Στα € 15 δισ. ετησίως υπολογίζεται ότι ανέρχονται οι απώλειες των δημοσίων εσόδων στην Ευρώπη συνεπεία της παραποίησης/απομίμησης, σύμφωνα με την τελευταία έκθεση του Γραφείου Διανοητικής Ιδιοκτησίας της Ευρωπαϊκής Ένωσης (EUIPO). Ενδιαφέρον όμως παρουσιάζουν και τα ευρήματα της σχετικής Έκθεσης και για την χώρα μας.
Όπως αναφέρεται, στην Έκθεση, οι απώλειες πωλήσεων στον τομέα των καλλυντικών και ειδών προσωπικής φροντίδας, στην Κύπρο, εξαιτίας της παραποίησης/απομίμησης ανέρχονται στο 20,7 % ενώ σημειώνεται, παράλληλα, πως οι ομάδες οργανωμένου εγκλήματος συνδέονται όλο και περισσότερο με το εμπόριο παραποιημένων προϊόντων. Το όλο θέμα βεβαίως είναι σύνθετο καθώς εγείρονται σοβαρές ανησυχίες από την επικινδυνότητα των προϊόντων «μαϊμού» για την ανθρώπινη υγεία.
Οι σημαντικές αυτές απώλειες, δισεκατομμυρίων ευρώ ετησίως για την Ε.Ε. και δεκάδων εκατομμυρίων ευρώ για την Κύπρο προκύπτουν από την παρουσία παραποιημένων προϊόντων και απομιμήσεων στην αγορά και δημιουργούνται εξαιτίας των μειωμένων άμεσων και έμμεσων φόρων και κοινωνικών εισφορών, που δεν καταβάλλονται από παράνομους κατασκευαστές.
Αποστέρηση εσόδων
Το Γραφείο Διανοητικής Ιδιοκτησίας της Ευρωπαϊκής Ένωσης (EUIPO), σημειώνει με νόημα ότι η οικονομική και κοινωνική ζημιά που προκαλείται από την παραποίηση/απομίμηση στερεί σημαντικά έσοδα από τις κυβερνήσεις των κρατών μελών και μπορεί να στηρίξει σοβαρά εγκλήματα, όπως είναι για παράδειγμα το λαθρεμπόριο ναρκωτικών και τη νομιμοποίηση εσόδων από παράνομες δραστηριότητες.
Εκτιμάται περεταίρω ότι οι κυβερνήσεις σε ολόκληρη την ΕΕ χάνουν έως και €15 δισ. ετησίως συνολικά, λόγω της παρουσίας προϊόντων παραποίησης/απομίμησης στην αγορά, μέσω μειωμένων άμεσων και έμμεσων φόρων, καθώς και κοινωνικών εισφορών, που δεν καταβάλλονται από παράνομους κατασκευαστές.
Επιπλέον, σύμφωνα με τις εκτιμήσεις του EUIPO, έως και €19 δισ. πωλήσεων χάνονται κάθε χρόνο στην ΕΕ στον τομέα των καλλυντικών και των ειδών προσωπικής φροντίδας, στον τομέα των οίνων και των οινοπνευματωδών ποτών, στον φαρμακευτικό τομέα και στον τομέα των παιχνιδιών λόγω της παραποίησης/απομίμησης. Τα προϊόντα παραποίησης/απομίμησης δεν υπόκεινται στους ίδιους αυστηρούς ελέγχους με τα γνήσια προϊόντα, ώστε να επιβεβαιωθεί ότι είναι ασφαλή για χρήση ή κατανάλωση από τον άνθρωπο. Ειδικότερα, η αξία των απωλειών σε πωλήσεις στον τομέα των καλλυντικών και των προϊόντων ατομικής περιποίησης σημείωσε αύξηση άνω των €2,5 δισ. σε σύγκριση με την προηγούμενη σχετική ανάλυση που δημοσίευσε το EUIPO το 2019, καταγράφοντας τη μεγαλύτερη αύξηση μεταξύ όλων των υπό εξέταση τομέων.
Σχεδόν το 14,1 % των πωλήσεων του τομέα των καλλυντικών και των προϊόντων ατομικής περιποίησης (€9,6 δισ.) χάνεται σε ετήσια βάση σε ολόκληρη την ΕΕ λόγω της παρουσίας των προϊόντων παραποίησης/απομίμησης. Στην Κύπρο, το ποσοστό αυτό ανέρχεται σε 20,7%.
Τα δεδομένα στην Κύπρο
Το οικονομικό κόστος της παραποίησης/απομίμησης στην Κύπρο δεν μπορεί να θεωρηθεί αμελητέο. Τα στοιχεία, που δίδονται μέσω του EUIPO δεικνύουν ότι το πρόβλημα είναι υπαρκτό και στη χώρα μας και θα πρέπει να απασχολήσει σοβαρά τους αρμοδίους. Όπως είδαμε και πιο πάνω για το σύνολο της Ε.Ε. έτσι και για την Κύπρο οι κυριότεροι τομείς, στους οποίους τα προϊόντα παραποίησης/απομίμησης εγκυμονούν κίνδυνο για την υγεία του καταναλωτή και επίσης προκαλούν οικονομική ζημία χωρίζονται σε τέσσερεις κατηγορίες. Στην Κύπρο σε σύγκριση με το τι ισχύει πανευρωπαϊκά τα παραποιημένα προϊόντα, τα οποία προέρχονται από την κατηγορία των οινοπνευματωδών ποτών είναι στην τέταρτη θέση, ενώ στην Ευρώπη είναι στην τρίτη. Ανησυχητικό είναι και το γεγονός ότι οι απώλειες πωλήσεων από παιχνίδια, άρα απομιμήσεις που βρίσκονται στα χέρια των παιδιών, αντιστοιχούν στο ποσό των €10 εκατ. ετησίως.
