Του Αριστείδη Τριμιντή*
Το ουίσκι είναι ένα από τα αγαπημένα αλκοολούχα ποτά παγκοσμίως, του οποίου η παραγωγή άρχισε από τη Σκωτία και την Ιρλανδία και μετά εξαπλώθηκε στην Αμερική, Καναδά, Ινδία, Ιαπωνία ακόμα και στην Κύπρο.
Οι προδιαγραφές και η κατηγοριοποίηση του κάθε ουίσκι έχει να κάνει με τα δημητριακά που χρησιμοποιούνται, τον τρόπο παραγωγής, την παλαίωση και τις νομοθεσίες της χώρας παραγωγής. Στο συγκεκριμένο άρθρο, θα επικεντρωθούμε στο σκωτσέζικο ουίσκι για σκοπούς ευκολίας και δεδομένου ότι η κατανάλωση σκωτσέζικου ουίσκι παγκοσμίως είναι περισσότερη από τη συμψηφισμένη κατανάλωση αμερικάνικου, γιαπωνέζικου και ιρλανδικού ουίσκι. Για σκοπούς φορολογίας θα χρησιμοποιήσω τα δεδομένα του Ηνωμένου Βασιλείου λόγω του ότι εκεί η αγορά είναι πιο ώριμη και εξελιγμένη και η φορολόγηση είναι ξεκάθαρη. Στις περισσότερες περιπτώσεις ακολουθείται η ίδια πολιτική και στην Κύπρο.
Οι χρυσές περίοδοι του ουίσκι
Για να ονομάζεται ένα ουίσκι σκωτσέζικο, πρέπει να παράγεται στη Σκωτία από μόνο 3 βασικά συστατικά, Νερό – Μαγιά -Δημητριακά και να παλαιώνεται τουλάχιστον 3 χρόνια σε δρύινα βαρέλια. Για να ονομάζεται Single Malt, πρέπει να παράγεται σε ένα και μόνο αποστακτήριο σε χάλκινους αποστακτήρες.
Η ιστορία του ουίσκι είναι άρρηκτα συνδεδεμένη με την αδειοδότηση και την επιβολή δασμών και φόρων, γεγονότα που βοήθησαν στη θεσμοθέτηση των αποστακτηρίων και την εδραίωση του ουίσκι στην παγκόσμια αγορά. Σε σχέση με τις πωλήσεις, το σκωτσέζικο ουίσκι είχε 3 χρυσές περιόδους:
• 1878 – 1899 αμέσως μετά τη φυλλοξέρα που αποκαθήλωσε το κονιάκ από τον θρόνο του,
• 1956 – 1979 μετά το τέλος του Β’ Παγκοσμίου πολέμου, την κατάργηση της ποτοαπαγόρευσης στην Αμερική και την αρχή των Single Malt και
• από το 1998 και μετά, λόγω της παγκοσμιοποίησης και του ανοίγματος των αγορών της πρώην ΕΣΣΔ της Κίνας και γενικά της Ασίας.
Τραβά τα βλέμματα των επενδυτών
Τα αγαθά πολυτελείας όπως τα έργα τέχνης, τα κλασικά αυτοκίνητα και το εκλεκτό κρασί θεωρούνταν από καιρό ότι έχουν δυνατότητες μεγάλων αποδόσεων και συλλογικά αναφέρονται ως «εναλλακτικές επενδύσεις».
Σήμερα, χάριν στις αστρονομικές αποδόσεις, το λεγόμενο νερό της ζωής – ουίσκι – uisge beatha - έχει ενταχθεί όπως και το κρασί ως ένα από τα εμπορεύματα που τραβά τα βλέμματα των επενδυτών.
Παρόλα αυτά, είναι τελικά κερδοφόρο για έναν επενδυτή να επενδύσει τα λεφτά του στο ουίσκι;
Γιατί ο κόσμος επενδύει στο ουίσκι;
Ο κύριος λόγος που οι άνθρωποι επενδύουν στο ουίσκι είναι επειδή είναι ένα εμπόρευμα που συνήθως αυξάνεται σε αξία με την πάροδο του χρόνου. Τα παλαιωμένα ουίσκι από αξιόπιστα αποστακτήρια έχουν υψηλές τιμές και φαίνεται να διατηρούν την αξία τους ακόμη και σε περιόδους ύφεσης και ψηλού πληθωρισμού.
