Του Νέστορα Βασιλείου
Στο «κάδρο» και η πρώτη κατοικία
Επικρατέστερος επενδυτής για την απορρόφηση του καλού Συνεργατισμού χρίζεται από τους τραπεζικούς κύκλους η Ελληνική Τράπεζα, η οποία φέρεται να έχει ως συνεργάτη της το επενδυτικό ταμείο Lone Star.
Η αύξηση των προβλέψεων οδηγεί, σύμφωνα με ασφαλείς πληροφορίες της «Σ», σε κεφαλαιακές ανάγκες ελαφρώς πέραν των €800 εκ.
Το ποτάμι δεν γυρίζει πίσω. Κάπως έτσι φαίνεται ότι έχουν τα πράγματα και για το μέλλον της διαδικασίας προσέλκυσης επενδυτικού ενδιαφέροντος στη Συνεργατική Κυπριακή Τράπεζα. Ο «καλός» Συνεργατισμός θα διατεθεί σε επενδυτή και ο «κακός» θα παραμείνει στο κράτος, με αποτέλεσμα τη δημιουργία κρατικού Φορέα Διαχείρισης μη εξυπηρετούμενων δανείων. Η εικόνα είναι, εν πολλοίς, σαφής και μένουν τα διαδικαστικά, τα οποία θα «τρέξουν» μέχρι και την 30ή Απριλίου. Τόσο ο Υπουργός Οικονομικών όσο και η Κεντρική Τράπεζα έρχονται να επιβεβαιώσουν όσα έγραφε τους τελευταίους μήνες η «Σ».
«Πρόβες» συγχώνευσης
Επικρατέστερος επενδυτής για την απορρόφηση του καλού Συνεργατισμού χρίζεται από τους τραπεζικούς κύκλους η Ελληνική Τράπεζα, η οποία φέρεται να έχει ως συνεργάτη της το επενδυτικό ταμείο Lone Star. Στη μικρή ομάδα των δυνητικών επενδυτών, που προχωρούν στο τελευταίο στάδιο της κατάθεσης δεσμευτικών προτάσεων, βρίσκεται το επενδυτικό ταμείο Atlas, το οποίο φέρεται να ενδιαφέρεται επίσης για συνεργασία με την Ελληνική Τράπεζα. Το επενδυτικό ταμείο Apollo, το οποίο επέδειξε αρχικά ενδιαφέρον για το σύνολο του Συνεργατισμού, φέρεται πλέον να έχει στρέψει και αυτό το ενδιαφέρον του στο καλό κομμάτι του Συνεργατισμού, με τις πληροφορίες να το φέρουν, επίσης, να επιδιώκει συνεργασία με τράπεζα του τόπου.
Υπογραφή SSM
Μια σειρά από κινήσεις του Ενιαίου Εποπτικού Μηχανισμού με αποκορύφωμα τον μηδενισμό της αξίας των εξασφαλίσεων των τερματισμένων στεγαστικών μη εξυπηρετούμενων δανείων της Συνεργατικής Κυπριακής Τράπεζας, προ μερικών εβδομάδων, έδειχναν ότι η Φρανκφούρτη είχε κάνει την επιλογή της. Η αύξηση των προβλέψεων οδηγεί, σύμφωνα με ασφαλείς πληροφορίες της «Σ», σε κεφαλαιακές ανάγκες ελαφρώς πέραν των €800 εκ.
Η κίνηση της εποπτικής Αρχής καθάρισε τον δρόμο απομακρύνοντας το ενδεχόμενο επίδειξης επενδυτικού ενδιαφέροντος για το σύνολο του Συνεργατισμού και έστειλε σαφές μήνυμα στις κυπριακές Αρχές ότι επιβάλλεται η αλλαγή του νομοθετικού πλαισίου.
Ο λόγος είναι ξεκάθαρος. €6,2 δις μη εξυπηρετούμενα δάνεια θα φύγουν αμέσως από το σύστημα και θα μεταφερθούν στον εξωτραπεζικό κρατικό Φορέα Διαχείρισης και η τράπεζα, η οποία θα αποκτήσει το «υγιές» δανειακό χαρτοφυλάκιο του Συνεργατισμού, θα μειώσει δραστικά το ποσοστό των μη εξυπηρετούμενων δανείων στον ισολογισμό της. Ταυτόχρονα θα τεθούν στη διάθεση όλων των τραπεζών όλα τα εργαλεία για μείωση των ΜΕΔ, βελτιώνοντας και την αποτελεσματικότητά τους.
Της… 1ης κατοικίας
Τα μη εξυπηρετούμενα δάνεια της Συνεργατικής Κυπριακής Τράπεζας στις 13 Απριλίου είχαν διαμορφωθεί στα €6,2 δισ. ή ποσοστό 57,2% του συνόλου των δανείων.
