Δύο εβδομάδες πριν τη λήξη της συμφωνίας διαμετακόμισης μεταξύ Ρωσίας και Ουκρανίας, η ευρωπαϊκή αγορά φυσικού αερίου ετοιμάζεται για διαταραχές στις συναλλαγές από τον νέο χρόνο. Μέχρι τότε, οι traders θα αναζητούν αδιάλειπτα ένα σημάδι για μια λύση της τελευταίας στιγμής.
Η αγορά και η Κομισιόν προετοιμάζονται για διακοπή των ροών σε όλη την Ουκρανία την 1η Ιανουαρίου, αναγκάζοντας την Ευρώπη να στραφεί σε άλλες πηγές για να τις αντικαταστήσει και πιθανότατα με αυξημένες τιμές.
Και, μπορεί η Ρωσία να παραδίδει περίπου το 15% των εισαγωγών φυσικού αερίου της Ευρώπης πλέον, και μόνο το ένα τρίτο αυτών να περνά μέσω της Ουκρανίας, ωστόσο η αγορά βρίσκεται σε εγρήγορση.
Όπως αναφέρει σε έκθεσή της η Katja Yafimava, ανώτερη ερευνήτρια στο Ινστιτούτο Ενεργειακών Μελετών της Οξφόρδης, «αν και αυτός ο όγκος δεν είναι πολύ σημαντικός για την Ευρώπη συνολικά, είναι σίγουρα σημαντικός για πολλά μεμονωμένα κράτη μέλη της ΕΕ».
Μόσχα και Κίεβο δήλωσαν αυτή την εβδομάδα ότι η τρέχουσα συμφωνία δεν θα ανανεωθεί, καθώς η Ουκρανία δεν θέλει το ρωσικό αέριο να διακινείται μέσω των αγωγών της.
Την Πέμπτη τα ευρωπαϊκά συμβόλαια TTF σκαρφάλωσαν πάνω από τα 43 ευρώ ανά μεγαβατώρα, με τις ανησυχίες για επιβάρυνση του ενεργειακού κόστους να πληθαίνουν καθώς η Ευρώπη βρίσκεται πλέον στην καρδιά του χειμώνα.
Ο Βλαντίμιρ Πούτιν υπογράμμισε ότι το Κίεβο αρνήθηκε να παρατείνει την πενταετή συμφωνία για τη μεταφορά ρωσικού φυσικού αερίου μέσω της Ουκρανίας μετά τη λήξη της στα τέλη αυτού του μήνα.
Η Ουκρανία αρνήθηκε να επαναδιαπραγματευτεί άμεσα τη συμφωνία και αντ’ αυτού έχει προσφέρει τη δική της εγχώρια παραγωγή φυσικού αερίου ως εναλλακτική λύση για τους γείτονές της.
Σε συνέντευξη Τύπου στις Βρυξέλλες την Πέμπτη, ο πρόεδρος της Ουκρανίας είπε ότι «δεν θα παρατείνουμε τη διαμετακόμιση του ρωσικού φυσικού αερίου» πέρα από τους όρους της σύμβασης. Σύμφωνα με τον ίδιο, είναι «ντροπή» για τις χώρες να ανησυχούν για τις μικρές αυξήσεις στο κόστος των καυσίμων όταν οι Ουκρανοί χάνουν τη ζωή τους αμυνόμενοι ενάντια στην εισβολή της Μόσχας.
Ανησυχία στην Κεντρική Ευρώπη
Ωστόσο, αρκετές χώρες της Κεντρικής Ευρώπης που εξακολουθούν να βασίζονται σε αυτές τις ροές αναζητούν απεγνωσμένα μια λύση.
Ο πρωθυπουργός της Σλοβακίας Ρόμπερτ Φίκο ζήτησε μια ρύθμιση για την παράταση της συμφωνίας. Σύμφωνα με τον ίδιο, η απόφαση του Κιέβου να μην επεκτείνει τη σύμβαση με την Gazprom «δεν σημαίνει ότι δεν μπορούμε να πάρουμε φυσικό αέριο από την ανατολή».
Εν τω μεταξύ, ο Ούγγρος πρωθυπουργός Βίκτορ Όρμπαν επισκέπτεται τη Βουλγαρία αυτή την εβδομάδα, όπου ελπίζει να συνάψει συμφωνία για να διασφαλίσει τη συνεχή πρόσβαση σε προμήθειες.
