Σε αναβάθμιση της μακροπρόθεσμης πιστοληπτικής ικανότητας της Τράπεζας Κύπρου κατά μία βαθμίδα από «BB-» σε «BB» με θετικές προοπτικές προχώρησε ο οίκος Standard and Poor’s αναλύοντας παράλληλα τις εκτιμήσεις τους για την πορεία του χρηματοπιστωτικού ιδρύματος για το άμεσο μέλλον.
Σύμφωνα με τους S&P αυξήθηκε η αξιολόγηση του αντισυμβαλλομένου μακροπρόθεσμης εξυγίανσης (RCR) για την Τράπεζα Κύπρου σε «BBB-/A-3» από «BB+/B» ενώ το χρέος μειωμένης εξασφάλισης του χαρτοφυλακίου της εταιρείας αυξήθηκε από «CCC» σε «CCC+».
«Εγκυμονούν κινδύνους οι καταθέσεις από μη κατοίκους»
Οι κυπριακές τράπεζες συνέχισαν να εξισορροπούν τα προφίλ χρηματοδότησής τους και να μειώνουν τη μόχλευση τα τελευταία χρόνια. Αυτό έχει μειώσει σημαντικά τις πιέσεις χρηματοδότησης. Εκτιμούμε ότι ο δείκτης εγχώριων δανείων προς τις εγχώριες καταθέσεις θα είναι περίπου 62%-63% στο τέλος του 2023, πολύ κάτω από το ανώτατο όριο του 185% το 2013, αναφέρει ο οίκος.
Κατά τους πρώτους 10 μήνες του 2023, οι εγχώριες καταθέσεις πελατών αυξήθηκαν κατά 0,6%. Οι καταθέσεις από μη εγχώριους κατοίκους εξακολουθούν να είναι σημαντικές και η θέση της χώρας ως διεθνούς χρηματοπιστωτικού κέντρου εξακολουθεί να εγκυμονεί κινδύνους για τις τράπεζές της, εκτιμά ωστόσο ο οίκος αξιολόγησης αναφέροντας παράλληλα ότι μέχρι τον Οκτώβριο του 2023, το ποσοστό είχε μειωθεί σε περίπου 15,3% των συνολικών καταθέσεων, από περίπου 38% το 2012.
Οι περισσότερες καταθέσεις μη κατοίκων προέρχονται από χώρες εκτός της ευρωζώνης, εκ των οποίων μια μειοψηφία σχετίζεται με τη Ρωσία. Επιπλέον, παρά την αστάθεια της κεφαλαιαγοράς και τον αντίκτυπο των δυτικών κυρώσεων σε ορισμένες ρωσικές οντότητες και ιδιώτες, οι καταθέσεις στην Κύπρο έχουν αποδειχθεί κολλώδεις, με ελάχιστα σημάδια αστάθειας ή ανταγωνισμού τιμών.
«Αναμένουμε αύξηση των επιτοκίων μετακύλισης και ότι περισσότερες καταθέσεις όψεως θα στραφούν σε προθεσμιακές καταθέσεις. Ωστόσο, ο αντίκτυπος στο κόστος της χρηματοδότησης είναι πιθανό να παραμείνει μέτριος. Οι κυπριακές τράπεζες έχουν αρχίσει να αποπληρώνουν τις εκκρεμείς υποχρεώσεις τους στο πλαίσιο του τρίτου στοχευμένου προγράμματος μακροπρόθεσμης αναχρηματοδότησης (TLTRO III), παρά το γεγονός ότι θα λήξουν περισσότερα το 2024, αυτά είχαν μειωθεί σε μόλις 6,8% του συνολικού ενεργητικού μέχρι το τέλος Αυγούστου 2023». Σημειώνεται ότι «οι κυπριακές τράπεζες έχουν συνήθως μεγάλα αποθέματα πλεονάζουσας ρευστότητας και αναμένεται ότι θα διατηρήσουν άνετους δείκτες χρηματοδότησης και ρευστότητας, ακόμη και μετά αποζημίωση της χρηματοδότησης TLTRO III πλήρως».
Αύξηση επιτοκίων και αποτελεσματικότητα
Η κερδοφορία ενισχύθηκε από την αύξηση των επιτοκίων, σε συνδυασμό με τη βελτίωση της αποτελεσματικότητας, αναφέρουν οι S&P.
Τα υψηλότερα επιτόκια έχουν ενισχύσει τα κέρδη των κυπριακών τραπεζών επειδή τα περισσότερα από τα δάνεια τους πληρώνουν κυμαινόμενα επιτόκια. Οι τράπεζες επωφελούνται επίσης από τις υψηλές αποδόσεις που κερδίζουν από τη ρευστότητα που τοποθετείται στην Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα. Οι αποδόσεις επωφελούνται επίσης από τον πιο δομικά σημαντικό εξορθολογισμό των δομών κόστους των τραπεζών και τη μείωση της πλεονάζουσας παραγωγικής ικανότητας. «Εκτιμούμε ότι η απόδοση των ιδίων κεφαλαίων σε όλο το σύστημα (ROE) θα είναι 17%-18% το 2023. Αν και οι νέες επιχειρηματικές ευκαιρίες θα παραμείνουν περιορισμένες, αναμένουμε ότι οι κυπριακές τράπεζες θα είναι σε θέση να διατηρήσουν τα αποτελέσματα το 2024».
