Έπειτα από το μπαράζ εντατικών διαβουλεύσεων που σημειώθηκε το προηγούμενο διάστημα, με αποκορύφωμα τη σύσκεψη της 10ης Σεπτεμβρίου υπό τον ίδιο τον Πρόεδρο της Δημοκρατίας, στην οποία συμμετείχαν μεταξύ άλλων, οι υπουργοί Οικονομικών και Ενέργειας, καθώς και ο Υπ. Ενέργειας της Ελλάδος, Θεόδωρος Σκυλακάκης, ο ΑΔΜΗΕ και η γαλλική Nexans, κατατίθεται σήμερα, εκτός απρόοπτου, για έγκριση στο Υπουργικό Συμβούλιο το κείμενο για την ηλεκτρική διασύνδεση Ελλάδας - Κύπρου - Ισραήλ.
Σκοπός είναι να ληφθεί η τελική απόφαση πριν από την επίσκεψη του Νίκου Χριστοδουλίδη στην Αθήνα την Πέμπτη, 19 Σεπτεμβρίου, όπου θα συναντηθεί με τον Έλληνα Πρωθυπουργό Κυριάκο Μητσοτάκη. Ημερομηνία που συμπίπτει με το (νέο) τελεσίγραφο της γαλλικής εταιρείας Nexans, η οποία κατασκευάζει το καλώδιο, για αναστολή εργασιών.
Σύμφωνα με πληροφορίες, τις ημέρες που ακολούθησαν της σύσκεψης στελέχη και υπηρεσιακοί της Κυβέρνησης εργάζονταν πυρετωδώς προκειμένου να βάλουν στο «χαρτί» τα όσα συμφωνήθηκαν, ούτως ώστε να τεθεί ενώπιον των μελών του Υπουργικού το κείμενο με όλες τις αλλαγές γύρω από το ρυθμιστικό πλαίσιο για την ηλεκτρική διασύνδεση.
Παρά το γεγονός πως οι προσδοκίες για την έκβαση του θέματος στο Υπουργικό Συμβούλιο είναι θετικές, πληροφορούμαστε πως διπλωματικοί κύκλοι, τόσο σε Κύπρο – Ελλάδα, όσο και στις Βρυξέλες διατηρούν τις επιφυλάξεις τους.
Πάντως ερωτηθείς από το ΚΥΠΕ, ο Αναπληρωτής Κυβερνητικός Εκπρόσωπος Γιάννης Αντωνίου περιορίστηκε να αναφέρει ότι οι διαβουλεύσεις μεταξύ των εμπλεκόμενων μερών συνεχίστηκαν τις τελευταίες μέρες και έχει σημειωθεί πρόοδος. «Το θέμα ενδεχομένως να απασχολήσει το Υπουργικό Συμβούλιο σήμερα και θα αποτελέσει αντικείμενο συζήτησης της κατ’ ιδίαν συνάντησης του Προέδρου της Δημοκρατίας με τον Έλληνα Πρωθυπουργό την Πέμπτη», πρόσθεσε.
Τα τρία σημεία της συμφωνίας
Με βάση πληροφορίες, Αθήνα – Λευκωσία κατέληξαν σε τρία σημεία προκειμένου να καταστεί δυνατό να ανάψει «πράσινο» στην ηλεκτρική διασύνδεση.
1. Ανάκτηση εσόδων ΑΔΜΗΕ
- Το πρώτο αφορά το ύψος του ποσού της ανάκτησης των εσόδων που αξιώνει ο ΑΔΜΗΕ κατά τη διάρκεια κατασκευής του έργου, το οποίο όπως όλα δείχνουν, «κλειδώνει» στα €125 εκατ. σε βάθος πενταετίας από τα έσοδα του ταμείου ρύπων, αντί στα €200 εκατ. που αξίωνε ο Φορέας Υλοποίησης.