Στην πραγματικότητα, την τελευταία δεκαετία το ουίσκι είχε αποδειχθεί καλύτερη επένδυση από τα αυτοκίνητα, τα πρωτοεμφανιζόμενα Bordeaux ή τα συλλεκτικά ρολόγια. Ο Δείκτης Knight Frank Luxury Investment Index (KFLII) δείχνει αύξηση τιμών 586% για τη δεκαετία έως το 2020 σε ορισμένα μπουκάλια Single Malt. Το 2022, αν και εξακολουθεί να είναι ηγέτης της KFLII με καλό περιθώριο (+373%), είχε ανάπτυξη μόλις 3%, λόγω του ότι η αγορά για μπουκάλια αξίας άνω των £5.000 έχει αποδυναμωθεί λόγω των κερδοσκόπων.
Με στοιχεία όπως αυτά, αρκετοί περιγράφουν το ουίσκι ως «ασφαλές καταφύγιο» ή «ρευστό χρυσό», επειδή η δεδουλευμένη τιμή δεν έχει επηρεαστεί από τις αντιξοότητες της μακροοικονομίας.
Επιπρόσθετα, οι τιμές του ουίσκι έχουν εκτοξευθεί ως επακόλουθο των πολιτισμικών αλλαγών και του τρόπου με τον οποίο αντιλαμβανόμαστε αυτό το διαχρονικό προϊόν. Ειδικότερα, ο αυξανόμενος πλούτος στην Ασία έχει αυξήσει την αγορά για εκλεκτά ουίσκι, καθώς αυτά θεωρούνται ως ένδειξη κύρους και επίδειξης σε χώρες όπως η Κίνα και η Ινδία.
Εκτός από τους Ασιάτες Υψηλής Καθαρής Αξίας (HNWI) που τροφοδοτούν την άνθηση στην οικονομία του ουίσκι είναι και οι Millennials σε όλο τον κόσμο που αλλάζουν την παλιομοδίτικη εικόνα του ποτού που ήταν συνυφασμένο με τον τζέντλεμαν και το πίνουν σε διάφορες μορφές κοκτέιλ. Επίσης η αύξηση των διαδικτυακών επενδύσεων/αγορών μέσω πλατφόρμων και ιστοσελίδων διευκολύνουν την αγορά και επένδυση.
Σίγουρα, φαίνεται ότι η βιομηχανία ουίσκι θα συνεχίσει να αναπτύσσεται για το άμεσο μέλλον. Όμως, όπως σε όλες τις επενδύσεις, απαιτούνται δεξιότητες και επιμέλεια για να επιλέξετε ένα ουίσκι που θα προσφέρει την καλύτερη απόδοση, καθώς επίσης μεγάλη προσοχή στις απάτες. Είναι ένα εμπόρευμα, που σημαίνει ότι τα βαρέλια μπορεί να καταστραφούν ή τα μπουκάλια μπορεί να σπάσουν με την πάροδο του χρόνου.
Εν ολίγοις, οι περισσότεροι ειδικοί λένε ότι πρέπει να επενδύσετε στο ουίσκι μόνο εάν γνωρίζετε ακριβώς τι κάνετε και για αρχή να επικεντρωθείτε σε μια αξιόπιστη μάρκα η οποία είναι καθιερωμένη στην αγορά. Το ουίσκι πρέπει να αποτελεί μόνο ένα μέρος του επενδυτικού σας χαρτοφυλακίου ως μέρος μιας διαφοροποιημένης στρατηγικής.
Τα τελευταία χρόνια διαβάζουμε διάφορα άρθρα για μπουκάλες ουίσκι που πωλούνται σε δημοπρασίες και οι τιμές τους είναι από άλλο πλανήτη:
The Macallan 1926 60-Year-Old Fine and Rare
£1.452.000
The Macallan 1926 60-Year-Old Valerio Adami
£848,750
Macallan «M»
$964,200
Yamazaki Single Malt Whisky Aged 50 Years NV
$465,000
The Dalmore Trinitas
$250,000
Πλεονεκτήματα και μειονεκτήματα της επένδυσης στο ουίσκι
Πλεονεκτήματα:
• Η αγορά για το σπάνιο και συλλεκτικό ουίσκι αναπτύσσεται με πολλούς επενδυτές να το βλέπουν ως μια πολλά υποσχόμενη εναλλακτική λύση σε παραδοσιακά περιουσιακά στοιχεία, όπως μετοχές και ακίνητα.
