Όταν ο Ντόναλντ Τραμπ ανέλαβε τα ηνία για δεύτερη φορά στις 20 Ιανουαρίου, οι τιμές του πετρελαίου βρίσκονταν κοντά στα υψηλά επίπεδα του προηγούμενου καλοκαιριού. Στις αρχές Απριλίου, είχαν πέσει στο χαμηλότερο επίπεδο των τελευταίων τεσσάρων ετών και σημείωσαν ελαφρά άνοδο αργότερα μέσα στο μήνα.
Οι χαμηλότερες τιμές του πετρελαίου έχουν σημαντικές επιπτώσεις στις πετρελαιοπαραγωγές χώρες, οι οποίες αγωνίζονται να εξισορροπήσουν τους προϋπολογισμούς τους σε αυτά τα επίπεδα, καθώς και στις χώρες εισαγωγής, οι οποίες επωφελούνται από το χαμηλότερο κόστος ενέργειας για τις μεταφορές και τη βιομηχανία. Ακολουθούν τα σημαντικότερα στοιχεία της αγοράς πετρελαίου, σύμφωνα με το Bloomberg:
Γιατί πέφτουν οι τιμές
Δύο σημαντικοί παράγοντες συνέβαλαν στην πτώση των τιμών του πετρελαίου στις αρχές Απριλίου, όταν το Brent έπεσε κάτω από τα 63 δολάρια/βαρέλι και το West Texas Intermediate έπεσε κάτω από τα 60 δολάρια.
Ο πρώτος ήταν οι δασμοί του Τραμπ που ανακοινώθηκαν στις 2 Απριλίου και οι επακόλουθοι δασμοί αντιποίνων από την Κίνα. Οι δασμοί ανέτρεψαν τις προβλέψεις για το διεθνές εμπόριο και την παγκόσμια οικονομία. Σε έκθεση που δημοσιεύθηκε στις 22 Απριλίου, το Διεθνές Νομισματικό Ταμείο μείωσε τις προβλέψεις του για την παγκόσμια αύξηση του πραγματικού AEΠ για το 2025 στο 2,8%, από 3,3% που είχε προβλέψει τον Ιανουάριο.
Η οικονομική ανάπτυξη είναι βασικός μοχλός της ζήτησης πετρελαίου, οπότε οι πιο αδύναμες προοπτικές έχουν αντίκτυπο στη χρήση του πετρελαίου ως καυσίμου μεταφοράς και πηγής ενέργειας για τη βιομηχανία. Όλοι οι μεγάλοι οργανισμοί μείωσαν τις προβλέψεις τους για τη ζήτηση το 2025, με τον Διεθνή Οργανισμό Ενέργειας να επικαλείται «τις επιδεινούμενες προοπτικές για την παγκόσμια οικονομία εν μέσω της ξαφνικής και απότομης κλιμάκωσης των εμπορικών εντάσεων». Οι ΗΠΑ και η Κίνα αντιπροσωπεύουν περίπου το ήμισυ της μείωσης της ανάπτυξης, ενώ το μεγαλύτερο μέρος της υπόλοιπης μείωσης προέρχεται από τις ασιατικές οικονομίες που εξαρτώνται από το εμπόριο.
Ο εμπορικός πόλεμος είναι επίσης πιθανό να έχει σημαντικές επιπτώσεις για τους παραγωγούς πετροχημικών προϊόντων όπως πλαστικά, λιπάσματα και άλλα προϊόντα που παράγονται από πετρέλαιο και φυσικό αέριο. Σύμφωνα με τον ΔΟΕ, οι κινέζοι παραγωγοί, οι οποίοι προμηθεύονται από τις ΗΠΑ, θα επηρεαστούν ιδιαίτερα.
Η κίνηση του ΟΠΕΚ+
Ο δεύτερος παράγοντας ήταν η ανακοίνωση του OΠΕΚ+ ότι θα αυξήσει την προσφορά τον Μάιο κατά 411.000 βαρέλια την ημέρα, τριπλάσια από ό,τι είχε προγραμματιστεί προηγουμένως. Το γκρουπ είχε προηγουμένως προτείνει να προσθέσει 137.000 βαρέλια την ημέρα κάθε μήνα μέχρι τον Σεπτέμβριο του 2026.
