Στη Γερμανία όποιος θέλει να πάρει δίπλωμα οδήγησης σήμερα δεν χρειάζεται μόνο να έχει την απαραίτητη υπομονή και τις δεξιότητες, αλλά και πολλά χρήματα: σύμφωνα με τον Γενικό Γερμανικό Σύλλογο Αυτοκίνησης (ADAC), το δίπλωμα οδήγησης κοστίζει μεταξύ 2.500 και 3.500 ευρώ – ενίοτε και περισσότερα. Έτσι, ειδικά για τους νέους ανθρώπους που δεν έχουν καν τελειώσει τις σπουδές τους ακόμη, το δίπλωμα οδήγησης αποτελεί πια… είδος πολυτελείας.
Αν και όποιος έχει ευρωπαϊκό δίπλωμα οδήγησης μπορεί να οδηγήσει οπουδήποτε στην ήπειρο, κάθε χώρα έχει το δικό της πλαίσιο γύρω από την έκδοση διπλώματος οδήγησης και τα απαιτούμενα μαθήματα – και από το γενικότερο πλαίσιο καθορίζεται και η τιμή.
Στη Γερμανία η εκπαίδευση για την απόκτηση διπλώματος οδήγησης περιλαμβάνει βάσει νόμου τουλάχιστον 14 δίωρα μαθήματα θεωρίας και 12 πρακτικά οδήγησης. Στην Πολωνία, αντιθέτως, οι ώρες είναι λιγότερες, όπως και το κόστος απόκτησης του διπλώματος, το οποίο κυμαίνεται μεταξύ 600 και 900 ευρώ.
Το τελευταίο διάστημα ολοένα και περισσότερες φωνές από το πολιτικό σώμα, όπως για παράδειγμα ο Φλόριαν Μίλερ, εκπρόσωπος πολιτικής μεταφορών της CDU, ζητούν τον εκσυγχρονισμό της οδηγικής εκπαίδευσης, προκειμένου αυτή αφ' ενός μεν να είναι οικονομικά προσιτή, αφ’ ετέρου δε να προετοιμάζει τους μαθητευόμενους οδηγούς για τις νέες και μεταβαλλόμενες συνθήκες στην οδική κυκλοφορία. Εξάλλου, το αυτοκίνητο «παραμένει το νούμερο ένα μεταφορικό μέσο» στη Γερμανία και για πολλούς πολίτες είναι απαραίτητη η απόκτηση ενός διπλώματος οδήγησης, όπως εξηγεί στην DW ο Φλόριαν Μίλερ της CDU.
«Στη Γερμανία η οδήγηση είναι προνόμιο»
Η Βάρσα Ίερ ήρθε το 2018 από την Ινδία στη Γερμανία για σπουδές. Για την ίδια το δίπλωμα οδήγησης ήταν απαραίτητο, διότι έμενε αρκετά μακριά από το πανεπιστήμιό της – και δυσκολεύτηκε πολύ, οικονομικά και συναισθηματικά, έως ότου αποκτήσει το δίπλωμά της.
Προκειμένου να μπορεί να καλύψει το κόστος των μαθημάτων, δούλεψε για ένα διάστημα σε έναν φούρνο, ενώ παράλληλα σπούδαζε. Και παρ' ότι τη θεωρητική εξέταση την πέρασε κατευθείαν, χρειάστηκε να δώσει πέντε φορές το πρακτικό κομμάτι.
«Το βασικό πρόβλημα ήταν οι αυστηρές συνθήκες εξέτασης», λέει η Ίερ στην DW. «Καταλαβαίνω τη σημασία των αυστηρών εξετάσεων, αλλά κατά τη γνώμη μου δεν αντικατοπτρίζουν το πώς είναι η οδήγηση στην καθημερινότητα».
Το δίπλωμα της κόστισε εν τέλει συνολικά 5.000 ευρώ – όσες ήταν όλες οι αποταμιεύσεις της.
Η απόκτηση διπλώματος είναι ακόμα πιο δύσκολη για μετανάστες όπως εκείνη, διότι τα γλωσσικά εμπόδια είναι μεγάλα, ενώ υπάρχουν και σημαντικές διαφορές στο πώς είναι η οδήγηση στη Γερμανία σε σύγκριση με άλλες χώρες. «Στη Γερμανία η οδήγηση εξακολουθεί πάντα να είναι προνόμιο. Είναι ελάχιστοι αυτοί που έχουν απεριορίστους πόρους, για να μπορούν να πληρώσουν αυτήν την εκπαίδευση», προσθέτει η Ίερ.
Απόκτηση διπλώματος στο εξωτερικό;
Όλα αυτά εξωθούν πολλούς ανθρώπους να εξετάζουν το ενδεχόμενο απόκτησης του διπλώματός τους στο εξωτερικό, όπως για παράδειγμα στη γειτονική Πολωνία.
