Του Άγγελου Αγγελοδήμου
Αλλάζει σταδιακά το σκηνικό στις τράπεζες, όσον αφορά στα θέματα των καταθέσεων, αλλά και των δανείων. Μετά από μια μακράν περίοδο κατά την οποία αυξάνονταν τα δανειστικά επιτόκια - απόρροια και της πολιτικής της ΕΚΤ να καταπολεμήσει τον πληθωρισμό - αλλά παρέμεναν σε μηδενικά επίπεδα τα καταθετικά επιτόκια, το τελευταίο διάστημα, αυτό φαίνεται να διαφοροποιείται.
Η ίδια η αγορά, αλλά και οι πιέσεις από πολιτική και πολιτειακή ηγεσία έσπρωξαν τις τράπεζες στην απόφαση να προχωρήσουν σε αύξηση και των καταθετικών επιτοκίων, πέραν των δανειστικών που ήταν ήδη αυξημένα. Το αποτέλεσμα φαίνεται να ήταν άμεσο, με τις καταθέσεις να παρουσιάζουν αύξηση σύμφωνα με τα τελευταία στοιχεία της Κεντρικής για τον μήνα Σεπτέμβριο.
Αύξηση καταθέσεων
Συγκεκριμένα, καθαρή αύξηση €87,7 εκ. κατέγραψαν οι συνολικές καταθέσεις τον Σεπτέμβριο του 2023 ύστερα από δύο συνεχόμενους μήνες πτώσης, σύμφωνα με στοιχεία που δημοσιοποίησε η Κεντρική Τράπεζα Κύπρου (ΚΤΚ). Συγκεκριμένα τον Αύγουστο 2023 καταγράφηκε πτώση στις καταθέσεις κατά €175,5 εκ., ενώ τον Ιούλιο του 2023 πτώση κατά €301.1 εκατ. Τον Σεπτέμβριο ο ετήσιος ρυθμός μεταβολής έφτασε στο 1,6%, σε σύγκριση με 1,7% τον Αύγουστο 2023. Το υπόλοιπο των καταθέσεων τον Σεπτέμβριο 2023 έφθασε στα €52,0 δισ. σε σχέση με €51,7 δισ. τον Σεπτέμβριο του 2022.
Την ίδια ώρα, τα συνολικά δάνεια τον Σεπτέμβριο 2023 κατέγραψαν καθαρή αύξηση €19,2 εκ., σε σύγκριση με καθαρή αύξηση €8,5 εκ. τον Αύγουστο 2023, παρουσιάζοντας μηδενικό ετήσιο ρυθμό μεταβολής, σε σύγκριση με -0,5% τον Αύγουστο 2023. Το υπόλοιπο των συνολικών δανείων τον Σεπτέμβριο 2023 έφθασε στα €24,9 δισ. σε σχέση με €28,3 δισ. τον Σεπτέμβριο του 2022.
Οι λόγοι της ανόδου των καταθετικών επιτοκίων
Κληθείς να σχολιάσει το νέο σκηνικό στις τράπεζες, ο οικονομολόγος Γιάννης Τελώνης μιλώντας στο Economy Today εξέφρασε την άποψη ότι οι πολιτικές πιέσεις, σε συνδυασμό με την ευρύτερη περιρρέουσα ατμόσφαιρα που διαμορφώθηκε, οδήγησαν τις τράπεζες στην απόφαση να αυξήσουν τα καταθετικά τους επιτόκια. Την ίδια ώρα, δεν μπορεί κάποιος να παραβλέψει τις προτροπές της ΕΚΤ προς τις εμπορικές τράπεζες όπως μετακυλίσουν στους πελάτες τους ένα μέρος από τα κέρδη που αποκόμιζαν εξαιτίας της πλεονάζουσας τους ρευστότητας, σημείωσε ο κ. Τελώνης. Για να προσθέσει όσον αφορά στο σκηνικό που διαμορφώθηκε ότι και η ίδια η αγορά έπαιξε ρόλο στις αποφάσεις των τραπεζών. Και αυτό, όπως εξήγησε γιατί με τα μηδενικά επιτόκια, οι καταναλωτές είχαν αρχίσει να κοιτάζουν και άλλες επιλογές, όπως για παράδειγμα τα κρατικά ομόλογα τα οποία πρόσφεραν καλύτερες αποδόσεις σε σχέση με τις καταθέσεις. Επομένως, οι τράπεζες για να μη χάσουν πελάτες και ιδιαίτερα τους μεγάλους και καλούς πελάτες τους, προχώρησαν στις γνωστές κινήσεις, αυξάνοντας τα επιτόκια.