Σε ό,τι αφορά αυτό το σκέλος, η Κυβέρνηση κατέστησε σαφές πως οι Κύπριοι καταναλωτές δεν θα επωμιστούν την ανάκτηση των εξόδων του φορέα υλοποίησης προτού παραδοθεί το έργο, με το κράτος να θέτει «οροφή» τα €125 εκατ. ως το μέγιστο ποσό που θα καταβληθεί στον ΑΔΜΗΕ μέχρι το τέλος του 2029, ανεξαρτήτως αν τελικά θα υπάρξει παράταση των εργασιών μετά το 2030. Τα υπόλοιπα έσοδα θα ανακτηθούν κατόπιν της έναρξης της λειτουργίας της ηλεκτρικής διασύνδεσης.
Στο μεταξύ, στο κείμενο περιλαμβάνεται πρόνοια για χρονική επέκταση -σε 17 αντί για 12 χρόνια- της παραχώρησης προνομιακής απόδοσης κεφαλαίου σε ποσοστό 8.3%. Υπενθυμίζεται πως στην Ελλάδα, η ΡΑΕ (η αντίστοιχη ΡΑΕΚ) ενέκρινε WACC (απόδοση κεφαλαίου) 7,22% για το Great Sea Interconnector, έναντι 9% που είχε ζητήσει ο ΑΔΜΗΕ.
2. Συμμετοχή ΚΔ στο μετοχικό κεφάλαιο
- Το δεύτερο ζήτημα έχει να κάνει με τη συμμετοχή της Κυπριακής Δημοκρατίας στο μετοχικό κεφάλαιο του Great Sea Interconnector με €100 εκατομμύρια (και περίπου 30% των μετοχών), κάτι που ελληνική πλευρά θέλει να κλείσει «χθες».
Σύμφωνα με πηγές, ο ΑΔΜΗΕ θεωρεί πως αν η κυπριακή Κυβέρνηση ανακοινώσει την απόφασή της να αποκτήσει σημαντικό ποσοστό μετοχών στην εταιρεία ειδικού σκοπού που θα λειτουργήσει ως φορέας υλοποίησης της θα στείλει σε επενδυτές και χρηματοδότες το μήνυμα ότι η Κυπριακή Δημοκρατία στηρίζει απόλυτα το έργο. Ο ΑΔΜΗΕ θεωρεί πως κάτι τέτοιο θα λειτουργήσει ως πόλος έλξης για επενδυτές, προσελκύοντας παράλληλα, χρηματοδότηση από ιδιωτικές τράπεζες αλλά και από την Ευρωπαϊκή Τράπεζα Επενδύσεων (EIB), στην οποία εκκρεμεί αίτημα για δάνειο περίπου €500 εκατομμυρίων.
Ωστόσο, η κυπριακή πλευρά έχει ουκ ολίγες φορές επισημάνει πως η απόφασή της για αγορά ή όχι μετοχικού κεφαλαίου στον Great Sea Interconnector θα ληφθεί εφόσον ολοκληρωθούν οι μελέτες αξιολόγησης, από ξένο οίκο, της μελέτης κόστους – οφέλους που ετοίμασε η Exergia για λογαριασμό του ΑΔΜΗΕ. Ειδικότερα γι' αυτό, υπενθυμίζεται πως η Κυβέρνηση προκήρυξε δύο φορές προσφορές για αγορά υπηρεσιών από ξένους οίκους που ειδικεύονται στα θέματα ενέργειας, αλλά και στις δύο ανταποκρίθηκε μόνο η DNV. Μάλιστα, η Κυβέρνηση έχει επισήμως ανακοινώσει πως δεν αναμένεται να λάβει αποφάσεις πριν από τον Νοέμβριο για αυτό το θέμα.
3. Το 50% - 50% του γεωπολιτικού ρίσκου
Ένα από τα πλέον «ακανθώδη» ζητήματα που απασχόλησαν έντονα ήταν το γεωπολιτικό ρίσκο και ποιος θα «πλήρωνε» τη νύφη σε περίπτωση που το έργο δεν ολοκληρωνόταν. Πληροφορίες θέλουν Ελλάδα και Κύπρο να μοιράζονται το ρίσκο, ικανοποιώντας έτσι το αίτημα της κυπριακής πλευράς για αυξημένη συμμετοχή της Ελλάδας στην παροχή γεωπολιτικής εγγύησης στην ασφάλεια του έργου.