Οι συζητήσεις της τελευταίας στιγμής έχουν πυροδοτήσει αστάθεια στις αγορές φυσικού αερίου, με τις τιμές να καταγράφουν διαρκείς διακυμάνσεις την Πέμπτη, καθώς οι traders προσπαθούσαν να μαντέψουν τις συνέπειες των δηλώσεων των Ευρωπαίων ηγετών.
«Όλα τα εμπλεκόμενα μέρη εξακολουθούν να προσπαθούν να βρουν έναν τρόπο να περάσουν αυτό το φυσικό αέριο και θα εργάζονται μέχρι τα μεσάνυχτα της 31ης ημέρας [του μήνα]», δήλωσε στο Bloomberg ο Francisco Blanch, από την Bank of America.
Οι απόψεις αναλυτές και παρατηρητών της αγοράς για τι μέλλει γενέσθαι με τη συμφωνία συνίστανται σε τρία διαφορετικά σενάρια. Το πρώτο είναι να μην υπάρξει συμφωνία, το δεύτερο να υπάρξει μια καθυστερημένη συμφωνία και το τρίτο -το πιο αισιόδοξο- να επιτευχθεί μια συμφωνία μέχρι τις 31 Δεκεμβρίου που λήγει η ισχύουσα.
Σενάριο 1: Χωρίς συμφωνία
Η Κομισιόν προετοιμάζεται για διακοπή των ροών, το οποίο είναι επίσης το βασικό σενάριο των τραπεζών, συμπεριλαμβανομένων των Goldman Sachs, Morgan Stanley, JPMorgan Chase και HSBC. Από την απώλεια των συγκεκριμένων όγκων φυσικού αερίου θα πληγούν περισσότερο χώρες όπως η Σλοβακία, η οποία πιέζει για μια συμφωνία τις τελευταίες εβδομάδες, προειδοποιώντας για οικονομική ζημία.
Ορισμένες ροές κατευθύνονται επίσης στην Αυστρία, στην Τσεχία και στην Ιταλία, και η αναζήτηση νέων προμηθευτών εκτιμάται ότι σίγορα θα αυξήσει τις τιμές.
Ωστόσο, «η άνοδος των τιμών θα είναι σημαντική μόνο για λίγες μέρες μέσα στο νέο έτος, προτού η αγορά συνηθίσει στη νέα κανονικότητα και οι τιμές θα σταθεροποιηθούν ξανά», δήλωσε η Florence Schmit, αναλύτρια της Rabobank για την ενέργεια στην Ευρώπη.
Πάντως, μια πρόσφατη εκτίμηση της Κομισιόν, αξιολογεί τον συνολικό αντίκτυπο ως «αμελητέο», δεδομένου ότι συνολικά η ΕΕ δεν είναι πλέον εξαρτημένη από τη Ρωσία για την κάλυψη των αναγκών της σε φυσικόα αέριο. Τα 15 δισεκατομμύρια κυβικά μέτρα φυσικού αερίου που στέλνει η Ρωσία μέσω της Ουκρανίας ετησίως αποτελούν λιγότερο από το 5% των συνολικών αναγκών της Ευρώπης. Η Ρωσία θα μπορούσε να ενισχύσει ορισμένους από τους όγκους που στέλνει μέσω άλλων οδών, όπως δεξαμενόπλοια LNG και αγωγούς προς την Τουρκία, αν και η πλεονάζουσα χωρητικότητα είναι περιορισμένη.
Σενάριο 2: Καθυστερημένη συμφωνία
Υπάρχουν ελπίδες ότι μπορεί να βρεθεί λύση -αν και όχι μέχρι την 1η Ιανουαρίου- και ενδεχομένως με μειωμένες ροές.
Η Ουκρανία επέμεινε ότι δεν θέλει να μεταφέρει ρωσικό φυσικό αέριο μέσω των αγωγών της και ο Ζελένσκι δήλωσε αυτή την εβδομάδα ότι επίσης δεν θα υποστηρίξει εναλλακτικές λύσεις που εξακολουθούν να χρηματοδοτούν τον πόλεμο της Ρωσίας. Αυτό θα μπορούσε να καθυστερήσει τις συνομιλίες για ανταλλαγές που περιλαμβάνουν τρίτο μέρος, όπως το Αζερμπαϊτζάν.