Η μείωση των επιτοκίων θα μπορούσε να επηρεάσει περισσότερο το 2025 και μετά, με αποτέλεσμα το ROE να πέσει περίπου στο 10%. «Προβλέπουμε ότι ο λόγος κόστους προς έσοδα θα μειωθεί επίσης και μπορεί να πλησιάσει το 50%-55% έως το 2024-2025 (72% το 2019)».
Μειώνεται το κόστος κινδύνου από ΜΕΔ
Το κόστος κινδύνου των τραπεζών εξομαλύνεται, τονίζει ο οίκος αξιολόγησης.
Μετά από χρόνια σημαντικών πωλήσεων μη εξυπηρετούμενων δανείων (ΜΕΔ), τιτλοποιήσεων, διαγραφών και ανακτήσεων, ο κυπριακός τραπεζικός τομέας έχει απορροφήσει σε μεγάλο βαθμό το πλήγμα στην ποιότητα του ενεργητικού που δέχθηκε μετά την οικονομική κρίση του 2012. «Η κάλυψη των ΜΕΔ ήταν 56% στις 30 Σεπτεμβρίου 2023 και αναμένουμε ότι θα παραμείνει άνετη».
Η ποιότητα του νέου δανεισμού έχει επίσης βελτιωθεί, κάτι που αναμένουμε ότι θα συμβάλει στη μείωση των πιστωτικών ζημιών τα επόμενα δύο χρόνια. Αναμένουμε ότι το μέσο κόστος κινδύνου θα είναι περίπου 75-80 μονάδες βάσης (bps) τα επόμενα δύο έως τρία χρόνια. Αυτό είναι πολύ χαμηλότερο από το μέσο όρο των 195 bps τα τελευταία 10 χρόνια.
Οι κυπριακές τράπεζες συνεχίζουν να εργάζονται για την ανάκτηση των κληροδοτημένων ΜΕΔ, τα οποία είναι συγκεντρωμένα στα νοικοκυριά. Σε όλο το σύστημα, τα ΜΕΔ αποτελούσαν το 8,3% των συνολικών δανείων, ή περίπου 2,0 δισ. ευρώ έως τις 30 Σεπτεμβρίου 2023, από 11,0% (3,0 δισ. ευρώ) στο τέλος του 2021.
Τα επόμενα δύο χρόνια, το αβέβαιο παγκόσμιο περιβάλλον, τα ενδεχόμενα για υψηλότερα επιτόκια και η μείωση του διαθέσιμου εισοδήματος στον ιδιωτικό τομέα (ο οποίος εξακολουθεί να έχει υψηλή μόχλευση) είναι πιθανό να προκαλέσει εισροή ΜΕΔ που αναμένουμε να είναι διαχειρίσιμη και σημαντικά χαμηλότερη από την εισροή που παρατηρήθηκε κατά την τελευταία κρίση. Δεδομένων των σταθερών μεσοπρόθεσμων προοπτικών ανάπτυξης και της προόδου προς τη μείωση του αυξημένου ελλείμματος του ισοζυγίου τρεχουσών συναλλαγών της χώρας, θεωρούμε ότι οι τράπεζες ενδέχεται να είναι σε θέση να συγκρατήσουν την υποβάθμιση της ποιότητας των περιουσιακών στοιχείων, παρά τους τρέχοντες παγκόσμιους οικονομικούς ανέμους.
Μπορεί να βελτιωθούν περαιτέρω οι αξιολογήσεις αλλά μπορεί να φτάσει και υποβάθμιση
Ο οίκος αξιολόγησης Standard and Poor’s αναφέρει ότι οι θετικές προοπτικές για τις μακροπρόθεσμες αξιολογήσεις πιστοληπτικής ικανότητας της Τράπεζας Κύπρου δείχνουν ότι «θα μπορούσαμε να αυξήσουμε αυτές τις αξιολογήσεις και στις δύο τράπεζες μέσα στους επόμενους 12 μήνες, εάν ο όμιλος βελτιώσει περαιτέρω την κεφαλαιοποίησή του».
«Θα μπορούσαμε να αναθεωρήσουμε τις προοπτικές σε σταθερές εάν καταλήξουμε στο συμπέρασμα ότι οι οικονομικοί κίνδυνοι στον κυπριακό τραπεζικό τομέα είναι απίθανο να μειωθούν, εάν οι δείκτες κεφαλαίου δεν εξελιχθούν όπως αναμενόταν ή εάν η ποιότητα του ενεργητικού επιδεινωθεί πολύ περισσότερο από ό,τι προβλέπουμε αυτήν τη στιγμή».
«Θα μπορούσαμε επίσης να υποβαθμίσουμε την BOC Holdings, εάν αναμέναμε ότι η διπλή μόχλευση ήταν πιθανό να ξεπεράσει σημαντικά το 120%, γεγονός που θα μπορούσε να μας ωθήσει να διευρύνουμε τη διαφορά βαθμίδας μεταξύ των οντοτήτων που λειτουργούν και των εταιρειών συμμετοχών».
Θα μπορούσαμε να αυξήσουμε τις αξιολογήσεις εάν ο όμιλος προβλεπόταν ότι θα διατηρήσει έναν δείκτη RAC πάνω από 10%, διατηρώντας επίσης ανθεκτικές μετρήσεις ποιότητας περιουσιακών στοιχείων. Αυτό μπορεί να συμβεί εάν βελτιωθούν οι προοπτικές κερδοφορίας ή αν ανακάμψουν περαιτέρω οι οικονομικές συνθήκες στην Κύπρο.