Την υιοθέτηση ενός «κοινωνικού συμβολαίου» που να ξεφεύγει των εκλογικών κύκλων με ταυτόχρονη δημιουργία μηχανισμού ελέγχου υλοποίησης των αναγκαίων μεταρρυθμίσεων που θα οδηγήσει την κυπριακή οικονομία σε τροχιά μακροπρόθεσμης ανάπτυξης, εισηγείται το Κυπριακό Εμπορικό και Βιομηχανικό Επιμελητήριο (ΚΕΒΕ), παρουσιάζοντας πρόταση 66 σημείων για την προσαρμογή του κράτους και της οικονομίας στην μετά την πανδημία εποχή.
Όπως αναφέρθηκε σε συνέντευξη Τύπου, η πρόταση, η οποία ετοιμάστηκε από το ΚΕΒΕ σε συνεργασία με τους γνωστούς οικονομολόγους Μάριο Κληρίδη, Σωφρόνη Κληρίδη, Μιχάλη Σαρρή, Ανδρέα Χαραλάμπους και Γιώργο Συρίχα, έρχεται να προσθέσει και να συμπληρώσει στις διάφορες πολιτικές της Κυβέρνησης και του Συμβουλίου Οικονομίας και Ανταγωνιστικότητας για την μακροχρόνια στρατηγική για το νέο μοντέλο ανάπτυξης και της οικονομίας.
Η πρόταση αφορά στην προώθηση εισηγήσεων πολιτικής που αγγίζουν το νέο μοντέλο ανάπτυξης, την επιχειρηματικότητα, τον χρηματοπιστωτικό τομέα, τα δημόσια οικονομικά και τον δημόσιο τομέα και την κοινωνική σύγκλιση και συνοχή.
Στο κείμενο γίνεται παράθεση σειράς εισηγήσεων σε πέντε άξονες με στόχο την σταδιακή μεταμόρφωση της οικονομίας στα επόμενα 10 με 15 χρόνια και τονίζεται ότι «θα πρέπει να υπάρξει υιοθέτηση του νέου μοντέλου από όλους ανεξαίρετα τους φορείς, Κυβέρνηση, Βουλή και Κοινωνικούς Εταίρους στη λογική ενός δεσμευτικού κοινωνικού συμβολαίου».
Επίσης, η μελέτη αναδεικνύει τη βελτίωση του κανονιστικού πλαισίου, εισηγείται κίνητρα για συγχωνεύσεις εταιρειών, κίνητρα για ισορροπημένη τομεακή ανάπτυξη, καθώς και τη σύσταση μηχανισμού ελέγχου υλοποίησης των μεταρρυθμίσεων, ιδιαίτερα αυτών που προνοούνται στο Εθνικό Σχέδιο Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας, που θα ξεκλειδώσουν την εκταμίευση τόσο των επιδοτήσεων και δανείων ύψους, καθώς και την υλοποίηση ιδιωτικών επενδύσεων.
«Ό,τι αποφασίσουμε να κάνουμε πρέπει να υπάρχει αυστηρή και συγκροτημένη εποπτεία, έχει αποδειχθεί στην Κύπρο περίτρανα και πάρα πολλές φορές, ότι χωρίς πραγματική εποπτεία οτιδήποτε κάνουμε δεν έχουμε τα επιθυμητά αποτελέσματα, πολλές φορές δε είχαμε και καταστροφικές συνέπειες», ανέφερε ο Πρόεδρος του ΚΕΒΕ, Χριστόδουλος Αγκαστινιώτης.
Από την πλευρά του, ο ΓΓ του ΚΕΒΕ, Μάριος Τσιακκής, είπε πως «αν δεν δεσμευτούμε ότι θα υλοποιήσουμε αυτά τα πράγματα σε ένα βάθος 15ετίας και να στήσουμε μηχανισμούς παρακολούθησης … θα μείνουμε στη θεωρία».
«Η ανησυχία από αυτό το έγγραφο είναι αν δεν πάρουμε άμεσα πρακτικά μέτρα διολισθαίνουμε σε ανταγωνιστικότητα, χάνουμε τις ευκαιρίες και στο τέλος θα διαπιστώσουμε ότι είμαστε πίσω από τον υπόλοιπο κόσμο και έχουμε πρόβλημα επιβίωσης», σημείωσε.
Εξάλλου, ο Ανδρέας Χαραλάμπους τόνισε από την πλευρά του ότι το κείμενο έχει αποφύγει τη λογική των παρεμβάσεων στήριξης, αλλά επικεντρώνεται σε διαρθρωτικές παρεμβάσεις. «Λόγω της πορείας προς την ομαλοποίηση οι παρεμβάσεις πρέπει να φύγουν από τη λογική της στήριξης, και αυτή είναι τάση διεθνώς, πρέπει να πάμε σε διαρθρωτικές παρεμβάσεις στήριξης της οικονομίας», είπε.