• Το ουίσκι μπορεί να είναι μια προσοδοφόρα επένδυση, με μερικά σπάνια μπουκάλια να πωλούνται για εκατοντάδες χιλιάδες δολάρια.
• Το ουίσκι είναι ένα απτό περιουσιακό στοιχείο που μπορείτε να κρατήσετε και να πουλήσετε στο μέλλον.
• Πολλοί άνθρωποι απολαμβάνουν τη συλλογή και τη δοκιμή ουίσκι, επομένως η επένδυση σε αυτό μπορεί να είναι ένα διασκεδαστικό και ευχάριστο χόμπι.
Μειονεκτήματα:
• Το ουίσκι μπορεί να είναι επικίνδυνο, καθώς είναι δύσκολο να προβλέψουμε ποια μπουκάλια θα αυξήσουν την αξία τους και ποια όχι.
• Η αγορά ουίσκι μπορεί να είναι ασταθής και η αξία της επένδυσής σας μπορεί να ανέβει ή να μειωθεί ανάλογα με διάφορους παράγοντες.
• Μπορεί να είναι ακριβό να αγοράσετε σπάνιο και συλλεκτικό ουίσκι, ειδικά αν ψάχνετε για ένα μπουκάλι που έχει μεγάλη ζήτηση.
• Η αποθήκευση και η φροντίδα του ουίσκι μπορεί επίσης να είναι δαπανηρή, καθώς πρέπει να φυλάσσεται σε δροσερό, σκοτεινό μέρος για να αποφευχθεί η φθορά του.
• Πώς λειτουργεί η επένδυση ουίσκι;
Πώς μπορεί κάποιος να επενδύσει στο ουίσκι
Υπάρχουν τρεις βασικοί τρόποι για να επενδύσεις στο ουίσκι.
1. Μπουκάλι: Ο απλούστερος τρόπος για να επενδύσετε στο ουίσκι είναι να αγοράσετε ένα μόνο μπουκάλι. Σ’ αυτήν την περίπτωση, το ευρετήριο στο Rare Whisky 101 είναι ένα καλό μέρος για να ξεκινήσετε. Ο δείκτης τους δείχνει τα μπουκάλια με τις περισσότερες συναλλαγές σε δημοπρασίες του Ηνωμένου Βασιλείου για ουίσκι single malt, πράγμα που σημαίνει ότι μπορείτε να κάνετε μια επιλογή με βάση ακριβή δεδομένα.
2. Βαρέλι: Η αγορά ουίσκι με το βαρέλι σάς επιτρέπει να επενδύσετε απευθείας με ένα αποστακτήριο στο προϊόν που είναι ακόμα παλαιωμένο στα κελάρια τους. Ορισμένα από τα αποστακτήρια επιτρέπουν τώρα άμεσες επενδύσεις ή εναλλακτικά, ένας μεσίτης θα αγοράσει βαρέλια και θα τα αποθηκεύσει σε μια ασφαλισμένη και κλειστή αποθήκη, όπου μπορούν να πωληθούν σε επενδυτές.
Όταν είστε έτοιμοι να βγείτε από την επένδυση, μπορείτε να πουλήσετε το βαρέλι σε ανεξάρτητους εμφιαλωτές, οίκους δημοπρασιών ή επενδυτές. Στις περισσότερες περιπτώσεις, το παλαιωμένο βαρελίσιο ουίσκι καταλήγει σε ανάμικτο σκωτσέζικο προϊόν.
3. Επενδυτικά ταμεία: Τα τελευταία χρόνια υπάρχουν επενδυτικά ταμεία που εξειδικεύονται στις επενδύσεις ουίσκι και επενδύουν αποκλειστικά σε μπουκάλια και βαρέλια ουίσκι όπως το The Single Malt Fund. Κάποια άλλα επενδυτικά ταμεία έχουν απλά το ουίσκι ως εμπόρευμα σαν μέρος του χαρτοφυλακίου τους διασπορά κινδύνου.
