του Σάββα Περδίου*
Αναμφίβολα, η πορεία του τουρισμού διεθνώς επηρεάστηκε δραματικά τα δύο χρόνια που διαρκεί η πανδημία του κορωνοϊού.
Το Υφυπουργείο Τουρισμού έχει εκπονήσει και υλοποιεί, από τον Ιανουάριο του 2020, την Εθνική Στρατηγική Τουρισμού (ΕΣΤ) 2020-2030. Η ΕΣΤ προέβλεψε, πριν ακόμα αρχίσει η πανδημία, την ανάγκη για την αξιοποίηση νέων προϊόντων, τα οποία θα εδράζονται στις νέες τάσεις και ρυθμούς ζωής των ανθρώπων διεθνώς. Τη σημασία και την ανάγκη υλοποίησης των εν λόγω δράσεων ήρθε να επιβεβαιώσει η πανδημία.
Οι νέες τάσεις και προτιμήσεις των τουριστών διεθνώς περιλαμβάνουν μορφές που εστιάζουν στην αποφυγή της πολυκοσμίας, στο ενδιαφέρον για το φυσικό περιβάλλον, στον συνδυασμό δουλειάς και διακοπών, σε εμπειρίες που συνδέονται με τις εργασίες και τα βιώματα των ντόπιων πληθυσμών κ.ά.
ΠΛΗΘΩΡΑ ΔΡΑΣΕΩΝ
Μέσα σ’ αυτό το πλαίσιο, η ΕΣΤ περιέχει πλήθος δράσεων, οι οποίες αποσκοπούν στη δημιουργία ενός σύγχρονου και ποιοτικότερου τουριστικού προϊόντος και στην πιο ισόρροπη γεωγραφικά τουριστική ανάπτυξη, με την αναβάθμιση της υπαίθρου και των ορεινών και απομακρυσμένων περιοχών της χώρας.
Παρά τις δυσκολίες που επέφερε η πανδημία, το Υφυπουργείο, σε συνεργασία με άλλα Υπουργεία, Υπηρεσίες και φορείς του ιδιωτικού τομέα, κατόρθωσε να υλοποιήσει το 95% των δράσεων που περιλαμβάνονταν στο πλάνο δράσεων της ΕΣΤ για το 2020, ενώ για το 2021, μέχρι τον Σεπτέμβριο, το ποσοστό έφτασε στο 85% και μέχρι το τέλος του έτους αναμένεται να ανέλθει στα ίδια επίπεδα με το 2020.
Η αποτελεσματικότητα των παραπάνω δράσεων αντικατοπτρίζεται στη σημαντική βελτίωση που καταγράφηκε στις στατιστικές τουρισμού κατά το 2021. Ειδικότερα, από τον Ιανουάριο μέχρι και τον Οκτώβριο, καταγράφηκε αύξηση 176% στις αφίξεις σε σχέση με το 2020 και ανακτήθηκε το 46% των αφίξεων του 2019, χρονιάς-ρεκόρ για τον τουρισμό της Κύπρου. Τα δε έσοδα παρουσίασαν επίσης αύξηση, αφού για την περίοδο Ιανουαρίου-Αυγούστου 2021 αυτά υπολογίζονται σε €777 εκατ. σε σύγκριση με €235,6 εκατ. την αντίστοιχη περίοδο του 2020, σημειώνοντας αύξηση 229,8% και καλύπτοντας έτσι σημαντικό μέρος των απωλειών από το 2019. Αξιοσημείωτο είναι το γεγονός ότι η μέση δαπάνη των περιηγητών αυξήθηκε από τα 678 ευρώ το 2019 στα 810 ευρώ το 2021. Σημειώνεται επίσης ότι η αύξηση της δαπάνης ανά επισκέπτη αποτελεί έναν από τους σημαντικότερους στόχους της ΕΣΤ 2020-2030.
