιοσδήποτε άλλος πιστωτής. Επίσης αρκεί να ληφθεί υπόψη ότι, ενώ ο καταθέτης στο υποκατάστημα της FBME στην Κύπρο έλαβε €100 χιλ., ο ίδιος καταθέτης εάν είχε κατάθεση στην Τανζανία, με την εκκαθάριση στη χώρα αυτή, θα έπαιρνε κάποιες εκατοντάδες δολάρια ως προστατευμένη κατάθεση». Συνεπώς, πρώτη προτεραιότητα είναι να καλυφθούν τα κεφάλαια του Ταμείου και αμέσως μετά να λάβει το μερίδιο της κατάθεσης, το οποίο αναλογεί σε κάθε καταθέτη της FBME.
Η διαπραγμάτευση στοχεύει στην εξεύρεση μιας συμβιβαστικής λύσης, στη βάση της οποίας ο Τανζανός εκκαθαριστής θα χειριστεί την απαίτηση του ταμείου της Κύπρου ως προνομιούχου όταν θα έρθει η ώρα, που θα ξεκινήσει η διαδικασία πληρωμής των πιστωτών. Σε μια τέτοια περίπτωση η Κεντρική Τράπεζα άφηνε, στο πρόσφατο παρελθόν, να διαφανεί ότι συζητά ακόμη και το ενδεχόμενο άρσης των ενστάσεων, που έχει εγείρει ενώπιον του δικαστηρίου για την αναγνώριση του Τανζανού εκκαθαριστή, ώστε να του ανοίξει τον δρόμο για εκκαθάριση του υποκαταστήματος της FBME στην Κύπρο.
Ακόμη όμως και σε αυτήν την περίπτωση ο Τανζανός εκκαθαριστής, επειδή δεν είναι διορισμένος από κράτος-μέλος της Ε.Ε., θα χρειαστεί να περάσει από ανάλογες δικαστικές διαδικασίες αναγνώρισής του όταν θα σπεύσει για να λάβει χρήματα της Τράπεζας, που βρίσκονται σε ευρωπαϊκές χώρες όπως η Γερμανία, η Ιταλία, η Αυστρία και άλλες.
Δεκάδες εκατομμύρια
Μέχρι τα τέλη Μαρτίου του 2018 είχαν προσέλθει στην Κεντρική Τράπεζα μόλις 1.600 από τους 6.000 περίπου καταθέτες της FBME για να λάβουν το εγγυημένο ποσό των €100 χιλ. από τις καταθέσεις τους. Σύμφωνα με την τελευταία ενημέρωση εκπροσώπου της Κεντρικής Τράπεζας στη Βουλή από τον Απρίλιο του 2016, οπότε και είχε ενεργοποιηθεί η νομοθεσία για παραχώρηση των εγγυημένων καταθέσεων, δόθηκαν συνολικά €65 εκατ. σε αυτούς τους καταθέτες της Τράπεζας. Σύμφωνα με πληροφορίες της «Σ», το ποσό έχει αυξηθεί και προσεγγίζει πλέον τα €90 εκατ. περίπου.
Η εναλλακτική
Η μοναδική εναλλακτική σε περίπτωση αποτυχίας στην εξεύρεση συμβιβασμού είναι, όπως είχε γράψει και παλαιότερα η «Σ», η υποβολή αίτησης στο δικαστήριο από την Κεντρική Τράπεζα για εκκαθάριση μόνο του υποκαταστήματος της FBME στην Κύπρο. «Είναι ένα όπλο, το οποίο μπορείς να το χρησιμοποιήσεις ως εφεδρεία στη φαρέτρα σου προσπαθώντας να διαπραγματευτείς κι αν δεν αποδώσει η προσπάθεια, να το χρησιμοποιήσεις πλέον αποφασιστικά για να δώσεις μια λύση μέσω δικαστηρίου. Βέβαια στο δικαστήριο δεν μπορεί να προεξοφλήσει κάποιος κάτι», σημειώνουν οι ίδιες πηγές.
