Το Διεθνές Ερευνητικό Κέντρο SESAME, αποτελεί ένα αυτόνομο Διεθνές Διακυβερνητικό Κέντρο στην Ιορδανία, το οποίο δημιουργήθηκε στα πρότυπα του Ευρωπαϊκού Οργανισμού Πυρηνικών Δοκιμών (CERN). Στόχος του SESAME είναι να αποτελέσει το πρώτο μεγάλο Διεθνές Ερευνητικό Κέντρο στη Μέση Ανατολή με αποστολή, μεταξύ άλλων, να προάγει την ειρήνη και ευημερία στην περιοχή. Σημειώνεται ότι το Κέντρο τελεί υπό την αιγίδα της UNESCO.
Η ερευνητικός εξοπλισμός του SESAME αποτελείται από επιταχυντές σωματιδίων, οι οποίοι παράγουν ακτινοβολία σε διάφορα μήκη κύματος, από υπέρυθρη ακτινοβολία έως πολύ ισχυρές ακτίνες-Χ, και επιτρέπουν την διεξαγωγή πειραματικής έρευνας στις ιδιότητες των σωματιδίων και υλικών. Η έρευνα αυτή έχει εφαρμογή σε αρκετούς τομείς της επιστήμης, περιλαμβανομένων, της ιατρικής, βιολογίας, φυσικής, χημείας, περιβάλλοντος, γεωργίας και της αρχαιολογίας, καθώς και σε τομείς της Βιομηχανίας των Υδρογονανθράκων και των Υλικών. Το ερευνητικό κέντρο τέθηκε σε λειτουργία τον Μάιο του 2017.
Στο SESAME συμμετέχουν ως Μέλη οκτώ χώρες: Κύπρος, Αίγυπτος, Ιορδανία, Ισραήλ, Πακιστάν, Ιράν, Τουρκία και Παλαιστινιακή Αρχή και ως παρατηρητές: Βραζιλία, Κίνα, Γαλλία, Γερμανία, Ελλάδα, Ιταλία, Ιαπωνία, Κουβέιτ, Πορτογαλία, Ρωσία, Ισπανία, Σουηδία, Ελβετία, Ηνωμένο Βασίλειο, Ηνωμένες Πολιτείες Αμερικής και η Ευρωπαϊκή Ένωση. Επιπλέον, ως παρατηρητής, συμμετέχει ο Ευρωπαϊκός Οργανισμός Πυρηνικών Ερευνών (CERN).
Το SESAME διοικείται από το «Συμβούλιο», Πρόεδρος του οποίου είναι ο καθ. Rolf-Dieter Heuer, πρώην Γενικός Διευθυντής του CERN την περίοδο 2009-2015. Επιπλέον, τις δύο θέσεις των δύο Συν-αντιπροέδρων του Συμβουλίου, από το Μάιο του 2018 και για δύο χρόνια, τις κατέχουν η Κύπρος και η Τουρκία.
Πρόσφατα, η Αμερικάνικη Ένωση για την προώθηση της Επιστήμης (American Association for the Advancement of Science), απένειμε το βραβείο Επιστημονικής Διπλωματίας για το 2019, σε 5 άτομα που σχετίζονται άμεσα με το SESAME μεταξύ των οποίων, δύο πρώην προέδρους του Συμβουλίου και τον Γενικό Διευθυντή του SESAME.
Συμμετοχή της Κύπρου – Ιστορικό
Η Κύπρος αποτελεί ένα από τα ιδρυτικά Μέλη του SESAME και συμμετέχει ενεργά στην διαδικασία δημιουργίας, λειτουργίας και προώθησης του Κέντρου από το 2001, μέσω του πρώην Γραφείου Προγραμματισμού και της νυν Γενικής Διεύθυνσης Ευρωπαϊκών Προγραμμάτων, Συντονισμού και Ανάπτυξης. Η Απόφαση να καταστεί η Κύπρος πλήρες Μέλος στο SESAME, πέραν της επιστημονικής της αξίας, λήφθηκε στη βάση πολιτικών κριτηρίων, λαμβάνοντας υπόψη την ανάγκη για αναβάθμιση των σχέσεων της Κύπρου με τις χώρες της ευρύτερης Μέσης Ανατολής. Επιπλέον, εξυπηρετείτε ο στόχος να καταστεί η Κύπρος ένα περιφερειακό κέντρο παροχής υψηλής στάθμης υπηρεσιών. Επιπρόσθετα, το γεγονός ότι η Κύπρος αποτελεί το μόνο Κράτος Μέλος της Ευρωπαϊκής Ένωσης (ΕΕ) στο SESAME, εξυπηρετεί σε μεγάλο βαθμό την προσπάθεια να καταστεί ο συνδετικός κρίκος μεταξύ της ΕΕ και της ευρύτερης περιοχής της Μέσης Ανατολής, προάγοντας την Επιστημονική Διπλωματία.
Για την κάλυψη των χρηματοδοτικών αναγκών του Κέντρου, τα Μέλη καταβάλλουν ετήσιες οικονομικές συνεισφορές που αφορούν την κάλυψη λειτουργικών εξόδων του Κέντρου. Επιπλέον, το κόστος των εγκαταστάσεων και του εξοπλισμού καλύπτεται από (α) την Ιορδανία ως φιλοξενούσα χώρα, (β) δωρεές (εξοπλισμού) από υφιστάμενα αντίστοιχα κέντρα και (γ) χορηγίες Μελών και Παρατηρητών (Ιορδανία, Ισραήλ, Ιράν, Τουρκία, Ελβετία, Ιταλία).