Του Χρίστου Πέτρου
Ενδιαφέροντα, επίσημα στοιχεία δείχνουν πως ο κατασκευαστικός τομέας και τα κτηματομεσιτικά διανύουν δύσκολη περίοδο και μάλιστα με αμφίβολη προοπτική. Το μεγαλύτερο πλήγμα αφορά τα μεγάλα και ακριβά ακίνητα που απευθύνονταν κυρίως σε ξένους αγοραστές και που μετά την κατάργηση του Κυπριακού Επενδυτικού Προγράμματος έχουν σαφώς μειωμένη ζήτηση. Ως εκ τούτου αναμένονται με αυξημένο ενδιαφέρον οι αποφάσεις για τον σχεδιασμό του μέλλοντος του κατασκευαστικού τομέα, στην συζήτηση που θα ξεκινήσει στις 23 Φεβρουαρίου στο Προεδρικό.
Πτώση πενταετίας στις πωλήσεις ακινήτων
Πτώση πάνω από 30% καταγράφουν σε παγκύπρια κλίμακα, οι πωλήσεις ακινήτων τον Ιανουάριο του 2021 σε σύγκριση με τον περσυνό αντίστοιχο μήνα.
Συγκεκριμένα, βάσει στοιχείων του Κτηματολογίου, τα πωλητήρια έγγραφα που κατατέθηκαν τον Ιανουάριο του 2021 ανήλθαν στα 513, ενώ τον Ιανουάριο του 2020 έφτασαν τα 742. Διαφορά που μεταφράζεται σε ποσοστό 30,86%. Μάλιστα σύμφωνα με τα στοιχεία για τους πρώτους μήνες κάθε έτους από το 2011 μέχρι το 2021, ο φετινός Ιανουάριος είναι ο χειρότερος της πενταετίας.
Η πόλη η οποία κατέγραψε την μεγαλύτερη ποσοστιαία πτώση στις πωλήσεις ακινήτων σε σύγκριση με τον περσυνό Ιανουάριο, είναι η Πάφος με 56%. Την μικρότερη πτώση κατέγραψε η Λεμεσός με -12%, ενώ η Λευκωσία κατέγραψε πτώση -22%, η Αμμόχωστος -36% και η Λάρνακα, -37%. Σε πραγματικούς αριθμούς, η πτώση στις πωλήσεις ακινήτων καταγράφεται στο γράφημα 2.
Σύμφωνα πάντα με τα στοιχεία του τμήματος κτηματολογίου, είναι αξιοσημείωτη και η πτώση στις πωλήσεις ακινήτων σε ξένους. Συγκρίνοντας τον Ιανουάριο του 2020 με τον Ιανουάριο του 2021, σε παγκύπρια κλίμακα, το ποσοστό μείωσης φτάνει το -48,3%. Συγκεκριμένα, τον φετινό Ιανουάριο πωλήθηκαν 168 ακίνητα σε ξένους, ενώ τον Ιανουάριο του 2020, οι αντίστοιχες πωλήσεις έφτασαν τις 325. Από τις 168 πωλήσεις ακινήτων σε ξένους τον Ιανουάριο του 2021, οι 68 έγιναν σε πολίτες της Ευρωπαϊκής Ένωσης, ενώ οι 101 σε υπηκόους χωρών εκτός ΕΕ.
Η πόλη στην οποίαν έγιναν οι περισσότερες πωλήσεις ακινήτων σε ξένους αγοραστές, είναι η Λεμεσός με 56 πράξεις. Ακολουθούν η Πάφος με 40, η Λάρνακα με 27, η Αμμόχωστος με 23 και η Λευκωσία με 22.
Μειωμένες και οι άδειες οικοδομής
Πέραν από τις πωλήσεις ακινήτων, σοβαρή μείωση φαίνεται πως υπάρχει και στις εκδόσεις αδειών οικοδομής με τους αριθμούς να προοιωνίζουν δύσκολες μέρες για τον κατασκευαστικό τομέα.
Μάλιστα σύμφωνα με στοιχεία που δημοσίευσε η Στατιστική Υπηρεσία για τον Νοέμβριο του 2020, αλλά και για την περίοδο Ιανουαρίου – Νοεμβρίου 2020, εκτός από τη μείωση που καταγράφεται στη ποσότητα των αδειών, μειωμένο είναι και το συνολικό εμβαδό των οικοδομών. Δείγμα και αυτό ότι οι μεγάλες κατασκευές, υποχωρούν.
Όπως αναφέρεται χαρακτηριστικά στη δημοσίευση της στατιστικής υπηρεσίας, «οι άδειες οικοδομής συνιστούν σημαντική ένδειξη για τη μελλοντική δραστηριότητα στον κατασκευαστικό τομέα».
Σύμφωνα λοιπόν με τα στοιχεία της Σ.Υ. κατά την περίοδο Ιανουαρίου – Νοεμβρίου 2020 εκδόθηκαν 6.375 άδειες οικοδομής σε σύγκριση με 6.571 την αντίστοιχη περίοδο του προηγούμενου έτους. Αξίζει όμως να σημειωθεί ότι η συνολική αξία των αδειών αυτών μειώθηκε κατά 23,0% αφού οι άδειες αφορούν μικρότερες και φθηνότερες οικοδομές. Επίσης για την ίδια περίοδο, το συνολικό εμβαδόν μειώθηκε κατά 8,6%.
