Του Χρήστου Μιχάλαρου
Η μείωση στην ζήτηση του πετρελαίου οδήγησε χθες σε μια πρωτοφανή κατάσταση: η τιμή του αμερικανικού “αργού” να υποχωρήσει κάτω από το μηδέν, καταγράφοντας αρνητικές τιμές, με την είδηση να φέρνει πανικό αλλά και να κρούει κώδωνες κινδύνου για την παγκόσμια οικονομία.
Μπορεί η τιμή αργότερα να επανήλθε σε θετικό πρόσημο, ωστόσο η πορεία δημιούργησε αναστάτωση, καθώς το μέλλον του εμπορίου και της παγκόσμιας οικονομίας εν πολλοίς εξαρτάται από τον “μαύρο χρυσό”, ο οποίος περνάει την δική του περιπέτεια, τόσο λόγω της πανδημίας του κορωνοϊού που έχει πλήξει το διεθνές εμπόριο, την ζήτηση και την παραγωγή, όσο και των διαφόρων “πολέμων” ανάμεσα σε χώρες παραγωγούς, όπως η Ρωσία και η Σαουδική Αραβία.
Τον συναγερμό βάρεσε το σχιστολιθικό
Μιλώντας στην “Πρώτη Εκπομπή” του Ράδιο Πρώτο ο Καθηγητής Οικονομικών στο Πανεπιστήμιο Κύπρου Μιχάλης Μιχαήλ ξεκαθαρίζει ότι οι αρνητικές τιμές αφορούν το αμερικανικό, σχιστολιθικό πετρέλαιο και όχι εκείνο που εξορύσσεται σε υγρή μορφή από τα κοιτάσματα.
“Είναι κάτι που δύσκολα αναμέναμε, αλλά οι με τις τιμές στην αμερικανική αγορά πλέον οι παραγωγοί δεν ξέρουν πού να αποθηκεύσουν το πετρέλαιο, δεν έχουν χώρους. Έτσι αναγκάζονται να πληρώσουν για να απαλλαγούν από τις ποσότητες που έχουν”, αναφέρει.
Σημειώνεται ότι για τα Συμβόλαια Μελλοντικής Εκπλήρωσης (futures) του Μαΐου η τιμή κατέρρευσε από τα $17,85 το βαρέλι έως και τα -$40,32, κι έκλεισε σε πολύ αρνητικό έδαφος, στα -$37,63. Σήμερα η τιμή έχει επανέλθει σε θετικά επίπεδα, αλλά μόλις στο $1,42 το βαρέλι, την ώρα που η τιμή του μπρεντ είναι στα $25,39, με τους αναλυτές να μην αποκλείουν νέα βύθιση της τιμής εντός των επόμενων ημερών.
Τεράστια παραγωγή αλλά μικρή ζήτηση
Σύμφωνα με τα στοιχεία που δημοσίευσε το πρακτορείο Bloomberg νωρίς το μεσημέρι της Τρίτης, κανένας δεν φαίνεται διατεθημένος να αγοράσει πετρέλαιο, ούτε σήμερα, αλλά ούτε να προχωρήσει στην σύναψη συμβολαίων για αγορά τον επόμενο μήνα, κάτι που καταδεικνύει την σοβαρότητα της κατάστασης λόγω των προθέσεων της αγοράς.
Nobody wants oil next month either https://t.co/EXAMsQqtHa pic.twitter.com/3Z9L5Cj01Y
— Bloomberg Markets (@markets) April 21, 2020
"Πρόκειται για ένα πρόσκαιρο φαινόμενο με την αγορά να αναμένεται σταδιακά να επανέλθει. Αυτό που συμβαίνει είναι ότι η ζήτηση για πετρέλαιο έχει σημειώσει μια τεράστια μείωση. Παράλληλα έχει μειωθεί και η προσφορά. Ο ΟΠΕΚ στις αρχές του μήνα αποφάσισε μείωση 10%, αλλά αυτή δεν ήταν αρκετή, καθώς η μείωση στην ζήτηση ήταν πολύ μεγαλύτερη από αυτό το ποσοστό”, εξηγεί ο κος Μιχαήλ και προσθέτει ότι με την παραγωγή να είναι τεράστια σε σχέση με την ζήτηση, οι περισσότερες χώρες που παράγουν πετρέλαιο βλέπουν την ζημιά τους να ανεβαίνει.
“Το σχιστολιθικό πετρέλαιο, το πιο χαμηλό κόστος που μπορεί να έχει μια εταιρία είναι στα $40-$90 το βαρέλι, αναλόγως της τοποθεσίας εξόρυξης. Για το πετρέλαιο από κανονικές πηγές, το χαμηλότερο κόστος έχει η Σαουδική Αραβία που μπορεί να κάνει εξορύξεις με κόστος έως και $10 το βαρέλι, ενώ οι άλλες χώρες θέλουν άνω των $20. Άρα οι τιμές που επικρατούν τώρα εξηγούν την ζημιά όλων των χωρών που παράγουν πετρέλαιο”.
