Της Έλενας Καλυφόμματου
Εντείνονται οι ανησυχίες για την πορεία της κυπριακής οικονομίας, η οποία βλέπει το ένα ρεκόρ ανατιμήσεων να σπάει το άλλο. Ο πληθωρισμός τον μήνα Ιούλιο, εκτοξεύτηκε αγγίζοντας το 10,6%, ροκανίζοντας περαιτέρω την αγοραστική δύναμη των καταναλωτών, ενώ όλες οι προβλέψεις συγκλίνουν πως θα υπάρξουν πληθωριστικές πιέσεις άνευ προηγουμένου και ένα ισχυρό κύμα ανατιμήσεων σε αγαθά και υπηρεσίες.
ΣΤΟΝ ΑΝΑΠΝΕΥΣΤΗΡΑ
Δυσοίωνο προβλέπεται το επόμενο διάστημα για το επιχειρείν. Οι μικρομεσαίες επιχειρήσεις βρίσκονται στα όρια τους εξαιτίας των πληθωριστικών πιέσεων που έχουν ανεβάσει τις τιμές της ενέργειας στα ύψη. Πολλοί καταστηματάρχες τρομάζουν με τους λογαριασμούς του ρεύματος και φοβούνται πως δεν θα μπορούν να αντεπεξέλθουν. Σύμφωνα με τον γενικό γραμματέα της ΠΟΒΕΚ, Στέφανο Κουρσάρη, μιλώντας στο Economy today ανέφερε ότι, «το κόστος της ενέργειας, των καυσίμων και του ηλεκτρικού ρεύματος έχουν γονατίσει τις επιχειρήσεις. Πολλά επαγγέλματα έχουν επηρεαστεί αρνητικά όπως εστιατόρια, ζαχαροπλαστεία και περίπτερα». Πρόσθεσε επίσης πως, «πολλοί ιδιοκτήτες γνωρίζουν από τώρα ότι θα δυσκολευτούν να πληρώσουν τους λογαριασμούς». Γι’ αυτό τον λόγο η ΠΟΒΕΚ, ζητά από το κράτος να υπάρξει μία ειδική μεταχείριση για τις επιχειρήσεις, έτσι ώστε να μην προχωρήσει η ΑΗΚ σε διακοπή του ηλεκτρικού ρεύματος. Επιχειρηματίες, δήλωσαν στο ET πως η συνεχιζόμενη ενεργειακή κρίση αποτελεί ακόμη ένα βαρίδι στην κερδοφορία των επιχειρήσεων οι οποίες επιχειρούν να ισορροπήσουν σε ένα δυσμενές κλίμα χωρίς τα απαραίτητα όπλα. Υποστηρίζουν πως η μόνη λύση βρίσκεται στην τοποθέτηση φωτοβολταϊκών σε όλες τις επιχειρήσεις. Όπως είπαν χαρακτηριστικά, «είναι αμαρτία να μην εκμεταλλευόμαστε τον ήλιο με τον καιρό που έχει η Κύπρος».
ΚΡΑΥΓΗ ΑΠΟΓΝΩΣΗΣ
Το πρόβλημα μεγεθύνεται περισσότερο στις τουριστικές περιοχές. Ο πόλεμος και οι τουρίστες που δεν ήρθαν ποτέ από τη Ρωσία και την Ουκρανία κόστισαν ακριβά στα τουριστικά καταστήματα. Οι καταστηματάρχες ζητούν ουσιαστική στήριξη από το κράτος, διαφορετικά πολλές επιχειρήσεις θα βάλουν λουκέτο. Σύμφωνα με τον κ. Κουρσάρη, «θα πρέπει να εφαρμοστούν πολιτικές οι οποίες ν’ αντιμετωπίζουν τις πληθωριστικές πιέσεις. Η ραχοκοκαλιά της κυπριακής οικονομίας είναι λαβωμένη και χρειάζεται επειγόντος ουσιαστική στήριξη». Η ΠΟΒΕΚ καλεί το κράτος να ρίξει τα αυξημένα έσοδα που έβγαλε από τις φορολογίες και την αύξηση των βασικών αγαθών πίσω στην οικονομία, αλλιώς τα ζητήματα που θα δημιουργηθούν θα είναι καταστροφικά. Επιπλέον, οι επιχειρήσεις ζητούν από την Κυβέρνηση να δώσει ώθηση στην πράσινη ενέργεια, δίνοντας γενναία κίνητρα για την απαλλαγή των ρυπογόνων συσκευών. Είναι ο μόνος τρόπος, σύμφωνα με τον κ. Κουρσάρη να μειωθεί ο λογαριασμός του ρεύματος. Όπως είπε χαρακτηριστικά, «είναι κρίμα να μην εκμεταλλευτούμε την ηλιοφάνεια που έχει η χώρα μας».
ΠΡΟΒΛΗΜΑΤΙΣΜΟΣ
Μήνα με μήνα η πορεία των μη εξυπηρετούμενων δανείων είναι ανοδική, εντείνοντας τις ανησυχίες για ένα νέο κύμα. Οι εκτιμήσεις για το επόμενο διάστημα, δεν είναι αισιόδοξες, διότι οι δανειολήπτες έχει πολλά βαρίδια στην τσέπη του, λόγω ακρίβειας. Πέραν τούτου, τον τελευταίο μήνα είναι σε ισχύ και η πρώτη αύξηση των επιτοκίων της τάξης του 0,5%, γεγονός που προκαλεί περαιτέρω προβλήματα στην τσέπη του καταναλωτή, ο οποίος ανησυχεί πως δεν θα μπορεί ν’ ανταποκριθεί στις υποχρεώσεις του.