Δανειστικά επιτόκια
Όσον αφορά τώρα στο κομμάτι των δανείων, εκεί όπως είναι γνωστό, εξαιτίας των αποφάσεων της ΕΚΤ, τα δανειστικά επιτόκια αυξήθηκαν σημαντικά το τελευταίο διάστημα, με αποτέλεσμα να δημιουργηθεί μια μεγάλη διαφορά σε σχέση με τα καταθετικά επιτόκια. Σύμφωνα λοιπόν με τον κ. Τελώνη, υπάρχει μεγάλος ανταγωνισμός μεταξύ των τραπεζών όσον αφορά στα πακέτα που δημιουργούν για να προσελκύσουν καλούς πελάτες. Όπως εξήγησε, οι καλοί πελάτες σπανίζουν στην αγορά και επομένως επικρατεί μεγάλος ανταγωνισμός μεταξύ των τραπεζών, ώστε να προσφέρουν το πιο ελκυστικό δανειακό προϊόν. Πέραν αυτού βέβαια, υπάρχει η μεγάλη μάζα των πελατών που αντιμετωπίζει προβλήματα με τα δάνεια του και εκεί οι τράπεζες θα πρέπει να βρουν τρόπους ώστε να προχωρήσουν οι αναδιαρθρώσεις και να μην υπάρξει αύξηση των ΜΕΔ.
Στο διεθνές σκηνικό, ο κ. Τελώνης εξέφρασε την εκτίμηση ότι τα επιτόκια θα διατηρηθούν για κάποιο διάστημα στα σημερινά υψηλά επίπεδα. Παράλληλα ανέφερε ότι εκτός συγκλονιστικού απροόπτου δεν αναμένεται να υπάρξει άλλη αύξηση επιτοκίων από την ΕΚΤ, καθώς μπορεί μεν ο πληθωρισμός να μη βρίσκεται ακόμα στα επιθυμητά επίπεδα, ωστόσο η Ευρώπη καταγράφει σχεδόν μηδενική ανάπτυξη με τον κίνδυνο της ύφεσης να πλανάται πάνω από την Ε.Ε..
Σε αναμονή οι καταθέτες
Τη σαφή άνοδο των καταθετικών επιτοκίων επισημαίνει στο δικό του σχόλιο ο εκπρόσωπος του συνδέσμου τραπεζών Ανδρέας Κωστουρής. Μιλώντας στο Economy Today, ο κ. Κωστουρής σημειώνει ότι ενώ πριν από ένα χρόνο τα καταθετικά επιτόκια βρίσκονταν σε μηδενικά επίπεδα, σήμερα κυμαίνονται μεταξύ 2-3%, κάτι που καταδεικνύει τη σαφέστατη άνοδο που επήλθε. Βέβαια, πρόσθεσε, είναι σημαντικό και η αγορά να ανταποκριθεί σε αυτές τις κινήσεις των τραπεζών. Όπως ανέφερε, προς το παρόν οι καταθέτες τηρούν στάση αναμονής και περιμένουν να δουν πως θα διαμορφωθεί η κατάσταση με τα επιτόκια. Είναι χαρακτηριστικό, όπως είπε, ότι τα λεφτά στις τράπεζες βρίσκονται κατά 70% σε τρεχούμενους λογαριασμούς, περιμένοντας να δουν οι καταθέτες τι τους συμφέρει.
Όσον αφορά τώρα στο κομμάτι των δανείων, ο κ. Κωστουρής σημείωσε ότι η παραχώρηση νέων δανείων συνεχίζεται στον ίδιο ρυθμό με το 2022, κάτι που σημαίνει ότι εξακολουθεί να υπάρχει κινητικότητα και ενδιαφέρον για την εξασφάλιση δανείου. Παράλληλα, ένα ιδιαίτερα σημαντικό στοιχείο, είναι το γεγονός της κατακόρυφης αύξησης της επαναδιαπραγμάτευσης δανείων. Συγκεκριμένα, όπως είπε ο κ. Κωστουρής, καταγράφεται 100% αύξηση στα εξυπηρετούμενα δάνεια τα οποία έτυχαν επαναδιαπραγμάτευσης, με στόχο αυτά να μη μετακινηθούν στην κατηγορία των ΜΕΔ. Όπως εξήγησε οι επαναδιαπραγματεύσεις αφορούν εξυπηρετούμενα δάνεια και οι αναδιαρθρώσεις μη εξυπηρετούμενα.
Τράπεζες
Ζητήσαμε από τις δύο μεγαλύτερες τράπεζες, την Τράπεζα Κύπρου και την Ελληνική Τράπεζα ένα μικρό σχόλιο για τη νέα πολιτική τους και τα σχέδια που ετοίμασαν σε σχέση με τα καταθετικά και τα δανειστικά επιτόκια.