Σε ό,τι αφορά το 2022, το Υφυπουργείο Τουρισμού θα δώσει έμφαση στις πιο κάτω δράσεις:
(α) Σε ενισχυμένο ψηφιακό μάρκετινγκ: Το Υφυπουργείο θα προβεί σε ψηφιακή καμπάνια για 12 μήνες αντί για 6 μήνες όπως γινόταν μέχρι σήμερα. Ιδιαίτερη έμφαση θα δοθεί στους μήνες μη αιχμής με στόχο τον περαιτέρω περιορισμό της εποχικότητας.
(β) Σε δράσεις που σχετίζονται με την αναβάθμιση του προσφερόμενου προϊόντος και την ενίσχυση των ειδικών μορφών τουρισμού, μέσω Σχεδίων Επιχορηγήσεων που έχει εκπονήσει το Υφυπουργείο και αφορούν τον ποδηλατικό τουρισμό, την οινογαστρονομία, τον πολιτιστικό τουρισμό, τις τοπικές παραδοσιακές δραστηριότητες, τον καταδυτικό τουρισμό, τον αθλητικό τουρισμό κ.ά.
(γ) Σε δράσεις για την ανάπτυξη περιοχών οι οποίες δεν έχουν μέχρι σήμερα αναπτυχθεί τουριστικά, όπως οι περιοχές της υπαίθρου και των ορεινών και ακριτικών περιοχών. Σε αυτές τις δράσεις περιλαμβάνονται:
• Ο καθορισμός Εθνικής Στρατηγικής για την Οικοτεχνία σε συνεργασία με το Γραφείο του Επιτρόπου Ανάπτυξης Ορεινών Κοινοτήτων.
• Η δημιουργία Masterplan για Ορεινά Αθλητικά Θέρετρα.
• Η συνέχιση του έργου της δημιουργίας θεματικής διαδρομής 3.000 χιλιομέτρων η οποία θα αποτυπώνει την αυθεντική εμπειρία των ορεινών της υπαίθρου και των ακριτικών περιοχών.
• Η ενσωμάτωση στο ιδιότυπο τουριστικό προϊόν του «πολυλειτουργικού-επισκέψιμου αγροκτήματος», πάλι σε συνεργασία με το Γραφείο του Επιτρόπου Ανάπτυξης Ορεινών Κοινοτήτων.
• Το Σχέδιο Επιχορήγησης Επισκέψιμων Εργαστηρίων Χειροτεχνίας και Οινογαστρονομίας.
• Η διοργάνωση χριστουγεννιάτικων χωριών σε ορεινές κοινότητες.
(δ) Σε δράσεις για ανάπτυξη του εγχώριου τουρισμού, όπως το «Έκτακτο Σχέδιο Ενίσχυσης Εγχώριου Τουρισμού», το οποίο παρατάθηκε μέχρι τις 31 Μαρτίου 2022. Το Σχέδιο στοχεύει στην ενίσχυση του εγχώριου τουρισμού προς όφελος του κοινού, των επιχειρήσεων και των απασχολουμένων στην τουριστική βιομηχανία, ιδιαίτερα σε μια περίοδο που οι αφίξεις από το εξωτερικό θα είναι περιορισμένες.
(ε) Στην υλοποίηση των δράσεων που έχουν περιληφθεί στο Σχέδιο Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας για τον τουρισμό. Συγκεκριμένα, κατόπιν πρότασης του Υφυπουργείου, έχουν εγκριθεί για χρηματοδότηση από τον Μηχανισμό Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας τα ακόλουθα Σχέδια, τα οποία εδράζονται σε δράσεις που περιλαμβάνονται στην ΕΣΤ:
• Σχέδιο χορηγιών για αναβάθμιση τουριστικών καταλυμάτων / ξενοδοχείων σε ύπαιθρο, ορεινά και ακριτικές περιοχές, για εκσυγχρονισμό και βελτίωση της ανταγωνιστικότητας του τουριστικού προϊόντος.