Ο ΟΠΕΚ+ αρνήθηκε ότι η κίνηση αυτή επηρεάστηκε από τις εκκλήσεις του Τραμπ προς τη συμμαχία να μειώσει τις τιμές του πετρελαίου. Αντίθετα, ο ΟΠΕΚ+ δηλώνει ότι αυξάνει τους στόχους παραγωγής ως προειδοποίηση προς τα κράτη-μέλη που έχουν υπερβεί τους συμφωνηθέντες στόχους παραγωγής, με πιο αξιοσημείωτα το Καζακστάν και το Ιράκ. Με ισχυρό κίνητρο να αποφύγουν περικοπές στα έσοδά τους, καμία από τις δύο χώρες δεν έχει διατηρήσει την παραγωγή κάτω από τον στόχο της τουλάχιστον από τις αρχές του 2024, σύμφωνα με στοιχεία του οργανισμού.
Ο υπουργός Ενέργειας της Σαουδικής Αραβίας, πρίγκιπας Αμπντουλαζίζ μπιν Σαλμάν, χαρακτήρισε την κίνηση ως απλό «απεριτίφ» τυχόν περαιτέρω αύξησης της παραγωγής από τον μεγαλύτερο παραγωγό της ομάδας, αν οι παραβάτες δεν επιβραδύνουν την παραγωγή τους.
Φθηνότερο πετρέλαιο
Οι χαμηλότερες τιμές του πετρελαίου είναι θετικές για τους εισαγωγείς, καθώς συνήθως μειώνουν τους λογαριασμούς καυσίμων και τις τιμές στα πρατήρια. Για ορισμένους εισαγωγείς, η επίδραση της πτώσης της τιμής του πετρελαίου ενισχύθηκε από την πτώση της αξίας του δολαρίου ΗΠΑ, του νομίσματος που χρησιμοποιείται για τις διεθνείς συναλλαγές πετρελαίου.
Ενώ η τιμή του Brent σε δολάρια ΗΠΑ μειώθηκε κατά 16% τους τρεις μήνες μετά την ορκωμοσία του Τραμπ, η ισχύς του ευρώ έναντι του δολαρίου σημαίνει ότι οι αγοραστές στην Ευρώπη απολάμβαναν μια ακόμη μεγαλύτερη μείωση της τάξης του 24%. Οι αγοραστές αργού πετρελαίου στο Ηνωμένο Βασίλειο κατέγραψαν παρόμοια επίδραση.
Υπάρχουν ήδη ενδείξεις ότι η πτώση έχει οδηγήσει σε τουλάχιστον μια μικρή αύξηση της κατανάλωσης. Ένας διανομέας πετρελαίου θέρμανσης στη Γερμανία δήλωσε ότι σημείωσε ρεκόρ πωλήσεων όταν οι τιμές έπεσαν τον Απρίλιο, καθώς τα νοικοκυριά εκμεταλλεύτηκαν την πτώση για να ξαναγεμίσουν τις δεξαμενές τους μετά το χειμώνα. Οι τιμές λιανικής πώλησης βενζίνης στις ΗΠΑ έχουν επίσης πλησιάσει τα 3 δολάρια το γαλόνι, κάτι που θα μπορούσε να συμβάλει στην ενίσχυση της ζήτησης κατά την περίοδο αιχμής της κατανάλωσης της καλοκαιρινής περιόδου.
Ο αντίκτυπος στις τιμές της βενζίνης και του ντίζελ στα πρατήρια καυσίμων στην Ευρώπη και το Ηνωμένο Βασίλειο ήταν πιο περιορισμένος, καθώς οι υψηλοί φόροι επί των λιανικών πωλήσεων καυσίμων μείωσαν τις διακυμάνσεις των τιμών του αργού πετρελαίου. Στοιχεία από το globalpetrolprices.com δείχνουν ότι οι τιμές της βενζίνης στα πρατήρια καυσίμων μειώθηκαν μόλις 4% στη Γερμανία και 2% στο Ηνωμένο Βασίλειο κατά τους τρεις μήνες μετά την ορκωμοσία του Τραμπ.
Ενώ οι εισαγωγείς πετρελαίου επωφελούνται, οι εξαγωγείς υποφέρουν. Η Σαουδική Αραβία, που εξαρτάται σε μεγάλο βαθμό από τα έσοδα από το πετρέλαιο, είναι ένα χαρακτηριστικό παράδειγμα.