Πώς να επιλέξετε το σωστό ουίσκι για επένδυση
Ακολουθούν μερικοί παράγοντες που πρέπει να λάβετε υπόψη όταν επιλέγετε ένα ουίσκι για επένδυση:
1. Σπανιότητα: Όπως με κάθε συλλεκτικό αντικείμενο, η σπανιότητα είναι ένας κρίσιμος παράγοντας. Οι περιορισμένες εκδόσεις ή οι εφάπαξ ή επετειακές εμφιαλώσεις, ειδικά αυτές από κλειστά αποστακτήρια ή με μοναδικά χαρακτηριστικά, συχνά έχουν υψηλές τιμές σε δημοπρασία.
2. Ηλικία - Παλαίωση: Γενικά, τα παλαιωμένα ουίσκι είναι πιο πολύτιμα λόγω του πιο αναπτυγμένου γευστικού τους προφίλ. Ωστόσο, δεν υπάρχει καμία εγγύηση ότι το ουίσκι θα αυξηθεί σε αξία απλώς και μόνο επειδή είναι παλαιωμένο.
3.Κατάσταση: Τα μπουκάλια που έχουν διατηρηθεί καλά και διατηρούνται στην αρχική τους συσκευασία είναι πιθανό να είναι πιο πολύτιμα.
4. Επενδυτικές δυνατότητες: Εξετάστε τα ιστορικά δεδομένα πωλήσεων και τις προβλέψεις των ειδικών για να δείτε εάν μια συγκεκριμένη φιάλη πιθανότατα θα αυξηθεί σε αξία με την πάροδο του χρόνου. Λάβετε υπόψη ότι δεν υπάρχουν εγγυήσεις όσον αφορά την επένδυση στο ουίσκι – η αγορά μπορεί να είναι απρόβλεπτη και πολλοί παράγοντες μπορούν να επηρεάσουν την αξία ενός ουίσκι.
Πόσο ασφαλής είναι η επένδυση ουίσκι;
Ένας επενδυτής θα πρέπει να εισέλθει με προσοχή και με ορθές επαγγελματικές συμβουλές στην αγορά ουίσκι. Παρόλο που οι αποδόσεις μπορεί να είναι εντυπωσιακές, η διαδικτυακή αγορά για επενδύσεις ουίσκι έχει και πολλές απάτες.
Εάν αξιολογείτε μια συγκεκριμένη επένδυση ουίσκι, θα πρέπει να:
• Αποφύγετε οποιονδήποτε οινοπνευματοποιό ή μεσίτη που υπόσχεται ένα μη ρεαλιστικό ποσοστό ετησίως.
• Προσοχή σε όποιον σας προσφέρει «εγγυημένη επιστροφή».
• Βεβαιωθείτε ότι κατανοείτε τη νομιμότητα της ιδιοκτησίας βαρελιού σκωτσέζικου ουίσκι. Συγκεκριμένα, θα χρειαστείτε μια εντολή παράδοσης (Delivery Order), μια σύμβαση μεταξύ του πωλητή και του αγοραστή του βαρελιού που θα απευθύνεται στον αποθηκευτή που αποθηκεύει το βαρέλι. Η Εντολή Παράδοσης επιβεβαιώνει τη μεταβίβαση της ιδιοκτησίας και χωρίς αυτό, δεν θα σας ανήκει το βαρέλι.
• Η επένδυση σε βαρέλι ουίσκι δεν ελέγχεται από την Αρχή Οικονομικής Συμπεριφοράς του Ηνωμένου Βασιλείου (Financial Conduct Authority), πράγμα που σημαίνει ότι δεν θα είστε υπεύθυνοι για αποζημίωση σε περίπτωση απάτης.
Οι επενδυτές ρωτούν συνήθως ποιες είναι οι φορολογικές επιπτώσεις της επένδυσης στο ουίσκι. Είναι αφορολόγητη η επένδυση στο ουίσκι;
Οι επενδύσεις σε βαρέλια ουίσκι είναι απαλλαγμένες από φόρο κεφαλαιουχικών κερδών επειδή ταξινομούνται ως περιουσιακά στοιχεία που φθείρονται (wasting assets), δηλαδή περιουσιακά στοιχεία με προβλέψιμη διάρκεια ζωής 50 ετών ή λιγότερο.