ΣΥΝΕΧΗΣ ΑΥΞΗΣΗ
Σύμφωνα με τα τελευταία στοιχεία της Κεντρικής Τράπεζας, από τον Φεβρουάριο μέχρι τον Μάιο τα μη εξυπηρετούμενα δάνεια αυξήθηκαν σχεδόν κατά 44 εκατομμύρια ευρώ. Τον Φεβρουάριο τα κόκκινα δάνεια ήταν €2.908.294, τον Μάρτιο €2.922.547, τον Απρίλιο έφθασαν τα €2.935.745 και τον Μάιο αυξήθηκαν σχεδόν κατά 17 εκατομμύρια αγγίζοντας τα : €2.953.135. Οι συνολικές χορηγήσεις ανήλθαν στα €25.859 εκ. από €25.743 εκ. Ο δείκτης κάλυψης ανήλθε στο 45,7% από 42,7% τέλος του 2021. Οι συνολικές χορηγήσεις που αναδιαρθρώθηκαν μέχρι το τέλος Μαΐου 2022 ανέρχονταν στα €3.301 εκ., από τα οποία €1.428 εκ. εξακολουθούν να περιλαμβάνονται στα μη εξυπηρετούμενα δάνεια. Σύμφωνα με τα στοιχεία της Κεντρικής τη μεγαλύτερη αύξηση στα κόκκινα δάνεια για τον μήνα Μάιο καταγράφουν τα επιχειρηματικά δάνεια. Από €1.180.887 που ήταν τον Απρίλιο, τον Μάιο άγγιξε το €1.188.107. Μικρή μείωση κατέγραψαν τα κόκκινα δάνεια των νοικοκυριών, τα οποία τον Μάιο ανήλθαν στα €1.470 εκ. από €1.474 εκ. τον Απρίλιο.
ΕΙΝΑΙ ΤΑΣΗ;
Οι προβλέψεις για το επόμενο διάστημα δεν είναι αισιόδοξες. Συνεπεία του πληθωρισμού που ανεβάζει τις τιμές των βασικών αγαθών και της ενέργειας στα ύψη και σε συνδυασμό με την αύξηση των επιτοκίων, εκτιμάται ότι οι δανειολήπτες θα δυσκολεύονται ν’ ανταποκριθούν στις δανειακές τους υποχρεώσεις. Σύμφωνα με οικονομολόγους, η πορεία των μη εξυπηρετούμενων δανείων και η αυξητική τάση που παρουσιάζει τους τελευταίους μήνες, θα πρέπει να αξιολογηθεί και την επόμενη περίοδο, έτσι ώστε να διαπιστωθεί εάν αυτό αποτελεί τάση. Τονίζουν ότι τα υψηλά ποσοστά πληθωρισμού έχουν μειώσει το διαθέσιμο εισόδημα τόσο των νοικοκυριών όσων και των επιχειρήσεων, ενώ κάποιες επιχειρηματικές δραστηριότητες έχουν μειωθεί και ως εκ τούτου έχει μειωθεί η κατανάλωση.
ΕΠΑΝΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗ
Μ’ αυτό το κοκτέιλ, ενδεχομένως οι επιχειρήσεις και τα νοικοκυριά να αντιμετωπίσουν ζητήματα όσον αφορά την αποπληρωμή των χρεών τους. Γι’ αυτό θα πρέπει σιγά-σιγά να αξιολογηθεί το περιβάλλον όπως διαμορφώνεται. Οι αναλυτές προειδοποιούν ότι το ερχόμενο φθινόπωρο και ο χειμώνας οι προκλήσεις θα είναι περισσότερες, γιατί η πληθωριστικές πέσεις συνεχίζουν να υφίστανται. Την ίδια ώρα υπάρχουν οι αποφάσεις για αύξηση των επιτοκίων και τον Σεπτέμβρη αναμένεται νέα αύξηση από την Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα, οπότε επιχειρήσεις και νοικοκυριά καλούνται να επαναξιολογήσουν τους προϋπολογισμούς τους και εκεί και όπου χρειάζεται θα πρέπει να ληφθούν μέτρα ούτως ώστε να αναδιαρθρωθούν δάνεια, χωρίς να υπάρξουν οποιαδήποτε σημαντικά προβλήματα όσον αφορά στο ενεργητικό των τραπεζών.
ΔΕΝ ΕΦΥΓΑΝ ΤΑ ΜΕΔ
Τα τελευταία χρόνια αν και υπήρξε σημαντική μείωση των μη εξυπηρετούμενων δανείων διότι έχουν πωληθεί σε εταιρείες διαχείρισης, όμως οι επιχειρήσεις και τα νοικοκυριά συνεχίζουν να έχουν υψηλά ποσοστά χρέους, οπότε με την επιβάρυνση του οικονομικού περιβάλλοντος, την αύξηση των επιτοκίων, τις ισχυρές πληθωριστικές πιέσεις που υπάρχουν και συνάμα το εξωφρενικό κόστος ενέργειας, στις πρώτες ύλες και στα βασικά αγαθά, θα πρέπει να αξιολογηθεί η πορεία και η δυνατότητα αποπληρωμής των χρεών τόσο από τις επιχειρήσεις όσο και από τα νοικοκυριά.
Επιχειρηματικοί κύκλοι ανέφεραν στο ΕΤ, πως μέχρι στιγμής η κατάσταση είναι διαχειρίσιμη, με τις δανειακές τους υποχρεώσεις. Παρά ταύτα, παρακολουθούν τις εξελίξεις, καθώς και το πώς θα διαμορφωθεί το σκηνικό στις επιχειρήσεις από την αύξηση των επιτοκίων και το εξωφρενικό κόστος της ενέργειας που έχει βγάλει εκτός προϋπολογισμού όλες τις επιχειρήσεις.