Της Χρυσαίμιλης Ψηλογένη*
Το 2023 γνωρίζαμε εξαρχής ότι θα ήταν ένα έτος με πολλές ιδιαιτερότητες, δεδομένων των συσσωρευμένων προκλήσεων που κληρονόμησε από το 2022 και με τις οποίες μοιραία θα ερχόταν αντιμέτωπος ο Τουριστικός μας τομέας. Η αστάθεια στο εξωτερικό περιβάλλον συνεχίστηκε κατά τη διάρκεια του έτους, καθώς μετά τα σοκ της πανδημίας της περιόδου 2020-21 και του πολέμου στην Ουκρανία το 2022, οι πληθωριστικές πιέσεις συνέχισαν να δοκιμάζουν τις αντοχές τόσο των τουριστών, όσο και των ξενοδόχων. Εσχάτως προστέθηκε στην εξίσωση της αστάθειας άλλη μια σύγκρουση, αυτή στο γειτονικό μας Ισραήλ, η διάρκεια και η έκταση τής οποίας μπορεί να έχει σημαντικό αρνητικό αντίκτυπο στον τομέα.
Πλησιάζοντας προς το τέλος του έτους εάν επιλέξει κανείς έναν επιφανειακό απολογισμό, τότε θα πει ότι η τουριστική σεζόν πήγε αρκετά καλά, δεδομένων όλων αυτών των προκλήσεων και του διαχρονικού προβλήματος της αεροπορικής συνδεσιμότητας της χώρας. Το δεκάμηνο του 2023 οι τουριστικές αφίξεις είναι αυξημένες κατά 21% σε σύγκριση με το 2022 και μόλις -3,6% χαμηλότερες από του 2019, που ήταν η καλύτερη χρονιά στην ιστορία του κυπριακού τουρισμού. Την ίδια ώρα τα έσοδα θα ξεπεράσουν το τρέχον έτος αυτά του 2019. Σύμφωνα με τη Στατιστική Υπηρεσία το εννιάμηνο του 2023 τα έσοδα ανήλθαν σχεδόν στα €2,5 δισ. σε σύγκριση με €2,2 δισ. την αντίστοιχη περίοδο του 2019.
ΤΕΡΑΣΤΙΟ ΤΟ ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΚΟ ΚΟΣΤΟΣ
Όμως η οικονομική απόδοση στο επίπεδο των επιχειρήσεων πόρρω απέχει, δυστυχώς, από αυτή την οπτική. Στα αυξημένα έσοδα θα πρέπει να συνυπολογιστεί ο αντίκτυπος του πληθωρισμού, αλλά και της αύξησης των δανειστικών επιτοκίων. Δεν υπάρχει μέτρο σύγκρισης για παράδειγμα του λειτουργικού κόστους των ξενοδοχειακών μονάδων το 2023 με αυτό του 2019. Το εργατικό και το ενεργειακό κόστος έχουν αυξηθεί κατακόρυφα, όπως και αυτό των προϊόντων και των πρώτων υλών γενικότερα. Όμως η απροσδόκητη απώλεια της ρωσικής αγοράς, εκτός του ότι ήταν καταστροφική για αριθμό ξενοδοχείων, ιδιαίτερα σε κάποιες περιοχές που η εξάρτηση ήταν μεγαλύτερη, είχε αρνητικό αντίκτυπο και στη δυνατότητα των υπόλοιπων ξενοδοχείων να πετύχουν τιμές που να αντισταθμίζουν τις μεγάλες αυξήσεις στο κόστος λειτουργίας τους. Τα σχετικά καλά αποτελέσματα της τουριστικής χρονιάς και η διατήρηση της ανταγωνιστικότητας της Κύπρου, ως τουριστικού προορισμού, δεν ήταν χωρίς σοβαρές επιπτώσεις στην επικερδότητα της Ξενοδοχειακής Βιομηχανίας και αν οι συνθήκες δεν επιτρέψουν ανατροπή αυτή της τάσης τα επόμενα χρόνια θα απειληθεί η όλη βιωσιμότητά της.
Η εικόνα είναι πολύ διαφορετική για την Ξενοδοχειακή Βιομηχανία και στο σκέλος των τουριστικών αφίξεων. Ναι μεν καταγράφεται μεγάλη αύξηση σε σύγκριση με πέρυσι, όμως συνεχίζεται η ασυδοσία με ιδιοκτήτες σπιτιών και διαμερισμάτων να χρήζουν εαυτούς ξενοδόχους και να διαθέτουν τα υποστατικά τους σε βραχυχρόνιες μισθώσεις. Όπως έχουμε τονίσει πολλές φορές η αχαλίνωτη ανάπτυξη των βραχυχρόνιων μισθώσεων, χωρίς σωστή φορολόγηση και ελέγχους προκαλεί και θα προκαλέσει ακόμη πιο μεγάλα προβλήματα και εντεινόμενο άνισο ανταγωνισμό, εάν αφεθεί να λειτουργεί χωρίς φραγμούς. Ταυτόχρονα, έχουμε παρατηρήσει ότι έχουν αυξηθεί οι τουριστικές ροές προς τα κατεχόμενα, από ταξιδιώτες που φτάνουν στη χώρα μέσω των νόμιμων σημείων εισόδου της Δημοκρατίας.
Είμαστε σίγουροι ότι το κράτος αντιλαμβάνεται τη σημαντικότητα του Τουριστικού τομέα για την κυπριακή οικονομία μέσω της άμεσης και έμμεσης συνεισφοράς του στην ανάπτυξη, αλλά και τη σημασία της συμπόρευσης με τις επιχειρήσεις, ώστε οι προσπάθειές μας να είναι κοινές για να αντεπεξέλθουμε σ’ ένα άκρως ανταγωνιστικό περιβάλλον, για το καλό της οικονομίας του τόπου. Η πρόσφατη συνάντησή μας με τον πρόεδρο της Δημοκρατίας ήταν ιδιαίτερα εποικοδομητική και αναμένουμε την υλοποίηση όσων ζητημάτων ο πρόεδρος ζήτησε να δρομολογηθούν, θέτοντας μάλιστα και συγκεκριμένα χρονοδιαγράμματα.
Έχουμε μπροστά μας τεράστιες προκλήσεις, τις οποίες καλούμαστε να υπερβούμε, όπως είναι η Πράσινη Μετάβαση, η μείωση του ενεργειακού κόστους και η ψηφιοποίηση. Έχουμε όμως και διαχρονικά προβλήματα, όπως της ηχορύπανσης και της οπτικής ρύπανσης, τα οποία θα έπρεπε να έχουν επιλυθεί εδώ και καιρό. Γι’ αυτό είναι καθοριστικής σημασίας η παρέμβαση του κράτους, ώστε με καλό συντονισμό, συνεργασία και αποφασιστικότητα να λύσουμε αυτά τα θέματα και να επικεντρωθούμε στο ζητούμενο της ανάπτυξης και του εκσυγχρονισμού του τουριστικού μας προϊόντος.
*Γενικής διευθύντριας ΣΤΕΚ
Διαβάστε επίσης: Κ. Κουμής: Αυτοί είναι οι 9+1 στόχοι του Υφυπουργείου Τουρισμού για το 2024