Τα χρονικά περιθώρια για κατάληξη της διαπραγμάτευσης σε συμβιβαστική φόρμουλα ή ναυάγιο δεν είναι απεριόριστα, επισημαίνουν στη «Σ» έγκυρες πηγές. Πηγές από νομικούς κύκλους εκτιμούν ότι «η καταχώριση τέτοιας αίτησης θα λειτουργήσει και ενισχυτικά στην οποιαδήποτε εναντίωση στην αναγνώριση του Τανζανού εκκαθαριστή. Θα προκληθεί μια νέα εκκρεμοδικία παράλληλη με την αίτησή του για αναγνώριση, η οποία δεν θα μπορεί να αγνοηθεί από ένα κυπριακό δικαστήριο.
Εάν αναγνώριζε το κυπριακό δικαστήριο τον Τανζανό εκκαθαριστή και έξι μήνες μετά, για παράδειγμα, έβγαινε απόφαση για διορισμό εκκαθαριστή του κυπριακού υποκαταστήματος, τότε οι δύο αποφάσεις των κυπριακών δικαστηρίων θα έρχονταν σε σύγκρουση. Αυτό το ενδεχόμενο από μόνο του επηρεάζει αρνητικά ένα δικαστήριο να αποφασίσει ελαφρά τη καρδία αναγνώριση του Τανζανού εκκαθαριστή. Θα μπορούσε κάλλιστα να σκεφτεί το δικαστήριο ή να γίνει και διάβημα αναστολής της αίτησης αναγνώρισης του Τανζανού μέχρι να υπάρξει απόφαση για τη διαδικασία διορισμού εκκαθαριστή για το υποκατάστημα της Τράπεζας στην Κύπρο. Αναπόφευκτα επηρεάζουν αυτές οι διαδικασίες και θα δημιουργηθούν και πρόσθετοι λόγοι ένστασης», σημειώνουν πηγές από νομικούς κύκλους.
Από τη FinCEN στο Παρίσι
Η FBME είχε τεθεί από την Κεντρική Τράπεζα υπό καθεστώς εξυγίανσης τον Ιούλιο του 2014, μετά από καταγγελίες της υπηρεσίας καταπολέμησης οικονομικού εγκλήματος των ΗΠΑ (FinCEN), για διασύνδεση της Τράπεζας με τη διεθνή τρομοκρατία και ξέπλυμα παράνομου χρήματος. Τον Δεκέμβριο του 2015, η Κεντρική Τράπεζα είχε ανακαλέσει την άδεια του κυπριακού υποκαταστήματος της FBME.
Στις 28 Οκτωβρίου 2014 οι μέτοχοι/ιδιοκτήτες της FBME, από τον Λίβανο, Ayoub Farid Michel Saab και Fadi Michel Saab, καταχώρισαν αίτηση για διεξαγωγή διαιτησίας κατά της Κυπριακής Δημοκρατίας στο Διεθνές Διαιτητικό Δικαστήριο. Στις 29 Ιανουαρίου εκδίδεται η διαιτητική απόφαση, η οποία απορρίπτει τις απαιτήσεις των δύο Λιβανίων.
Η απόφαση είχε γίνει δεκτή με ικανοποίηση από τη Νομική Υπηρεσία της Δημοκρατίας. Στο πρώτο του σχόλιο για το θέμα ο Γενικός Εισαγγελέας, Κώστας Κληρίδης, είχε αναφέρει στο «Σίγμα» ότι «είναι μεγάλη νίκη στη διαιτησία για την FBME. Η Κύπρος κινδύνευε να καταβάλει πολλά εκατομμύρια ευρώ σε αποζημιώσεις».
Η απόφαση χαροποίησε όμως και την Κεντρική Τράπεζα, η οποία είχε χειριστεί την βαρύνουσας σημασίας υπόθεση και στην πράξη δικαζόταν η ορθότητα των ενεργειών της. Η εκπρόσωπος Τύπου της Κεντρικής Τράπεζας στην πρώτη της δημόσια τοποθέτηση είχε αναφέρει, επίσης στο «Σίγμα», ότι «η Κεντρική Τράπεζα είναι πλήρως ικανοποιημένη από την απόφαση, η οποία δεικνύει τις ορθές και αποτελεσματικές ενέργειες, που έγιναν από τη Διοίκηση και το προσωπικό της».
Πηγή: ΣΗΜΕΡΙΝΗ