Υπενθυμίζεται ότι ο αρχικός επιμερισμός του κόστους σε σχέση με την ηλεκτρική διασύνδεση ήταν 63% για τους Κύπριους καταναλωτές και 37% για τους Ελλαδίτες και πλέον κατανέμεται κατά 50%-50%, σε περίπτωση που το έργο διακοπεί. Πρόκειται για μία αλλαγή καθοριστικής σημασίας ως προς την ανάληψη κινδύνου έναντι του έργου σε περίπτωση τουρκικής εμπλοκής ή άλλων συμβάντων που θα μπορούσαν να οδηγήσουν στην ακύρωσή του.
Φινάλε για γερά νεύρα
Το τελευταίο σημείο συνδέεται άρρηκτα με το μεγαλύτερο ίσως ερωτηματικό που πλαισιώνει το όλο εγχείρημα και που δεν είναι άλλο από το τελικό κόστος του έργου. Σύμφωνα με τις μέχρι στιγμής εκτιμήσεις, το κόστος του έργου από Κύπρο μέχρι Κρήτη αναμένεται πως θα ανέλθει στο €1.9 δις ευρώ, με την χρηματοδότηση του να γίνεται κατά το 1/3 από την Ε.Ε με €657 εκατομμύρια, ενώ καταβάλλονται προσπάθειες για αύξηση του ποσού από την ΕΤΕπ.
Πρόκειται για ένα θέμα που προκαλεί προβληματισμό τόσο στο πολιτικό σκηνικό της Κύπρου, όσο και στους κύκλους των ειδικών στα ενεργειακά, αφού αφήνεται ανοικτό το ενδεχόμενο το τελικό κόστος του έργου να αυξηθεί, την ώρα που ο ΑΔΜΗΕ δεν αποδέχεται να τεθεί κάποια οροφή στο κόστος. Δηλαδή, εάν για παράδειγμα, το έργο διακοπεί όταν θα έχουν ήδη δαπανηθεί €1.5 δισεκατομμύρια ευρώ, η Κυπριακή Δημοκρατία θα κληθεί να καταβάλει €750 εκατομμύρια, χωρίς να έχει δει καλώδιο.
Στο «παιχνίδι» οι Εμιρατινοί;
Και ενώ το έργο υποστηρίζεται -τουλάχιστον σε επίπεδο ρητορικής- από Ε.Ε, Ισραήλ και ΗΠΑ, τις δικές της κινήσεις πραγματοποιεί την ίδια ώρα και η Λευκωσία, αφού σε μία παράλληλη εξέλιξη ο Πρόεδρος τη Δημοκρατίας βρέθηκε – διόλου τυχαία – την περασμένη εβδομάδα στα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα, όπου τα ενεργειακά βρέθηκαν στο επίκεντρο των συνομιλιών. Ειδικότερα, συζητήθηκε η συμμετοχή της Εθνικής Εταιρείας Ενέργειας του Άμπου Ντάμπι, TAQA στον Great Sea Interconnector.
Υπενθυμίζεται πως τον περασμένο Δεκέμβριο, Υπουργείο Ενέργειας, ΑΔΜΗΕ και TAQA είχαν υπογράψει μνημόνιο συναντίληψης για συνεργασία στην ηλεκτρική διασύνδεση Κύπρου, Ελλάδας και Ισραήλ. Ανάμεσα στους σκοπούς του μνημονίου οι Εμιρατινοί θα μελετούσαν την πιθανότητα να συμμετέχουν στο μετοχικό κεφάλαιο του έργου.
Διαβάστε επίσης: Παρέμβαση Υπ. Ενέργειας του Ισραήλ για ηλεκτρική διασύνδεση - Τι αναφέρει (tweet)