Τράπεζα Κύπρου:
Από πλευράς Τράπεζας Κύπρου μάς επισημάνθηκε ότι «στο πλαίσιο της διαχρονικής μας στήριξης στην κυπριακή οικονομία και κοινωνία, έχουμε αναλάβει το τελευταίο χρονικό διάστημα συγκεκριμένες πρωτοβουλίες για ελάφρυνση των οικονομικών βαρών, που επωμίζονται νοικοκυριά και επιχειρήσεις. Πρόκειται για μια σειρά δράσεων οι οποίες στρέφονται τόσο προς την κατεύθυνση των δανειστικών και των καταθετικών επιτοκίων όσο και προς την κατεύθυνση των χρεώσεων. Οι κινήσεις αυτές εμπλέκουν σχεδόν το σύνολο των προϊόντων και των υπηρεσιών της τράπεζας και ως εκ τούτου έχουν θετική επίδραση σε συνεπείς δανειολήπτες και τους καταθέτες».
1.Έχουμε προχωρήσει στην υλοποίηση σχεδίου επιβράβευσης περίπου 19.000 συνεπών πελατών μας με στεγαστικά δάνεια (με βάση το Euribor ή το βασικό επιτόκιο της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας ) πρώτης κατοικίας αξίας μέχρι €350.000 μέσω του προγράμματος καρτών της Τράπεζας Κύπρου «Ανταμοιβή».
2. Δημιουργήσαμε ένα νέο προϊόν, το Στεγαστικό Δάνειο με σταθερό επιτόκιο και δόση για 25 χρόνια. Σημειώνεται ότι στην Κύπρο, είμαστε η μόνη τράπεζα που προσφέρουμε στεγαστικό δάνειο με σταθερό επιτόκιο για όλη την διάρκειά του.
3. Συγκεκριμένες δράσεις έχουν γίνει και στα καταθετικά επιτόκια. Το καταθετικό προϊόν step-up διάρκειας 18 μηνών προσφέρει επιτόκιο μέχρι 3,0% για καταθέσεις από €100.000 και άνω (μέσο ετήσιο επιτόκιο 1,75%) και επιτόκιο μέχρι 2,60%% για καταθέσεις από €20.000 - €100.000 (μέσο ετήσιο επιτόκιο 1,40%) και πληρωμή τόκων ανά εξάμηνο.
4. Έγιναν κινήσεις και προς την κατεύθυνση των χρεώσεων της τράπεζας σε συγκεκριμένα προϊόντα και υπηρεσίες. Υφιστάμενοι και νέοι πελάτες της τράπεζας έχουν τη δυνατότητα να προχωρήσουν στην απόκτηση ενός πλήρους ηλεκτρονικού λογαριασμού, του QuickAccount. Το προϊόν απευθύνεται σε όλους τους ιδιώτες συνδρομητές της 1bank ηλικίας άνω των 18 ετών. Χωρίς καμία επιβάρυνση σε έξοδα διαχείρισης του λογαριασμού. Προσφέρεται επίσης δωρεάν σύνδεση με 1Bank, Quickpay με όλες τις δυνατότητες, καθώς και δωρεάν αναλήψεις από το δίκτυο ΑΤΜ της τράπεζας.
5. Πέραν των πιο πάνω, εφαρμόζονται μειωμένες χρεώσεις τόσο στους λογαριασμούς όσο και στην εξυπηρέτηση ατόμων ηλικίας άνω των 65 ετών.
Ελληνική Τράπεζα:
Από πλευράς της Ελληνικής Τράπεζας, ο Γιώργος Σκλάβος, επικεφαλής της Υπηρεσίας Εταιρικής Ταυτότητας και Επικοινωνίας σημειώνει ότι «όσον αφορά τα καταθετικά επιτόκια, έχουμε δημιουργήσει ένα πολύ απλό προϊόν 18μηνης Εμπρόθεσμης Κατάθεσης με επιτόκιο 1% και ελάχιστο ποσό κατάθεσης €20.000. Παρακολουθούμε συνεχώς τις εξελίξεις στην αγορά και είμαστε έτοιμοι για αναπροσαρμογή εφόσον το απαιτούν οι συνθήκες. Επίσης μέσω των ασφαλιστικών μας εταιρειών προσφέρουμε μια σειρά από επενδυτικά σχέδια με ψηλότερες αποδόσεις.
Όσον αφορά τα δανειστικά επιτόκια, η πλειονότητα των δανείων μας (συμπεριλαμβανομένων των στεγαστικών) τιμολογούνται με το βασικό επιτόκιο της Ελληνικής Τράπεζας το οποίο δεν συνδέεται άμεσα με τα επιτόκια της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας και προφανώς με τις αυξήσεις των επιτοκίων τους, αλλά βασίζεται σε μεγάλο βαθμό με το επιτοκιακό κόστος των καταθέσεων στο κυπριακό τραπεζικό σύστημα. Κατά συνέπεια, το επιτόκιο αυτών των δανείων, τόσο κάτω από €350.000 όσο και πάνω, ελάχιστα έχει αυξηθεί.
Διαβάστε επίσης: Γιατί δεν φοβούνται οι αγορές τον πόλεμο στη Μέση Ανατολή