Η πρόσφατη επίθεση σε τουρίστες στο Κασμίρ στις 22 Απριλίου, που στοίχισε ανθρώπινες ζωές, οδήγησε την Ινδία σε στρατιωτικά αντίποινα με «στοχευμένες επιδρομές σε στρατόπεδα τρομοκρατών» στο Πακιστάν. Το Ισλαμαμπάντ απάντησε ισχυριζόμενο πως κατέρριψε πέντε ινδικά αεροσκάφη. Οι νεκροί μεταξύ του άμαχου πληθυσμού ξεπερνούν τους 30 ενώ δεκάδες είναι οι τραυματίες. Οι δύο χώρες που είναι πυρηνικές δυνάμεις βρίσκονται ξανά στα πρόθυρα ανοιχτής στρατιωτικής σύγκρουσης με πυρήνα το Κασμίρ, μια ορεινή περιοχή των Ιμαλαΐων την οποία διεκδικούν και οι δύο χώρες, παρότι διοικούν ξεχωριστά τμήματα της.
Ο διαχωρισμός της Βρετανικής Ινδίας με θρησκευτικά κριτήρια -με το Πακιστάν ως μουσουλμανικό κράτος και την Ινδία ως κοσμική δημοκρατία με κατά πλειονότητα ινδουιστικό πληθυσμό- προκάλεσε εκτεταμένη βία και τον εκτοπισμό περίπου 14 εκατομμυρίων ανθρώπων. Οι χώρες έχουν συγκρουστεί σε τουλάχιστον δύο πολέμους για το Κασμίρ και σε αμέτρητες μικρότερες εχθροπραξίες. Οι πακιστανοί ηγέτες θεωρούν την Ινδία υπαρξιακή απειλή και υποψιάζονται ότι επιδιώκει την ακύρωση της διχοτόμησης.
Η Ινδία έχει κατηγορήσει επανειλημμένα το Πακιστάν για τρομοκρατικές επιθέσεις, με την υποψία ότι υποκινούνται από στρατιωτικές ή μυστικές υπηρεσίες του. Παρότι ο πρώην πρωθυπουργός του Πακιστάν, Ιμράν Χαν, είχε δεσμευτεί να περιορίσει την τρομοκρατία, απέτυχε να αλλάξει την πολιτική του στρατιωτικού κατεστημένου.
Το Κασμίρ ως πυριτιδαποθήκη
Το 1947, ο ηγεμόνας του μουσουλμανικού κατά πλειοψηφία Κασμίρ, αν και Ινδουιστής, καθυστέρησε να αποφασίσει αν θα ενταχθεί στην Ινδία ή στο Πακιστάν. Το Πακιστάν εισέβαλε με άτυπες δυνάμεις, η Ινδία αντέδρασε στρατιωτικά, και ο πρώτος πόλεμος κατέληξε σε αδιέξοδο. Σήμερα, οι δύο χώρες διατηρούν στρατεύματα κατά μήκος της «Γραμμής Ελέγχου», μίας από τις πιο στρατιωτικοποιημένες περιοχές στον κόσμο.
Η Ινδία κατηγορεί το Πακιστάν ότι εξοπλίζει αντάρτες στο Κασμίρ, ενώ το Πακιστάν κατηγορεί την Ινδία για καταπίεση του μουσουλμανικού πληθυσμού. Το 2019, το Νέο Δελχί ανακάλεσε το ειδικό καθεστώς της περιοχής και ενίσχυσε τη στρατιωτική του παρουσία. Το Κασμίρ, που έχει γίνει εκ νέου τουριστικός προορισμός, επηρεάζεται από την αναζωπύρωση των εντάσεων.
Νέες εντάσεις και το ζήτημα του νερού
Μετά την επίθεση της 22ης Απριλίου, η Ινδία υποβάθμισε τις διπλωματικές σχέσεις, ενώ το Πακιστάν έκλεισε τον εναέριο χώρο του και ανέστειλε το διμερές εμπόριο. Αν και οι εμπορικές σχέσεις είναι περιορισμένες, το κόστος για τις ινδικές αερομεταφορές αυξάνεται σημαντικά. Παράλληλα, η Ινδία ανέστειλε τη Συνθήκη Ύδατος του Ινδού, που ρυθμίζει τη χρήση έξι ποταμών, απειλώντας άμεσα τη γεωργία στο Πακιστάν.
Η συνθήκη του 1960, με διαμεσολάβηση της Παγκόσμιας Τράπεζας, διανέμει ποτάμια ανάμεσα στις δύο χώρες, με αυστηρούς κανόνες χρήσης. Η Ινδία δεν διαθέτει ακόμη την απαραίτητη υποδομή για δραστική εκτροπή, αλλά η αναστολή της συνθήκης επιτρέπει μικρότερα έργα χωρίς τη συγκατάθεση του Πακιστάν.
Το Ισλαμαμπάντ προειδοποίησε ότι η συνθήκη είναι δεσμευτική και απειλεί με δυναμική αντίδραση, ενώ οι δύο χώρες μπορούν να καταφύγουν σε διεθνή διαμεσολάβηση.
Πόλεμος ή ειρήνη;
Παρά τις κατά καιρούς αιματηρές συγκρούσεις, ένας γενικευμένος πόλεμος θεωρείται απίθανος, κυρίως λόγω του φόβου πυρηνικής σύγκρουσης. Η διεθνής κοινότητα έχει επανειλημμένα παρέμβει για αποκλιμάκωση, όπως το 1999 στο Καργκίλ και το 2019 όταν η Ινδία πραγματοποίησε αεροπορικές επιδρομές εντός πακιστανικού εδάφους.
Οι πολιτικές συνθήκες δεν ευνοούν τη συμφιλίωση. Ο Ινδός πρωθυπουργός Ναρέντρα Μόντι, γνωστός για την εθνικιστική του ρητορική, αποκλείει διάλογο χωρίς αυστηρά μέτρα του Πακιστάν κατά των τρομοκρατικών ομάδων. Από την πλευρά του, ο πακιστανικός στρατός δεν φαίνεται πρόθυμος να επιτρέψει πολιτική προσέγγιση.
Η γεωπολιτική αντιπαράθεση ΗΠΑ-Κίνας δυσχεραίνει περαιτέρω τη σύγκλιση: η Ινδία πλησιάζει τις ΗΠΑ, ενώ το Πακιστάν έχει στραφεί περισσότερο προς την Κίνα, η οποία επενδύει μαζικά στο πλαίσιο του σχεδίου Belt and Road.
Πηγή: newmoney.gr