Η ευρωπαϊκή στρατηγική για την τεχνητή νοημοσύνη κινδυνεύει να προσκρούσει σε ένα επικίνδυνα υποτιμημένο περιβαλλοντικό ζήτημα: τη λειψυδρία. Η Ευρωπαϊκή Ένωση σχεδιάζει να τριπλασιάσει τη χωρητικότητα των data centers μέσα στα επόμενα 5–7 χρόνια, στο πλαίσιο της προσπάθειάς της να αναδειχθεί σε παγκόσμιο κόμβο AI.
Ωστόσο, η ραγδαία επέκταση των κέντρων δεδομένων –που τροφοδοτούν κάθε πτυχή της ψηφιακής οικονομίας, από τα social media και το ηλεκτρονικό εμπόριο έως τα εργαλεία AI όπως το ChatGPT– εγείρει ανησυχίες για την κατανάλωση νερού, ιδιαίτερα στη νότια Ευρώπη, όπου το 30% του πληθυσμού ζει σε περιοχές με μόνιμη πίεση υδάτινων πόρων.
Τα data centers χρειάζονται τεράστιες ποσότητες νερού για ψύξη, και οι επενδύσεις τεχνολογικών κολοσσών όπως Amazon, Microsoft και Meta σε Ισπανία και Google στην Αττική προκαλούν έντονες αντιδράσεις. Ο καθηγητής Κέβιν Γκρέκς του Πανεπιστημίου της Οξφόρδης μιλά για «έλλειψη συνολικής σκέψης» από τους πολιτικούς, τονίζοντας ότι η βιωσιμότητα έρχεται πάντα δεύτερη μετά την ανάπτυξη.
Σύμφωνα με την Ευρωπαϊκή Επιτροπή, τα νέα «εργοστάσια AI» θα επιλέγονται βάσει ενεργειακής αποδοτικότητας και περιβαλλοντικής βιωσιμότητας, με χρήση ανανεώσιμων πηγών και τεχνικών επαναχρησιμοποίησης θερμότητας. Ενδεικτικό είναι το υπερυπολογιστικό σύστημα “JUPITER” στη Γερμανία, που λειτουργεί εξ ολοκλήρου με καθαρή ενέργεια.
Οι αντιδράσεις
Παράλληλα, στην Αραγωνία της Ισπανίας, όπου η ξηρασία είναι χρόνια, η Amazon σχεδιάζει τρία data centers, προκαλώντας αντιπαράθεση μεταξύ αγροτών και ακτιβιστών. Στο Ηνωμένο Βασίλειο, η περιοχή Culham ορίστηκε ως «ζώνη ανάπτυξης AI», όμως κάτοικοι και περιβαλλοντικές ομάδες προειδοποιούν ότι η γειτνίαση με νέο ταμιευτήρα νερού μπορεί να επιβαρύνει τα αποθέματα.
Ο αναλυτής Νικ Κραφτ της Eurasia Group επισημαίνει ότι πάνω από το 50% του υδατικού αποτυπώματος των data centers βρίσκεται εκτός των εγκαταστάσεων, προερχόμενο από την παραγωγή ενέργειας και την κατασκευή ημιαγωγών — στοιχεία που συνήθως παραλείπονται από τις εταιρικές αναφορές.
Η S&P Global προειδοποιεί ότι ο κίνδυνος υδατικής πίεσης για τη βιομηχανία των data centers θα είναι υψηλός τη δεκαετία του 2020, με χώρες όπως η Ισπανία και η Ελλάδα να βρίσκονται στις πιο ευάλωτες ζώνες.
Ο Μάικλ Γουίντερσον, γενικός γραμματέας της European Data Centre Association (EUDCA), σημειώνει ότι η βιομηχανία λαμβάνει σοβαρά υπόψη το θέμα. Οι εταιρείες υιοθετούν νέες τεχνολογίες ανακύκλωσης νερού και ψύξης, όπως συστήματα μη πόσιμου νερού ή θαλασσινό νερό χωρίς χημικά, ενώ η Microsoft δοκιμάζει data centers μηδενικής κατανάλωσης νερού.
Ωστόσο, η κλιματική κρίση καθιστά την εξίσωση πιο περίπλοκη. Η Ευρωπαϊκή Υπηρεσία Περιβάλλοντος προειδοποιεί ότι η ήπειρος βρίσκεται υπό «σοβαρή πίεση νερού», με το ένα τρίτο της Ευρώπης να βιώνει μόνιμη υδατική ανεπάρκεια.
Η ειδικός Λόρα Ράμσαμι από την Climate X προειδοποιεί ότι η έκρηξη των hyperscale data centers σε ήδη ευάλωτες περιοχές επιδεινώνει το πρόβλημα. Ήδη, Ολλανδία και Ιρλανδία έχουν παγώσει νέα έργα λόγω των επιπτώσεων στο δίκτυο και στο περιβάλλον, ενώ ταυτόχρονα οι τοπικές οικονομίες εξαρτώνται όλο και περισσότερο από την τεχνολογική ανάπτυξη.
Ο Γουίντερσον υπογραμμίζει πως «ένα data center 20 MW καταναλώνει όσο ένα γήπεδο γκολφ — αλλά δημιουργεί χιλιάδες θέσεις εργασίας και δισεκατομμύρια σε ΑΕΠ». Η Ευρώπη, όπως λέει, καλείται να βρει ισορροπία ανάμεσα στην καινοτομία και τη βιωσιμότητα.
Πηγή: newmoney.gr