Οι επενδύσεις σε μπουκάλια ουίσκι υπόκεινται σε φόρο κεφαλαιουχικών κερδών επειδή θα μπορούσαν να διαρκέσουν περισσότερο από 50 χρόνια. Εάν πουλήσετε το μπουκάλι ουίσκι σας για αξία που υπερβαίνει τις £6.000 ανά τεμάχιο, τότε θα πληρώσετε φόρο κεφαλαιουχικών κερδών.
Ποιο είναι το κόστος της επένδυσης στο ουίσκι;
Είναι δυνατό να επενδύσετε σε ένα βαρέλι ουίσκι για μόλις £1.000, ανάλογα με το αποστακτήριο, την ηλικία και το μέγεθος και το στυλ του βαρελιού. Αλλά η αρχική δαπάνη δεν είναι το μόνο κόστος που θα πρέπει να λάβετε υπόψη:
Κόστος Αποθήκης: Οι επενδύσεις σε βαρέλια ουίσκι συνήθως συνοδεύονται από ένα ετήσιο κόστος για την αποθήκευση των προϊόντων σας σε μια αποθήκη τελωνείων. Αυτό είναι συνήθως £40 ετησίως ανά βαρέλι.
Κόστος Ασφάλισης: Ενώ ορισμένες αποθήκες παρέχουν ασφάλιση ζημιών, άλλες απαιτούν από τον επενδυτή να το λάβει επιπλέον. Αυτό το κόστος διαφοροποιείται ανάλογα με την αξία και την τοποθεσία των ασφαλιζόμενων αγαθών.
Δασμοί, ΦΠΑ και Κόστος Εμφιάλωσης: Εάν το βαρέλι τελικά εμφιαλωθεί, θα πρέπει να καταβληθεί φόρος και ΦΠΑ σ΄ αυτό. Εάν πουλάτε απλώς το βαρέλι σε άλλον επενδυτή ή σε χονδρέμπορο ουίσκι, αυτό δεν θα είναι ένα θέμα που θα πρέπει να ανησυχείτε.
Πόσα χρήματα χρειάζεστε για να επενδύσετε στο ουίσκι;
Το ποσό των χρημάτων που θα επιλέξετε να επενδύσετε θα εξαρτηθεί από τους οικονομικούς σας στόχους το επενδυτικό σας προφίλ και το ρίσκο που θέλετε να αναλάβετε. Αν μόλις ξεκινάτε ως επενδυτής ουίσκι, μπορεί να θέλετε να ξεκινήσετε με μια μικρότερη επένδυση και σταδιακά να αυξήσετε το ποσό καθώς αποκτάτε περισσότερη γνώση και εμπειρία. Οι τυπικές επενδύσεις σε βαρέλι ουίσκι κυμαίνονται από £1.000 έως £65.000.
Είναι κερδοφόρα η επένδυση στο ουίσκι;
Η επένδυση στο ουίσκι μπορεί να είναι ένα δυνητικά κερδοφόρο εγχείρημα, καθώς η αξία του σπάνιου και συλλεκτικού ουίσκι έχει αυξηθεί με την πάροδο του χρόνου. Ωστόσο, είναι σημαντικό να έχετε κατά νου ότι η επένδυση στο ουίσκι, όπως και κάθε άλλη επένδυση, εγκυμονεί κινδύνους και δεν είναι εγγυημένη ότι θα είναι κερδοφόρα. Είναι σημαντικό να ερευνήσετε διεξοδικά και να λάβετε υπόψη τους πιθανούς κινδύνους και τα οφέλη πριν λάβετε μια επενδυτική απόφαση. Τέλος υπάρχει και μια άλλη σχολή σκέψης που προτιμά να καταναλώνει και να απολαμβάνει το ουίσκι όσο ακριβό και να είναι και να μην απασχολεί το μυαλό του με τα πιο πάνω!
Slàinte Mhaith, Εις υγείαν!
*Διευθυντή της Istos Global Ltd