Στην ερώτηση αν αυτή η συγκυρία αποτελεί ευκαιρία για τις χώρες να αγοράσουν πολύ φτηνό πετρέλαιο και να το αποθηκεύσουν, ο κος Μιχαήλ απάντησε θετικά, δεδομένου όμως ότι αυτές διαθέτουν αποθηκευτικές εγκαταστάσεις. Ωστόσο, σχεδόν όλοι οι χώροι είναι σχεδόν γεμάτοι.
Προβλήματα στο διεθνές εμπόριο
Η μείωση των διεθνών τιμών του πετρελαίου, πάντως δημιουργεί προβλήματα στο διεθνές εμπόριο, καθώς, σύμφωνα με τον ίδιο “μπορεί από τη μια να φαίνεται θετικό, διότι μειώνεται το κόστος μεταφοράς για τις εταιρίες. Αλλά το ερώτημα δεν είναι το κόστος του εμπορίου, αλλά το ότι δεν υπάρχει παραγωγή και ζήτηση ώστε να γίνει το εμπόριο, ο όγκος του οποίου έχει μειωθεί λόγω του κορωνοϊού. Μπορεί το κόστος να έχει μειωθεί, ωστόσο αυτό δεν βοηθάει και πολύ”.
Όπως μεταδίδει το ΑΠΕ-ΜΠΕ, σε δηλώσεις του ο Τομ Κλόζα, βετεράνος αναλυτής στην Oil Price Information Services ανέφερε ότι το κραχ στις τιμές των futures του αργού στο Κάσινγκ δεν θα μεταφραστούν αυτόματα σε κραχ στις τιμές των πρατηρίων βενζίνης.
«Θα συνεχίσουμε να βλέπουμε τις τιμές βενζίνης, ντίζελ και καυσίμων αεροσκαφών να μειώνονται τον Μάιο αλλά δεν θα πρέπει να συμπεράνει κανείς ότι θα δούμε να χαρίζουν καύσιμα ή ότι θα δούμε αντίστοιχες τεράστιες, πρωτόγνωρες μειώσεις που είδαμε σήμερα (σ.σ. χθες) στο αργό πετρέλαιο», δήλωσε ο Κλόζα.
Με τις πρόσφατες χαμηλές τιμές πετρελαίου, η τυπική αμερικανική οικογένεια πιθανόν να εξοικονομήσει περίπου $150 με $175 αυτό το μήνα για την αγορά καυσίμων, δήλωσε ο ίδιος.
Τι σημαίνει για τις αεροπορικές εταιρείες;
Σύμφωνα με το ΑΠΕ-ΜΠΕ, για τις υπερχρεωμένες αεροπορικές εταιρίες, η πτώση στις τιμές του αργού θα έχει ως αποτέλεσμα να γίνουν φθηνότερες οι πτήσεις που εκτελούνται και που είναι ήδη σχεδόν άδειες καθώς ο κόσμος παραμένει κλεισμένος στα σπίτια του.
Η βουτιά στα futures του αργού υποδηλώνει επίσης ότι η αγορά δεν αναμένει ότι οι αεροπορικές εταιρίες θα προσθέσουν και πάλι πολλές πτήσεις σύντομα στα δίκτυά τους, δήλωσε αναλυτής της Raymond James.
Τι σημαίνει για την ανάκαμψη της οικονομίας;
Ενώ οι επενδυτές και οι αναλυτές επεξεργάζονται τις τεχνικές λεπτομέρειες των αγορών πετρελαίου που συνέβαλαν στο κραχ, άλλοι προσπαθούν να δουν τι μπορεί να σημαίνει αυτό για την οικονομία. Τους τελευταίους δύο με τρεις μήνες έχουν αποθηκευθεί παγκοσμίως περίπου 30 εκατ. βαρέλια την ημέρα –ποσότητα που αντιστοιχούσε στο 30% της παγκόσμιας ζήτησης.
Ακόμα κι αν η ζήτηση επιστρέψει στα επίπεδα προ του κορωνοϊού, θα χρειαστεί πολύ καιρός για να καταναλωθεί το αργό πετρέλαιο που έχει αποθηκευθεί.
«Αυτό που σας λέει η αγορά ενέργειας είναι ότι η ζήτηση δεν θα ανακάμψει άμεσα και ότι υπάρχει πλεονάζουσα προσφορά», δήλωσε ο Κέβιν Φλάναγκαν, υψηλόβαθμο στέλεχος στην Wisdomtree Asset Management, στη Νέα Υόρκη.