Σχεδόν τα μισά και συγκεκριμένα €2,8 δις αφορούν μη εξυπηρετούμενα δάνεια, τα οποία έχουν ως εξασφάλιση πρώτη κατοικία. Το πλέον σημαντικό, ωστόσο, έγκειται στο γεγονός ότι τα €2 δις, αυτών των δανείων, αφορούν πρώτη κατοικία, η αξία της οποίας δεν υπερβαίνει τις €350 χιλ. και άρα δεν μπορούν να τεθούν προς εκποίηση, αφού προστατεύονται από τη νομοθεσία. Από αυτά, σύμφωνα με στοιχεία της Κεντρικής Τράπεζας, €1,25 δις είναι τερματισμένα.
Ο Διευθυντής Εποπτείας της Κεντρικής Τράπεζας, Γιάγκος Δημητρίου, ανέφερε ότι «λαμβάνοντας υπόψη ότι οι τερματισμένοι λογαριασμοί αποτελούν το 50% των μη εξυπηρετούμενων δανείων, θα εκτιμούσα ότι το σύνολό τους για τις σημαντικές τράπεζες ανέρχεται γύρω στα €5 δις. Τονίζω ότι τα ποσά αυτά αποτελούν εκτιμήσεις κατά προσέγγιση, αφού δεν υπάρχουν συγκεκριμένα στοιχεία».
Σύμφωνα με τα όσα κατέθεσε στη Βουλή, «υπάρχει αναλυτική καταγραφή σε σχέση με τα τερματισμένα δάνεια με εξασφάλιση την πρώτη κατοικία, τα οποία ανέρχονται στο 60%, περίπου, των συνολικών μη εξυπηρετούμενων δανείων».
Αλλάζει το νομοθετικό πλαίσιο
Το νομοθετικό πλαίσιο, όπως έχει διαμορφωθεί στη μετά «κουρέματος» εποχή και δη στη μνημονιακή, πάσχει, με αποτέλεσμα να αυξάνονται οι πιέσεις στα τραπεζικά ιδρύματα του τόπου από τον Ενιαίο Εποπτικό Μηχανισμό. «Η πραγματική επίπτωση είναι στη μη αναγνώριση ή στη σημαντική μείωση, για εποπτικούς σκοπούς, της αξίας των εξασφαλίσεων, με επακόλουθο την αύξηση της ανάγκης για επιπρόσθετες προβλέψεις», αναφέρει η Κεντρική Τράπεζα.
Εξαιρουμένου του εργαλείου των τιτλοποιήσεων δανείων, το οποίο δεν έχει ακόμη θεσπιστεί στην Κύπρο, τα υπόλοιπα εφαρμόζονται και από τις υπόλοιπες χώρες, που αντιμετωπίζουν προβλήματα με τα μη εξυπηρετούμενα δάνεια. Η διαφορά σύμφωνα με την Κεντρική Τράπεζα «είναι στην αποτελεσματικότητα του νομοθετικού πλαισίου και στην ευκολία, με την οποία οι τράπεζες μπορούν να χρησιμοποιήσουν τα εργαλεία αυτά».
Ο Υπουργός Οικονομικών, αν και απορρίπτει την άποψη ότι το νομοθετικό πλαίσιο είναι άχρηστο, τονίζει ότι χρήζει βελτίωσης. «Πρέπει να συμπληρώσουμε τα κενά, που υπάρχουν», αναφέρει, προαναγγέλλοντας πέντε αλλαγές, οι οποίες θα ενισχύσουν την αποτελεσματικότητά του.
- Θέσπιση νομοθεσίας για την τιτλοποίηση δανείων.
- Αλλαγή στον νόμο των εκποιήσεων.
- Αλλαγή στο πλαίσιο αφερεγγυότητας.
- Πλαίσιο διακυβέρνησης της Κεντρικής Τράπεζας.
- Νομοθεσία, η οποία θα σχετίζεται με τη δημιουργία του Φορέα Διαχείρισης ΜΕΔ.
Όπως είχε γράψει και στο πρόσφατο παρελθόν η «Σ», η αλλαγή του πλαισίου αφερεγγυότητας φαίνεται ότι θα καταργεί συγκεκριμένες παραμέτρους, ώστε να καθίσταται δυνατή και η εκποίηση πρώτης κατοικίας.
Τα παλιά και τα νέα ΜΕΔ
Ο Υπουργός Οικονομικών ανέλυσε την ποιότητα του δανειακού χαρτοφυλακίου του Συνεργατισμού ως είχε προ του 2013, με το παλαιό καθεστώς, αλλά και με το νέο καθεστώς. Σύμφωνα με τον Χάρη Γεωργιάδη, η πρώτη καταγραφή έγινε το 2014. Το σύνολο των δανείων στον Συνεργατισμό ανερχόταν στα €14 δις, εκ των οποίων €7,6 δις ήταν μη εξυπηρετούμενα. Αυτή ήταν και η «κληρονομιά», την οποία έπρεπε να διαχειριστεί η νέα, πλέον, διοίκηση του Συνεργατισμού, υπό την ένταση και της εποπτικής πίεσης από τον Ενιαίο Εποπτικό Μηχανισμό.