Αυτό όμως δεν είναι τόσο εύκολο, επισημαίνει η εκπρόσωπος της ADAC, Καταρίνα Λουκά. «Πολλοί ξεχνούν πως για κάτι τέτοιο πρέπει κάποιος να έχει ζήσει στη χώρα πάνω από μισό χρόνο, δηλαδή τουλάχιστον 185 μέρες. Και σε αυτό προστίθεται το κόστος καταλυμάτων και του ταξιδιού», εξηγεί η Λουκά στην DW. Επομένως, είναι πιο ωφέλιμο να εστιάσουμε στην αναμόρφωση του οδηγικού εκπαιδευτικού συστήματος στη Γερμανία και στο να γίνει η εκπαίδευση πιο οικονομική.
Εντωμεταξύ, το ποσοστό αποτυχίας στις θεωρητικές εξετάσεις είναι σε επίπεδα ρεκόρ: περίπου ένας στους δύο εξεταζόμενους αποτυγχάνει. Στην πρακτική εξέταση το αντίστοιχο ποσοστό είναι μεγαλύτερο από ένα τρίτο.
Το πρακτικό κομμάτι ανεβάζει την τιμή
Η πολιτική ηγεσία επιδιώκει μεταξύ άλλων τον εξορθολογισμό του θεωρητικού σκέλους της εκπαίδευσης. Κατά τον Κουρτ Μπάρτελς, επικεφαλής της Ένωσης Δασκάλων Οδήγησης της Βόρειας Ρηνανίας, είναι πάντως αμφίβολο το εάν αυτό θα έχει ως αποτέλεσμα και τη μείωση του κόστους απόκτησης του διπλώματος. Διότι η εγγραφή για τη θεωρητική εξέταση κοστίζει μόλις 25 ευρώ. «Αυτό που πραγματικά καθιστά ακριβό το δίπλωμα είναι ο αυξημένος αριθμός των ωρών οδήγησης», εξηγεί ο Μπάρτελς στην DW.
Επιπλέον, οι συνθήκες οδήγησης έχουν γίνει σαφώς πιο περίπλοκες τα τελευταία χρόνια, μεταξύ άλλων επειδή στους δρόμους υπάρχουν και νέα οχήματα, όπως τα ηλεκτρικά πατίνια – και όλες οι αλλαγές πρέπει να ληφθούν υπόψη κατά τη διάρκεια της εκπαίδευσης, το οποίο αυξάνει περαιτέρω τον χρόνο και το κόστος της διαδικασίας. Και σε όλα αυτά προστίθεται και το αυξανόμενο λειτουργικό κόστος για τις σχολές οδήγησης, όπως και τα προβλήματα έλλειψης εκπαιδευτικού προσωπικού.
Εκπαίδευση σε… προσομοιωτές;
Μία πρόταση που ακούγεται συχνά στις συζητήσεις για την αποδοτικότητα και τη μείωση του κόστους της οδηγικής εκπαίδευσης είναι η αξιοποίηση προσομοιωτών, οι οποίοι επιτρέπουν στους μαθητές να εξοικειωθούν με τα βασικά κομμάτια της οδήγησης ψηφιακά.
Οι προσομοιώσεις μπορούν να αποτελέσουν μία σημαντική λύση για τις σχολές που έχουν σοβαρές ελλείψεις εκπαιδευτικού προσωπικού, όπως τονίζει ο Φλόριαν Μίλερ. Ούτως ή άλλως σε άλλες χώρες, όπως στη Γαλλία, οι προσομοιωτές είναι ήδη αναπόσπαστο μέρος της εκπαιδευτικής διαδικασίας.
Ο Κουρτ Μπάρτελς πάντως παραμένει πιο επιφυλακτικός: «Όταν ο μαθητής εκπαιδεύεται σε έναν προσομοιωτή, χρειάζεται και πάλι η εποπτεία του εκπαιδευτικού. Και σε κάθε περίπτωση οι προσομοιωτές δεν είναι σε θέση να αντικαταστήσουν ποτέ την εκπαίδευση σε πραγματικές συνθήκες κυκλοφορίας, ιδίως για την οδήγηση σε αυτοκινητοδρόμους ή τις νυχτερινές ώρες».
Ακριβή, αλλά και εμπεριστατωμένη η εκπαίδευση
Μία πρόταση του Μίλερ στην Μπούντεσταγκ για ένα πιο οικονομικό δίπλωμα οδήγησης απορρίφθηκε. Η πίεση είναι μεγάλη, επειδή από το 2020 το κόστος για τις σχολές οδήγησης και τις εξετάσεις έχει αυξηθεί κατά 38%.
«Η οδηγική εκπαίδευσή μας ίσως είναι όντως ακριβή, αλλά είναι και πολύ εμπεριστατωμένη», σχολιάζει η εκπρόσωπος της ADAC Καταρίνα Λουκά. «Και ταυτοχρόνως βλέπουμε πως σε άλλες χώρες, όπου η απόκτηση διπλώματος είναι πιο φθηνή, είναι υψηλότεροι οι αριθμοί των τροχαίων ατυχημάτων».
Όπως και να έχει πάντως, το βέβαιο είναι πως το δίπλωμα οδήγησης είναι πολύ ακριβό στη Γερμανία. Έτσι, όποιος μπορεί να το καλύψει οικονομικά είναι σε πλεονεκτική θέση έναντι των υπολοίπων – οι οποίοι σε πρώτη φάση θα πρέπει να ζήσουν χωρίς την ευελιξία που παρέχει το αυτοκίνητο.
Πηγή: DW