Με βάση την ανάλυση του EUIPO, τα αναφερόμενα επικίνδυνα προϊόντα παραποίησης/απομίμησης εκτιμάται ότι ενέχουν σοβαρό κίνδυνο για τους καταναλωτές. Τα περισσότερα από τα εν λόγω προϊόντα απευθύνονταν σε παιδιά και ήταν είτε παιχνίδια είτε είδη παιδικής φροντίδας είτε παιδικά ρούχα. Η έρευνα που διεξήγαγαν από κοινού το EUIPO και η Europol αποκαλύπτει επίσης ότι η παραποίηση/απομίμηση συνδέεται με άλλα σοβαρά εγκλήματα. Από το 2016, οι φορείς επιβολής του νόμου σε ολόκληρη την ΕΕ έχουν διεξαγάγει 29 μεγάλης κλίμακας επιχειρήσεις για την πάταξη της παραποίησης/απομίμησης και της πειρατείας με στόχο οργανωμένες συμμορίες που εμπλέκονται και σε άλλα σοβαρά εγκλήματα, όπως η παράνομη διακίνηση ναρκωτικών και η νομιμοποίηση εσόδων από παράνομες δραστηριότητες.
Christian Archambeau, Εκτελεστικός Διευθυντής EUIPO: «Η παραποίηση/απομίμηση δεν είναι έγκλημα χωρίς θύματα. Τα πλαστά προϊόντα κλέβουν πωλήσεις από νόμιμες επιχειρήσεις και στερούν τις κυβερνήσεις από απολύτως αναγκαία έσοδα. Ενέχουν επίσης σαφείς κινδύνους για την υγεία και την ασφάλεια όσων τα χρησιμοποιούν. Όμως, όπως αποδεικνύει η συνεργασία μας με τη Europol, τα έσοδα από την παραποίηση/απομίμηση ενδέχεται να υποστηρίζουν και το σοβαρό οργανωμένο έγκλημα. Η αποτελεσματική αντιμετώπιση αυτών των δραστηριοτήτων προϋποθέτει συντονισμένη διεθνή δράση σε όλα τα επίπεδα», πρόσθεσε.
Επικίνδυνα για την ανθρώπινη υγεία
Τα προϊόντα παραποίησης/απομίμησης ενέχουν κινδύνους για τους καταναλωτές. Το 97% των αναφερόμενων επικίνδυνων προϊόντων παραποίησης/απομίμησης εκτιμάται ότι ενέχουν σοβαρό κίνδυνο για τους καταναλωτές, με βάση τις προειδοποιήσεις που υποβλήθηκαν από τις Αρχές εποπτείας της αγοράς της ΕΕ στο «σύστημα ταχείας ανταλλαγής πληροφοριών για τη γενική ασφάλεια των προϊόντων (RAPEX)» της Ευρωπαϊκής Επιτροπής.
ΟΙ ΚΙΝΔΥΝΟΙ
Χημικές ουσίες
Κίνδυνος πυρκαγιάς
Πνιγμός
Στραγγαλισμός
Ηλεκτροπληξία
Βλάβη στην ακοή
Η έκθεση
Οι εκτιμήσεις που παρουσιάζονται περιέχονται στην έκθεση για την κατάσταση σχετικά με την παραβίαση των ΔΔΙ το 2020, η οποία συγκεφαλαιώνει τα πορίσματα των εκθέσεων του EUIPO για τη διανοητική ιδιοκτησία σε επίπεδο ΕΕ και σε διεθνές επίπεδο, συμπεριλαμβανομένων των πορισμάτων των ερευνών που διεξήχθησαν από κοινού με τον Οργανισμό Οικονομικής Συνεργασίας και Ανάπτυξης (ΟΟΣΑ) και το Ευρωπαϊκό Γραφείο Διπλωμάτων Ευρεσιτεχνίας. Η εν λόγω έκθεση περιλαμβάνει επίσης τα πορίσματα έρευνας σχετικά με τον όγκο των προϊόντων παραποίησης/απομίμησης και πειρατείας στο πλαίσιο του διεθνούς εμπορίου και καταδεικνύει την οικονομική συμβολή των κλάδων έντασης δικαιωμάτων διανοητικής ιδιοκτησίας στην οικονομική ανάπτυξη και την απασχόληση. Η έκθεση περιέχει νέα στοιχεία σχετικά με τη χρήση της διανοητικής ιδιοκτησίας από μικρές και μεσαίες επιχειρήσεις (ΜΜΕ).