Από το 2014 μέχρι το 2018, ο Συνεργατισμός παραχώρησε νέα δάνεια σχεδόν €1 δις. Σύμφωνα με τον Υπουργό Οικονομικών, το ποσοστό των μη εξυπηρετούμενων δανείων, που προέκυψε από τον νέο δανεισμό, περιορίζεται στο 1,5% και σε απόλυτους αριθμούς στα €13,5 εκ. Μέχρι τον Νοέμβριο του 2017 αναδιαρθρώθηκαν δάνεια πέραν των €2,6 δις. Μέχρι το Νοέμβριο του 2016 είχαν αναδιαρθρωθεί δάνεια €2 δις περίπου και €680 εκ. μεταφέρθηκαν στην κατηγορία των εξυπηρετούμενων δανείων.
«Κόκκινες» Πάφος και Λεμεσός
Τα Συνεργατικά της επαρχίας Πάφου ήταν, σύμφωνα με τα στοιχεία που κατέθεσε στη Βουλή ο Χάρης Γεωργιάδης, τα πλέον εκτεθειμένα σε μη εξυπηρετούμενα δάνεια. Σε κάποια από αυτά τα Συνεργατικά, τα μη εξυπηρετούμενα δάνεια άγγιζαν το 80% του συνόλου των δανείων. Με απλά λόγια, οκτώ στα δέκα δάνεια δεν πληρώνονταν. Ελαφρώς καλύτερη, αλλά σαφώς άσχημη, ήταν και η κατάσταση στα Συνεργατικά της επαρχίας Λεμεσού. Τα μη εξυπηρετούμενα δάνεια, σε κάποια από αυτά, άγγιζαν το επίσης υψηλό 61%.
Τα 4-5 επαγγελματικά Συνεργατικά ήταν αυτά που έσωζαν την «παρτίδα» ρίχνοντας και τον μέσο όρο των μη εξυπηρετούμενων δανείων του συνόλου των δανείων του Συνεργατισμού, αφού το ποσοστό των προβληματικών δανείων σ’ αυτά περιοριζόταν στο 20%.
Δάνεια χωρίς εξασφαλίσεις
Ένα από τα θέματα, τα οποία ξεχώρισαν, ήταν και η καταγγελία της βουλευτού του ΑΚΕΛ, Ειρήνης Χαραλαμπίδου, ότι ο Συνεργατισμός παραχώρησε δάνειο ύψους €9 εκ. συν €1 εκ. σε τρεχούμενο λογαριασμό εταιρείας χωρίς εξασφαλίσεις και εγγυήσεις. Η Ειρήνη Χαραλαμπίδου έχει αποστείλει επιστολές στη Διοικητή της Κεντρικής Τράπεζας, στον Γενικό Εισαγγελέα και στον Γενικό Ελεγκτή για να διερευνήσουν το θέμα.
Ο Γενικός Διευθυντής του Συνεργατισμού ανέφερε ότι παραχωρήθηκαν συνολικά δύο με τρία δάνεια με αυτόν τον τρόπο και εξήγησε ότι πρόκειται για δανειοδότηση τύπου balance sheet lending, που βασίζεται στην ικανότητα αποπληρωμής. Η έγκριση του δανείου, πρόσθεσε, πέρασε από διάφορα κλιμάκια και εγκρίθηκε από την Επιτροπεία. Ο διευθυντής εποπτείας της Κεντρικής Τράπεζας ανέφερε ότι χρειάζεται εμπειρία για την παραχώρηση τέτοιου δανεισμού. Το δάνειο παραχωρήθηκε τον περασμένο Δεκέμβριο.
Σύμφωνα με ασφαλείς και πλήρως διασταυρωμένες πληροφορίες της «Σ», πρόκειται για εταιρεία με βαρύ όνομα στα επιχειρηματικά δρώμενα του τόπου, η οποία φέρεται να συνδέεται και με τον τραπεζικό τομέα. Το δάνειο είναι εξυπηρετούμενο, ενώ σύμφωνα με έγκυρες πηγές το εκτόπισμα της εταιρείας αποδεικνύει την ικανότητα αποπληρωμής. Μικρότερο δάνειο χωρίς εξασφαλίσεις έχει δοθεί και σε εταιρεία κολοσσό του εξωτερικού, η οποία λίαν συντόμως θα έχει ακόμη πιο ενεργό παρουσία στο νησί.