Αύξηση εταιρικού φόρου με αντισταθμιστικά μέτρα σε επιμέρους φορολογίες
Εξάλλου, ο Πρόεδρος του ΚΕΒΕ είπε πως το Επιμελητήριο είναι υπέρ της αύξησης του εταιρικού φορολογικού συντελεστή στο 15%, όπως έχει συμφωνηθεί μεταξύ των ισχυρών οικονομιών του κόσμου. Σημείωσε, ωστόσο, πως «παράλληλα με αυτή τη φορολογική μεταρρύθμιση ή αλλαγή πρέπει να δούμε και άλλα σημεία όπως παραδείγματος χάριν το φόρο επί των μερισμάτων, τις επιταχυνόμενες αποσβέσεις και τα λοιπά, ούτως ώστε να συνεχίσουμε να είμαστε ανταγωνιστικοί».
«Δεν χάθηκε ο κόσμος αν πάμε από το 12,5% στο 15% αλλά δεν μπορούμε να πληρώνουμε άμυνα επί του 70% των μερισμάτων, είτε διανεμηθούν είτε δεν διανεμηθούν, διότι με αυτό τον τρόπο αναγκάζουμε τις επιχειρήσεις να διανέμουν μερίσματα και ύστερα να δανείζονται για να κάνουν επενδύσεις», είπε.
Συγχώνευση τραπεζών και εταιρειών
Ερωτηθείς για το θέμα των συγχωνεύσεων τραπεζών, για τις οποίες γίνεται εισήγηση στο έγγραφο, ο Γιώργος Συρίχας είπε πως συμβαίνουν αλλαγές διεθνώς που είναι τρομακτικές, όπως η διαδικτυακή τραπεζική (internet banking), ενώ το εποπτικό πλαίσιο αυξάνεται, που σημαίνει ότι μικρά τραπεζικά ιδρύματα, όχι μόνο στην Κύπρο αλλά και στην Ευρώπη αντιμετωπίζουν προβλήματα βιωσιμότητας. «Οπότε ναι υπάρχει περιθώριο στην Κύπρο όπως και στην Ευρώπη (για συγχωνεύσεις)», είπε.
Έφερε γενικότερα το παράδειγμα της παραχώρησης φορολογικών κινήτρων στην Ελλάδα για συγχωνεύσεις μικρών εταιρειών έτσι ώστε να αποκτήσουν ένα επαρκές μέγεθος, το οποίο θα μπορέσει να τις καταστήσει βιώσιμες και ανθεκτικές στο νέο περιβάλλον.
Στο πλαίσιο αυτό, ο κ. Τσιακκής είπε πως στις προτάσεις υπάρχει συγκεκριμένη εισήγηση για παροχή φορολογικών και επενδυτικών κινήτρων προς αυτό τον στόχο «γιατί (οι επιχειρήσεις) πρέπει να αποκτήσουν κρίσιμο μέγεθος για να μπορούν να ανταγωνίζονται», είπε.
Ο Πρόεδρος του ΚΕΒΕ αναφέρθηκε εξάλλου στη συρρίκνωση των επιτοκιακών εισοδημάτων των τραπεζών, ενώ τα κόστη παραμένουν σταθερά. «Πρέπει να δούμε πολύ σοβαρά πού θα πάει και δεν υπάρχει τίποτα άλλο από την ψηφιοποίηση και τον εξορθολογισμό του κόστους», είπε. Σημείωσε δε πως οι τράπεζες στην Κύπρο εργοδοτούν 9.500 πρόσωπα, ενώ χρειάζονται 5.000, όπως είπε.
«Όχι στην ψηφιακή γραφειοκρατία»
Παράλληλα, σε σχέση με τη δημόσια υπηρεσία, ο Γιώργος Συρίχας είπε ενώ υπάρχει η μετάβαση στον ψηφιακό μετασχηματισμό, «εκείνο που πρέπει να προσέξουμε είναι αυτή η γραφειοκρατία που υπάρχει σήμερα να μην γίνει ψηφιακή γραφειοκρατία».
«Αφού θα γίνει ψηφιοποίηση στις τράπεζες είτε στο δημόσιο, χρειάζεται όλος αυτός ο κόσμος στη συνέχεια ή πρέπει να τους βάλουμε σε άλλες παραγωγικές διαδικασίες; Διαφορετικά αν αντικαταστήσεις μια γραφειοκρατία με μια άλλη γραφειοκρατία δεν νομίζω ότι είναι αυτό το μοντέλο το οποίο προτείνουμε», είπε.