• Σχέδιο χορηγιών για αναβίωση περιοχών της υπαίθρου, ορεινών και ακριτικών περιοχών, μέσω της δημιουργίας αυθεντικών εμπειριών, για εμπλουτισμό του τουριστικού προϊόντος. Αφορά τη διεύρυνση και συνέχιση του Προγράμματος για Πραγματοποίηση Έργων Τοπικού Χαρακτήρα με Τουριστική Πτυχή, το οποίο υλοποιείται με έγκριση του Υπουργικού Συμβουλίου.
• Σχέδιο χορηγιών για αναβάθμιση παραδοσιακών χώρων εστίασης ή πώλησης παραδοσιακών προϊόντων με την προϋπόθεση ένταξής τους στο Σύμφωνο «Taste of Cyprus».
• Σχέδιο χορηγιών για δημιουργία ιατρικών εγκαταστάσεων και εγκαταστάσεων αυτόνομης υποβοηθούμενης διαβίωσης σε τουριστικά καταλύματα / ξενοδοχεία, με στόχο την προσέλκυση ιατρικού τουρισμού και τουρισμού υγείας και ευεξίας.
(στ) Στην εφαρμογή 12 εξειδικευμένων σημάτων πιστοποίησης (labels), με τα οποία θα επιβεβαιώνεται και θα επιβραβεύεται η συμμόρφωση επιχειρήσεων / κοινοτήτων / φορέων σε συγκεκριμένα και κοινά αποδεκτά κριτήρια ποιότητας. Το Υφυπουργείο Τουρισμού προγραμματίζει ανάλογες ενέργειες προβολής και προώθησης των σημάτων και όσων εξασφαλίζουν σήμα πιστοποίησης. Συγκεκριμένα, θα συνεχιστεί η εφαρμογή του Label για το Κυπριακό Πρόγευμα, το Taste Cyprus, τα Μονοπάτια της Φύσης, τα Cyprus Wine Routes, το Blue Flag, το Troodos Geopark, το Heartland of Legends κ.ά., ενώ δρομολογούνται οι πρώτες πιστοποιήσεις των Χρωματιστών Χωριών, των Αμπελώνων της Κουμανταρίας, των Θεματικών Πάρκων κ.ά.
Το Υφυπουργείο αναγνωρίζει ότι η πορεία του τουρισμού διεθνώς και ειδικότερα στην Κυπριακή Δημοκρατία είναι άμεσα συνυφασμένη με την πορεία της πανδημίας. Κρίνουμε όμως ότι, με την εφαρμογή σταθερών και ενιαίων μέτρων για τη διακίνηση των πολιτών στην επικράτεια της Ευρωπαϊκής Ένωσης, έγινε ένα μεγάλο βήμα προς την ομαλοποίηση της διακίνησης, κάτι το οποίο αναμένεται να βοηθήσει τον τουρισμό μας και το 2022.
Καταληκτικά, το Υφυπουργείο θεωρεί ότι, παρά τις θετικές εξελίξεις του δεύτερου εξαμήνου του 2021, παραμένουν προκλήσεις, η διαχείριση των οποίων θα καθορίσει την πορεία του τουρισμού τα επόμενα χρόνια. Ως Υφυπουργείο, θα κάνουμε ό,τι είναι δυνατόν για την περαιτέρω αναβάθμιση του τουριστικού προϊόντος, προς όφελος της χώρας και του λαού της, ειδικά των μελλουσών γενεών. Απώτερος στόχος είναι η όσο το δυνατόν μεγαλύτερη συνεισφορά του τουρισμού στο Ακαθάριστο Εγχώριο Προϊόν της χώρας, κάτι που θα συνδράμει στην περαιτέρω βελτίωση του βιοτικού επιπέδου του πληθυσμού, στη δημιουργία θέσεων απασχόλησης και στη συγκράτηση ή ακόμα και στην αύξηση των κατοίκων της υπαίθρου και των ορεινών και ακριτικών περιοχών.
*Υφυπουργού Τουρισμού