Η Στατιστική Υπηρεσία ανακοίνωσε, ότι ειδικά κατά τον Νοέμβριο 2020, ο αριθμός των αδειών οικοδομής που εκδόθηκαν από τις δημοτικές αρχές και τις επαρχιακές διοικήσεις, ανήλθε στις 686. Η συνολική αξία των αδειών ανήλθε στα €295,6 εκατομμύρια και το συνολικό εμβαδόν τις 228,4 χιλιάδες τετραγωνικά μέτρα. Με τις άδειες αυτές προβλέπεται να ανεγερθούν 831 οικιστικές μονάδες.
ΚΕΠ και πανδημία οι «αιτίες του κακού»
Τα ποσοτικά και ποιοτικά ευρήματα από τις μετρήσεις της στατιστικής υπηρεσίας αλλά και τα στοιχεία του τμήματος κτηματολογίου σκιαγραφούν ως «αιτίες του κακού» την πανδημία αλλά και το Κυπριακό Επενδυτικό Πρόγραμμα. Αυτό εξάλλου είναι κάτι που επαναλαμβάνουν όλοι οι επαγγελματίες του κλάδου των κατασκευών και των κτηματομεσιτικών.
Το ενδιαφέρον έγκειται στο να αποκρυσταλλωθεί σε ποιο βαθμό η σοβαρότατες πτώσεις που καταγράφονται πιο πάνω, οφείλονται στο κλείσιμο της αγοράς που επέφερε η πανδημία και σε ποιο βαθμό στην κατάργηση του ΚΕΠ. Αν η πανδημία είναι η «κύρια» αιτία θα το δείξουν οι επόμενοι μήνες όταν βγούμε με το καλό από την περιπέτεια των περιορισμών. Η αγορά θα ανοίξει και πάλι και τότε θα φανεί η διάθεση και η δυναμική στις αγοραπωλησίες ακινήτων και την ανέγερση νέων κατοικιών. Αυτό που έχει πολιτικό ενδιαφέρον, είναι η εξέταση της ποσοτικής και ποιοτικής «ευθύνης» του ΚΕΠ στην πτώση πωλήσεων και κατασκευής ακινήτων.
Κύριε Πρόεδρε και κύριοι παράγοντες, τον νου σας…
Ο Πρόεδρος Αναστασιάδης, έχει συγκαλέσει ευρεία σύσκεψη στις 23 Φεβρουαρίου, στην οποία θα εξεταστούν οι προοπτικές της κυπριακής οικονομίας. Στη σύσκεψη θα παρευρεθούν μεταξύ άλλων εκπρόσωποι του CIPA, του Συνδέσμου Μεγάλων Αναπτύξεων, των εργοδοτικών οργανώσεων ΟΕΒ και ΚΕΒΕ, του ΕΤΕΚ, του Συνδέσμου Ανάπτυξης Γης, της Ομοσπονδίας Συνδέσμων Εργολάβων Οικοδομών Κύπρου κ.α. Η σύνθεση της σύσκεψης αλλά και δηλώσεις παραγόντων που έχουν λάβει πρόσκληση από τον Πρόεδρο Αναστασιάδη, μαρτυρούν πως στο επίκεντρο της συζήτησης θα είναι, νέοι τρόποι για προσέλκυση ξένων επενδυτών αλλά και ο κατασκευαστικός τομέας.
Είναι επομένως σημαντικό να αναλυθούν δεόντως από τους αρμοδίους, οι επιπτώσεις που επέφερε το ΚΕΠ όχι τόσο με την κατάργησή του, αλλά και ως παράγοντας διαμόρφωσης του κατασκευαστικού μοντέλου που υιοθετήθηκε τα τελευταία χρόνια. Οι μεγάλες και πανάκριβες κατασκευές, όπως αυτές που φύτρωναν σαν μανιτάρια στα παραθαλάσσια μέτωπα των κυπριακών πόλεων, αφενός έδωσαν μεγάλη ώθηση και άνοιξαν δουλείες για τους εργαζόμενους στον κατασκευαστικό τομέα. Αφετέρου όμως, απευθύνονταν αποκλειστικά σχεδόν στους ξένους επενδυτές των διαβατηρίων. Το καθεστώς οικοδόμησής τους από νομικό μέχρι αισθητικό επίπεδο ήταν καθόλα αίολο και αμφίβολο. Η «φρενίτιδα» ωστόσο του άμεσου και υψηλού κέρδους που προσέφερε το ΚΕΠ, τροφοδότησε ένα κατασκευαστικό μοντέλο χωρίς στρατηγικό σχεδιασμό και σαφώς λειψό ως προς τα κριτήρια διαμόρφωσης και εφαρμογής του, αφού κυρίαρχος γνώμονας ήταν η εξυπηρέτηση της βιομηχανίας πολιτογραφήσεων.
Το ζήτημα λοιπόν δεν είναι να σπεύσουν οι ταγοί στις 23 Φεβρουαρίου, εν μέσω πανδημικής και οικονομικής κρίσης να εφαρμόσουν πάλι σχέδια για fast track «κυπριακό θαύμα» και «άμεση» ανάκαμψη της οικονομίας, παραγνωρίζοντας τις δυνητικές επιπτώσεις των όποιων αποφάσεων. Σημαντικό είναι οι όποιες αποφάσεις ληφθούν και τα όποια σχέδια γίνουν, να έχουν στρατηγικό χαρακτήρα, να λαμβάνουν υπόψιν την κλίμακα και τη ταυτότητα του τόπου και κυρίως να μην υπονομεύουν το μέλλον του στο όνομα του άμεσου και υψηλού κέρδους των ολίγων…
ΠΗΓΗ: ΣΗΜΕΡΙΝΗ