Στο ίδιο πλαίσιο, ο Μάριος Κληρίδης είπε πως πρέπει να γνωρίζουμε πως θα μειωθεί το δημόσιο χρέος που δημιουργήθηκε κατά την πανδημία. «Πρέπει να γίνουν μεταρρυθμίσεις στο δημόσιο τομέα στο τρόπο που λειτουργεί, δεν μπορούμε να έχουμε τόσο δύσκαμπτο δημόσιο τομέα που παίρνει τόσα χρόνια να αποφασίσει», τόνισε.
Εισαγόμενη η ακρίβεια
Σε ερώτηση αν υπάρχουν τρόποι μετριασμού των επιπτώσεων της ακρίβειας σε επιχειρήσεις και νοικοκυριά, ο κ. Αγκαστινιώτης είπε πως μαγικές λύσεις στο θέμα της ακρίβειας δεν υπάρχουν, προσθέτοντας πως η ακρίβεια που υπάρχει σήμερα και αναμένεται να αυξηθεί είναι εισαγόμενη, και αφορά τις πρώτες ύλες, τα μεταφορικά και την έλλειψη ανθρώπινου δυναμικού.
«Αυτό το οποίο μπορεί να κάμει η Πολιτεία είναι να στηρίξει κάθε ομάδες παραγωγικές ούτως ώστε να αντεπεξέλθουν της δύσκολης εποχής», είπε, αναγνωρίζοντας ότι «αναπόφευκτα μέρος η όλη αυτή η ακρίβεια θα μετακυλιστεί στο τέλος της ημέρας στον τελικό καταναλωτή, καθότι δεν μπορεί να την απορροφήσει ο ίδιος».
Ο ρόλος του κράτους είναι να στηρίξει μεσοπρόθεσμα και να τους βοηθήσει να είναι πιο παραγωγικοί, πιο ανταγωνιστικοί, ανέφερε.
Στο ίδιο θέμα, ο Ανδρέας Χαραλάμπους είπε πως μια πρόσθετη διάσταση είναι η προώθηση αντισταθμιστικών μέτρων προς όφελος ευάλωτων ομάδων κυρίως στο θέμα της ενέργειας, «όπου ενδείκνυται να υπάρξει στοχευμένη πολιτική για να μπορέσουν τα νοικοκυριά να αντιμετωπίσουν το χειμώνα ο οποίος θα είναι δύσκολος».
«Περιπαίξιμο το πόθεν έσχε»
Οι προτάσεις αγγίζουν και το θέμα της ενίσχυσης του κανονιστικού πλαισίου, της καταπολέμησης τους διαφθοράς και της ενίσχυσης της διαφάνειας.
Σε ερώτηση για τη διαφάνεια, ο κ. Αγκαστινιώτης είπε πως το σημερινό σύστημα για το πόθεν έσχες «είναι το ολιγότερο κωμικό, είναι ένα περιπαίξιμο» προσθέτοντας πως πρέπει να γίνει ένα σωστό, διάφανο κρυστάλλινα καθαρό νομικό πλαίσιο, με το οποίο τα πολιτικά πρόσωπα να δηλώνουν το πραγματικό τους πόθεν έσχες διαχρονικά μαζί με τα μέλη της οικογένειάς τους τουλάχιστον μέχρις ενός βαθμού.
«Αυτό που έχουμε σήμερα είναι μία κωμωδία, η οποία απλώς προάγει τα κουτσομπολιά στις εφημερίδες, διασύρει ενίοτε άτομα, αυτό το πράμα πρέπει κάποτε το κοινοβούλιο να έχει το πολιτικό θάρρος να κάνει αυτή τη δουλειά σωστά, διάφανα και τεκμηριωμένα», ανέφερε.
Εξάλλου, σε ερώτηση για τα δικηγορικά γραφεία πολιτικών προσώπων, ο κ. Αγκαστινιώτης είπε πως όσοι πολιτεύονται ασκούν επαγγελματική δραστηριότητα κάτι που είναι νόμιμο. «Είναι θέμα ο καθένας που τραβά τη γραμμή και πόσον εμπλέκει το πολιτειακό του αξίωμα μαζί με το επαγγελματικό του περιβάλλον», πρόσθεσε, σημειώνοντας ότι «αυτό που μπορούσε να γίνει οι βουλευτές να έχουν σοβαρό εισόδημα από το Κοινοβούλιο που να τους επιτρέπει να μην έχουν επαγγελματική δραστηριότητα».
Εξάλλου, ο Μάριος Κληρίδης είπε πως δεν είναι θέμα νόμων αλλά θέμα Κώδικα Δεοντολογίας. «Όλα αυτά είναι μέρος του εκσυγχρονισμού του κράτους και είναι εδώ που θα αρχίσουμε να προσελκύουμε και σοβαρές ξένες εταιρείες οι οποίες δεν ξέρουν να δουλεύουν το κυπριακό σύστημα», τόνισε.