Πίσω από τη βιτρίνα της πράσινης ανάπτυξης και της ηλεκτροκίνησης, εξελίσσεται ένας νέος γεωοικονομικός πόλεμος — όχι για το πετρέλαιο, αλλά για τα ορυκτά που κινούν την καθαρή ενέργεια. Ο Διεθνής Οργανισμός Ενέργειας (ΙΕΑ) προειδοποιεί ότι η παγκόσμια ζήτηση για λίθιο θα αυξηθεί πέντε φορές έως το 2040, ενώ γραφίτης και νικέλιο θα δουν τη ζήτησή τους να διπλασιάζεται. Στο ίδιο διάστημα, η ανάγκη για κοβάλτιο και σπάνιες γαίες θα αυξηθεί κατά 60%, εντείνοντας τον ανταγωνισμό για την κατοχή στρατηγικών αποθεμάτων.
Χαλκός: Το νευρικό σύστημα της πράσινης οικονομίας
Ανάμεσα σε όλα τα ορυκτά, ο χαλκός είναι ο πραγματικός «πρωταγωνιστής» της μετάβασης. Χρησιμοποιείται σε κάθε ηλεκτρικό όχημα, καλώδιο, ανεμογεννήτρια και ενεργειακό δίκτυο, λειτουργώντας ως το νευρικό σύστημα της ενεργειακής εποχής.
Η ζήτησή του αναμένεται να αυξηθεί κατά 30% έως το 2040, καθώς η πράσινη τεχνολογία «καταναλώνει» όλο και μεγαλύτερες ποσότητες μετάλλου — από τα εργοστάσια παραγωγής μπαταριών έως τα συστήματα μεταφοράς ηλεκτρικής ενέργειας.
Ωστόσο, τα διαθέσιμα κοιτάσματα εξαντλούνται γρηγορότερα απ’ ό,τι ανακαλύπτονται νέα. Το αποτέλεσμα; Η αγορά χαλκού ήδη δείχνει σημάδια κόπωσης, με τιμές που παραμένουν σε υψηλά δεκαετίας.
Η προειδοποίηση του ΙΕΑ: Ελλείψεις στον ορίζοντα
Η τελευταία έκθεση του International Energy Agency περιγράφει μια επικίνδυνη ανισορροπία ανάμεσα στην αυξανόμενη ζήτηση και τη σταθερή ή μειούμενη παραγωγή.
Μέχρι το 2035, ο οργανισμός προβλέπει έλλειμμα 30% στον χαλκό και 40% στο λίθιο, καθώς η εξόρυξη και τα διυλιστήρια δεν επαρκούν για να καλύψουν την πράσινη έκρηξη.
Τα προβλήματα εντείνονται από τη χαμηλότερη ποιότητα των νέων κοιτασμάτων, το αυξημένο κόστος εξόρυξης και τη μείωση των επενδύσεων σε νέες μονάδες παραγωγής. Αν δεν υπάρξει κολοσσιαία αύξηση επενδύσεων, η ενεργειακή μετάβαση κινδυνεύει να επιβραδυνθεί ή να ακριβύνει δραματικά.
Κίνα και Ινδονησία στον έλεγχο της αγοράς
Ο γεωπολιτικός χάρτης των ορυκτών αλλάζει ραγδαία.
Η Ινδονησία εξελίσσεται σε κομβικό παραγωγό νικελίου και κοβαλτίου, ενισχύοντας θεαματικά την παραγωγή της έως το 2035.
Ωστόσο, η Κίνα εξακολουθεί να κυριαρχεί στη διύλιση: ελέγχει σχεδόν το 60% του διυλισμένου λιθίου και κοβαλτίου και περίπου το 80% του γραφίτη και των σπάνιων γαιών που χρησιμοποιούνται σε μπαταρίες ηλεκτρικών οχημάτων.
Παρά την είσοδο νέων παικτών όπως η Μαδαγασκάρη, η Μοζαμβίκη και η Αυστραλία, η εξάρτηση από την Ασία παραμένει έντονη — γεγονός που καθιστά τη διασφάλιση κρίσιμων πρώτων υλών ζήτημα εθνικής ασφάλειας για τη Δύση.
Ο νέος χάρτης ισχύος
Σύμφωνα με την έκθεση του ΙΕΑ, τα ορυκτά της πράσινης ενέργειας είναι τα νέα πετρέλαια. Όπως το αργό πετρέλαιο καθόρισε τη γεωπολιτική του 20ού αιώνα, έτσι και ο χαλκός, το λίθιο, το νικέλιο και οι σπάνιες γαίες θα καθορίσουν την παγκόσμια επιρροή του 21ου.
Η ενεργειακή μετάβαση, λοιπόν, δεν είναι μόνο ζήτημα τεχνολογίας και επενδύσεων· είναι πρωτίστως μάχη για κυριαρχία στα κρίσιμα ορυκτά, στα οποία θα στηριχθεί το μέλλον της οικονομίας, των μεταφορών και της ασφάλειας.
Όπως χαρακτηριστικά αναφέρει ο ΙΕΑ, «η πράσινη μετάβαση δεν θα κριθεί στα εργαστήρια, αλλά στα ορυχεία που τροφοδοτούν την τεχνολογία της».
Πηγή: newmoney.gr