Παρά τα σαφή στοιχεία ότι το πλαστικό πνίγει τους ωκεανούς και τις παραλίες και διαλύεται σε μικροπλαστικά που εισχωρούν στον ανθρώπινο οργανισμό, η παγκόσμια παραγωγή του αυξάνεται με επιταχυνόμενο ρυθμό.
Το αποτέλεσμα: η παγκόσμια ρύπανση από πλαστικά θα φτάσει τους 280 εκατομμύρια τόνους ετησίως έως το 2040, δηλαδή ένα φορτηγό κάθε δευτερόλεπτο.
Αυτό είναι ένα από τα πιο ανησυχητικά στοιχεία της έκθεσης Breaking the Plastic Wave 2025, που δημοσίευσαν τα Pew Charitable Trusts σε συνεργασία με την ICF International, προσφέροντας μία ολοκληρωμένη αποτίμηση της πλαστικής ρύπανσης και των επιπτώσεών της στην υγεία και το περιβάλλον.
Αποτυχημένη συνθήκη, χαμηλή ανακύκλωση
Τον Αύγουστο, οι διαπραγματεύσεις για μια διεθνή συνθήκη περιορισμού της πλαστικής παραγωγής κατέρρευσαν, καθώς οι βασικοί παραγωγοί εμπόδισαν κάθε πρόταση μείωσης. Τα ποσοστά ανακύκλωσης παραμένουν εξαιρετικά χαμηλά.
Η νέα έκθεση λειτουργεί ως υβρίδιο: συγκεντρώνει τα πιο πρόσφατα επιστημονικά δεδομένα και τα επεξεργάζεται μέσω μοντέλου που προβλέπει διαφορετικά σενάρια πολιτικής. Όπως εξηγεί η Γουίνι Λάου, διευθύντρια του προγράμματος Preventing Ocean Plastics του Pew, σκοπός ήταν «να συγκεντρωθούν όλα σε μία ολοκληρωμένη ανάλυση, ώστε να φανεί ο συνολικός αντίκτυπος».
Το 2020 το Pew είχε εκδώσει ανάλογη έκθεση, αλλά περιορισμένη σε πλαστικά καταναλωτή όπως συσκευασίες. Η νέα έρευνα επεκτείνεται στα «κρυφά» πλαστικά των κατασκευών, της γεωργίας και των μεταφορών.
Ζοφερή προοπτική για το 2040
Αν ο κόσμος συνεχίσει την παρούσα πορεία, το 2040 προδιαγράφεται δραματικό. Η παραγωγή νέου πλαστικού αναμένεται να αυξηθεί κατά 52% — διπλάσια από την ικανότητα διαχείρισης αποβλήτων. Οι εκπομπές αερίων του θερμοκηπίου από το πλαστικό θα αυξηθούν κατά 58%, φτάνοντας στους 4,2 γιγατόνους CO₂ ετησίως. Αν η παραγωγή πλαστικού ήταν χώρα, θα ήταν σήμερα ο τρίτος μεγαλύτερος ρυπαντής στον κόσμο. Η βασική αιτία: το πλαστικό προέρχεται κυρίως από ορυκτά καύσιμα.
Στα πλαστικά εντοπίζονται περίπου 16.000 διαφορετικές χημικές ουσίες, με πάνω από το ένα τέταρτο να θεωρούνται δυνητικά επιβλαβείς για την υγεία. Τα τελευταία χρόνια, μια πληθώρα ερευνών εξετάζει πώς οι ενδοκρινικοί διαταράκτες — που χρησιμοποιούνται σε καλλυντικά, μαγειρικά σκεύη και άλλα προϊόντα — επηρεάζουν το πεπτικό, αναπαραγωγικό και γνωστικό σύστημα.
Το Pew υπολόγισε επίσης τις υγειονομικές επιπτώσεις της παραγωγής και της διαχείρισης πλαστικών (εκτός μικροπλαστικών). Η παγκόσμια κοινωνία θα χάσει 5,6 εκατ. έτη υγιούς ζωής το 2025 και 9,8 εκατ. το 2040, κυρίως λόγω καρκίνων και αναπνευστικών νοσημάτων που συνδέονται με την πρωτογενή παραγωγή.
Μέτρα υπάρχουν — αλλά όχι για όλα
Οι κυβερνήσεις διαθέτουν ήδη εργαλεία που θα μπορούσαν να μειώσουν δραστικά την παραγωγή και χρήση πλαστικών: αυστηρός σχεδιασμός προϊόντων, ενίσχυση συστημάτων επαναχρησιμοποίησης και επενδύσεις σε υποδομές. Στο ιδανικό σενάριο του Pew, καταργούνται οι επιδοτήσεις παραγωγής πλαστικού και επεκτείνεται σημαντικά η συλλογή απορριμμάτων. Έτσι, σχεδόν το 100% των καταναλωτικών συσκευασιών θα μπορούσε να συλλέγεται και η ανακύκλωση να διπλασιαστεί.
Ωστόσο, ακόμη και στο καλύτερο δυνατό σενάριο, τα μικροπλαστικά παραμένουν σχεδόν ανεξέλεγκτα. Κύριες πηγές τους είναι η φθορά ελαστικών, τα χρώματα και υλικά γεωργικής χρήσης, όπως λιπάσματα σε διαλυόμενες κάψουλες και πλαστικά φύλλα για κάλυψη καλλιεργειών — πεδία χωρίς άμεσα υποκατάστατα.
Ανάμεσα στις συστάσεις του Pew περιλαμβάνονται η μείωση της συνολικής παραγωγής, η χρήση ασφαλέστερων χημικών και στοχευμένες δράσεις περιορισμού της έκλυσης μικροπλαστικών. Οργανώσεις κατά της πλαστικής ρύπανσης χαιρέτισαν τις προτάσεις. «Χρειαζόμαστε νόμους που να απαιτούν λιγότερες τοξικές ουσίες και μικρότερη παραγωγή πλαστικού», ανέφερε η Τζούντιθ Ένκ, πρόεδρος του Beyond Plastics.
Ωστόσο, η Ένκ διαφωνεί με την αισιοδοξία των συντακτών σχετικά με την ενίσχυση της ανακύκλωσης.
«Υπάρχει λόγος που η ανακύκλωση πλαστικών δεν πέρασε ποτέ το 10%», είπε. «Η χημική και πολυμερική πολυπλοκότητα καθιστά την ανακύκλωση τεχνικά και οικονομικά ανέφικτη σε μεγάλη κλίμακα. Χάνουμε πολύτιμο χρόνο επενδύοντας σε ένα σύστημα που δεν λειτουργεί εδώ και δεκαετίες».
Πηγή: newmoney.gr
Διαβάστε επίσης: Ξαναρχίζουν οι έρευνες για την πτήση MH370 της Malaysia Airlines