Το ΔΝΤ εκτιμά ότι η Σαουδική Αραβία χρειάζεται τιμές πετρελαίου άνω των 90 δολαρίων το βαρέλι για να ισοσκελίσει τον προϋπολογισμό της στα τρέχοντα επίπεδα παραγωγής, ενώ το Bloomberg Economics τοποθετεί το σημείο ισορροπίας στα 112 δολάρια, λαμβάνοντας υπόψη τις εγχώριες δαπάνες του κρατικού επενδυτικού ταμείου του βασιλείου. Ωστόσο, 18 τράπεζες που παρακολουθεί το Bloomberg οι οποίες δημοσίευσαν προβλέψεις τον Απρίλιο αναμένουν ότι οι τιμές του Brent θα κυμανθούν μεταξύ 64 και 77 δολαρίων το βαρέλι το 2025. Η Goldman Sachs προειδοποιεί ότι το δημοσιονομικό έλλειμμα της Σαουδικής Αραβίας θα μπορούσε να εκτοξευθεί στα 67 δισεκατομμύρια δολάρια φέτος, εάν η μέση τιμή του πετρελαίου κυμανθεί στα 62 δολάρια το βαρέλι.
Φυσικά, το βασίλειο έχει και άλλες επιλογές για να εξισορροπήσει τους λογαριασμούς του. Θα μπορούσε να μειώσει τις δαπάνες ή να χρησιμοποιήσει το χρέος για να χρηματοδοτήσει φιλόδοξα σχέδια αναζωογόνησης της οικονομίας του. Η Σαουδική Αραβία ήταν ήδη ένας από τους μεγαλύτερους εκδότες ομολόγων στις αναδυόμενες αγορές κατά το τελευταίο έτος.
Υπό κανονικές συνθήκες, το φθηνότερο πετρέλαιο θα ενίσχυε τη ζήτηση, επιτρέποντας στους παραγωγούς να αντλήσουν περισσότερο για να αντισταθμίσουν τη χαμηλότερη αξία των εξαγωγών τους. Ωστόσο, η αβεβαιότητα που προκάλεσε ο εμπορικός πόλεμος του Τραμπ έχει επιβραδύνει την αύξηση της ζήτησης, στερώντας από τους παραγωγούς την αύξηση των πωλήσεων που θα προέκυπτε από τις χαμηλότερες τιμές.
Οι χαμηλότερες τιμές προκαλούν επίσης απογοήτευση στους παραγωγούς πετρελαίου των ΗΠΑ και θέτουν σε κίνδυνο τον στόχο του Τραμπ να ενισχύσει την παραγωγή ορυκτών καυσίμων στις ΗΠΑ για να επιτύχει «ενεργειακή κυριαρχία».
Ενεργειακή μετάβαση;
Ο αντίκτυπος του φθηνότερου πετρελαίου στην ενεργειακή μετάβαση δεν είναι ξεκάθαρος. Θεωρητικά, η μετάβαση σε πηγές ενέργειας που δεν βασίζονται σε ορυκτά καύσιμα ευνοείται από τις υψηλές τιμές του πετρελαίου και βλάπτεται από τις χαμηλές τιμές. Ωστόσο, παρόλο που το πετρέλαιο εξαιρέθηκε από τους δασμούς που επέβαλε ο Τραμπ τον Απρίλιο, οι εμπορικές εντάσεις έχουν εντείνει τις ανησυχίες για την ασφάλεια του ενεργειακού εφοδιασμού, οι οποίες ήταν ήδη αυξημένες στην Ευρώπη μετά την εισβολή της Ρωσίας στην Ουκρανία το 2022, επιταχύνοντας την ενεργειακή μετάβαση της Γηραιάς Ηπείρου. Οι βιομηχανίες παραγωγής αιολικής και ηλιακής ενέργειας είναι σχετικά απρόσβλητες από τις γεωπολιτικές και εμπορικές διαμάχες.
Επιπλέον, οι βιομηχανίες αιολικής και ηλιακής ενέργειας επηρεάζονται μόνο οριακά από τις τιμές του πετρελαίου: ο πραγματικός ανταγωνισμός τους προέρχεται από το φυσικό αέριο και, σε ορισμένες περιοχές του κόσμου, από τον άνθρακα.
Η μετάβαση στα ηλεκτρικά οχήματα θα επηρεαστεί πιο άμεσα από τις χαμηλότερες τιμές του πετρελαίου: οι τιμές στα πρατήρια καυσίμων επηρεάζουν το είδος των αυτοκινήτων που αγοράζουν οι καταναλωτές. Ωστόσο, η συνεχώς διευρυνόμενη γκάμα μοντέλων οχημάτων, η βελτίωση της αυτονομίας και η αύξηση των σημείων φόρτισης συμβάλλουν στην ενίσχυση της ελκυστικότητας των ηλεκτρικών οχημάτων σε παγκόσμιο επίπεδο.
Πηγή: newmoney.gr