Εάν υπάρχει μια χώρα «έτοιμη να μας δώσει το φυσικό αέριο αλλά να μην επιστρέψει τα χρήματα στη Ρωσία μέχρι το τέλος του πολέμου, τότε είναι μια πιθανότητα, μπορούμε να το σκεφτούμε», είπε ο ουκρανός πρόεδρος.
«Οι διαπραγματεύσεις είναι προφανώς πολύ περίπλοκες, υπάρχουν πολλές πολιτικές και πολλά διαφορετικά συμφέροντα προς πλοήγηση — επομένως είναι πολύ δύσκολο να προβλέψουμε τι θα συμβεί την 1η Ιανουαρίου», δήλωσε ο Marco Saalfrank, επικεφαλής εμπορίου της ηπειρωτικής Ευρώπης στην ελβετική εταιρεία κοινής ωφελείας Axpo Solutions.
Ορισμένοι έμποροι φυσικού αερίου εικάζουν επίσης η ορκωμοσία του Τραμπ στις 20 Ιανουαρίου μπορεί να δώσει ώθηση σε μια νέα συμφωνία, με φόντο τις προεκλογικές δηλώσεις του ότι θα έδινε προτεραιότητα στην έναρξη ειρηνευτικών συνομιλιών Ουκρανίας-Ρωσίας. Εδώ, όμως, υπεισέρχονται τα αμερικανικά συμφέροντα, καθώς οι ΗΠΑ είναι ένας από τους κορυφαίους προμηθευτές αερίου της Ευρώπης και έχουν τις δικές τους φιλοδοξίες στην περιοχή.
Σενάριο 3: Συμφωνία έως τις 31 Δεκεμβρίου
Μια άμεση συμφωνία θα αποτελούσε έκπληξη για τους περισσότερους συμμετέχοντες στην αγορά που έχουν παρακολουθήσει τις συνομιλίες οι οποίες διαρκούν μήνες.
Οι επενδυτές αύξησαν πρόσφατα τα ανοδικά στοιχήματά τους σε ένα ρεκόρ για την τιμή του φυσικού αερίου, προτού τα μειώσουν πάλι, δημιουργώντας κλίμα για απότομες κινήσεις τιμών.
Οι τιμές στα ευρωπαϊκά συμβόλαια TTF κατέγραψαν την Πέμπτη άνοδο περίπου 6% πάνω από 43 ευρώ ανά μεγαβατώρα, με τις ανησυχίες για επιβάρυνση του ενεργειακού κόστους να πληθαίνουν καθώς η Ευρώπη βρίσκεται πλέον στην καρδιά του χειμώνα.
Η εκτίναξη των τιμών καταδεικνύει για μία ακόμα φορά πόσο ευάλωτη είναι η αγορά ενέργειας στην Ευρώπη σε κάθε είδηση, που μπορεί να επιφέρει αναστάτωση στον εφοδιασμό. Όπως δείχνουν τα στοιχεία της Gas Infrastructure Europe, οι αποθήκες είναι γεμάτες σε ποσοστό 76%, καθώς έχουν καταγραφεί σημαντικές εκροές για να καλυφθεί το έλλειμμα που υπάρχει από ΑΠΕ.
Πάντως, η άνοδος της τιμής είναι το βασικό σενάριο κατά την ενεργειακή αναλύτρια της Citigroup, Maggie Xueting Lin. Τόσο η ίδια όσο και ο Saalfrank της Axpo λένε ότι οποιαδήποτε πτώση της τιμής σε περίπτωση συμφωνίας θα ήταν πιθανότατα σύντομη, καθώς οι παγκόσμιες αγορές φυσικού αερίου παραμένουν σφιχτές και η Ευρώπη ανταγωνίζεται ακόμη με άλλους παγκόσμιους αγοραστές για φορτία LNG.
Στο τέλος της ημέρας «η μόνη βεβαιότητα είναι ότι η Ευρώπη χρειάζεται περισσότερο φυσικό αέριο», δήλωσε η Bank of America’s Blanch.
Πηγή: ot.gr
Διαβάστε επίσης: Tελεσίγραφο Τραμπ στην ΕΕ: «Δασμοί αν δεν αγοράσετε αμερικανικό πετρέλαιο και φυσικό αέριο»