Της Άννας Κριθαρίδου
Ο Αμερικανός δικαστής Oliver Wendell Holmes είχε κάποτε αναφέρει ότι «οι φόροι είναι το αντίτιμο που πληρώνουμε για να ζούμε σε μια πολιτισμένη κοινωνία».
Ορισμένοι, ωστόσο, δεν είναι τόσο τυπικοί και προσπαθούν να ξεγελάσουν τους εφοριακούς. Κάπως έτσι, γεννήθηκε ένα από τα μεγαλύτερα προβλήματα, αυτό της φοροδιαφυγής. Τα τελευταία χρόνια, σύμφωνα με στατιστικές, η φοροδιαφυγή έχει οξυνθεί ακόμη περισσότερο, γεγονός που φυσιολογικά επιβαρύνει τις οικονομικές δραστηριότητες των κρατών. Εξαίρεση δεν θα μπορούσαν να αποτελέσουν οι διάσημοι αστέρες του Hollywood και εταιρείες μεγάλης εμβέλειας, που έχουν έρθει αντιμέτωποι με κατηγορίες για φοροδιαφυγή.
«Φορο-μπελάδες» εκατομμυρίων
Ένα από τα πλέον ηχηρά ονόματα είναι αυτό του διεθνούς φήμης μοντέλου της Victoria’s Secret, Bar Refaeli, η οποία παραδέχθηκε ενώπιον δικαστηρίου ότι είχε υποβάλει ψευδείς φορολογικές δηλώσεις την περίοδο που ζούσε στο εξωτερικό. Σκοπός της ήταν να αποφύγει τη φορολόγηση στο Ισραήλ. Μετά την παραδοχή της, το top model αναγκάστηκε να πληρώσει αναδρομικά τους φόρους της και να καταβάλει πρόστιμο ύψους 2,5 εκατ. σέκελ, που αντιστοιχούν σε περίπου €638.000, και επιπρόσθετα να προσφέρει κοινωφελή εργασία για διάστημα εννέα μηνών.
Φαίνεται όμως ότι η φοροδιαφυγή «ρέει» στο αίμα της οικογένειας, καθώς και η μητέρα του μοντέλου, Tzipi Refaeli, καταδικάστηκε σε φυλάκιση 16 μηνών, πρόστιμο 2,5 εκατ. σέκελ και αναδρομική καταβολή των φόρων της. Και οι δύο γυναίκες είχαν δηλώσει ένοχες στο πλαίσιο μιας συμφωνίας διαπραγμάτευσης της ποινής τους, ενώ με την καταδίκη τους κλείνει μια υπόθεση που ήταν ανοιχτή εδώ και πολλά χρόνια, δεδομένου ότι η Bar είχε συλληφθεί για πρώτη φορά τον Δεκέμβριο του 2015. Σημειώνεται ότι οι Ισραηλινοί πολίτες που ζουν στο εξωτερικό δεν είναι υποχρεωμένοι να δηλώνουν τα εισοδήματα που αποκτούν εκτός του Ισραήλ. Όμως, οι αρχές της γειτονικής μας χώρας υποψιάζονταν ότι το τοπ μόντελ και η μητέρα της είχαν δημιουργήσει μια εικονική διεύθυνση στο εξωτερικό ώστε να πληρώνουν λιγότερους φόρους.
Sophia Loren
Ένα ακόμη σκάνδαλο φοροδιαφυγής ήταν εκείνο με την εκρηκτική Ιταλίδα ηθοποιό Sophia Loren, η οποία ήταν παντρεμένη με τον Ιταλό κινηματογραφικό παραγωγό Κάρλο Πόντι. Το 1977, ο σύζυγος της Loren ελέγχθηκε από τις ιταλικές αρχές, καθώς σκόπευε να μεταφέρει την επιχείρησή του εκτός Ιταλίας χωρίς να πάρει την άδεια της ιταλικής κυβέρνησης. Τέτοιες κινήσεις ήταν παράνομες στην Ιταλία του ’70. Έτσι, το αρχοντικό του στη Ρώμη κατασχέθηκε και κάθε κίνησή τους εξεταζόταν εξονυχιστικά.
Μάλιστα, όταν η Loren είχε πραγματοποιήσει επαγγελματικό ταξίδι, οι αρχές την σταμάτησαν, καθώς μετέφερε πίνακες αξίας $6,7 εκατ. Το 1979, ο σύζυγός της καταδικάστηκε για λαθρεμπόριο έργων τέχνης και αρχαιοκαπηλία και του επιβλήθηκε πρόστιμο $26 εκατ.
Λίγα χρόνια αργότερα, η Loren φυλακίστηκε για 15 μέρες για φοροδιαφυγή. Σύμφωνα με τις κατηγορίες, είχε δηλώσει το 60% των εσόδων της, αντί το 70%. Η ίδια ισχυρίστηκε ότι ήταν λάθος του λογιστή της, αλλά πέρασε δύο βδομάδες στο κελί, με δεκάδες φωτογράφους να την περιμένουν έξω από τη φυλακή. Το 2013, τα ιταλικά δικαστήρια αποφάσισαν ότι η φορολογική δήλωσή της ήταν «σύμφωνη» με τον νόμο και έτσι η ηθοποιός αθωώθηκε.
Shakira
Αντιμέτωπη με κατηγορίες για φοροδιαφυγή είναι και η Κολομβιανή τραγουδίστρια της pop, Shakira. Οι εισαγγελικές αρχές της Καταλονίας, που από το 2015 δηλώνεται ως τόπος μόνιμης κατοικίας της ίδιας, του συζύγου της, Gerard Piqué, και των παιδιών τους, την κατηγορούν για φοροδιαφυγή ύψους €14,5 εκατ. Οι κατηγορίες απαγγέλθηκαν μετά την ολοκλήρωση έρευνας για τα φορολογικά έτη 2011-2014, κατά τα οποία της προσάπτεται ότι δεν πλήρωσε τους φόρους, αν και διέμενε στην Ισπανία.
Οι εκπρόσωποι της τραγουδίστριας προβάλλουν το επιχείρημα ότι η Shakira εισέπραξε το μεγαλύτερο ποσό των εσόδων της έως το 2014 από τις διεθνείς της περιοδείες και ότι δεν περνούσε παρά έξι μήνες τον χρόνο στην Ισπανία, όριο πέραν του οποίου η φορολογική κατοικία είναι υποχρεωτική.
Nicolas Cage
Το αμερικανικό φορολογικό σύστημα δεν φημίζεται για την ελαστικότητά του. Γι’ αυτό και ο Nicolas Cage δεν κατάφερε να ξεφύγει από την «τσιμπίδα» του νόμου. O Cage υποχρεώθηκε να καταβάλει το ποσό των $666.000 (σχεδόν €500.000), διότι η εφορία διαπίστωσε πως απέκρυψε δαπάνες εκατομμυρίων δολαρίων. O ηθοποιός φέρεται να απέκρυψε έξοδα που ανέρχονται στα $3,3 εκατ. (€2,3 εκατ.) κατά τη διετία 2002-2004, ποσό που αναλώθηκε σε μικρές ανάγκες της καθημερινότητάς του, όπως για παράδειγμα μετακινήσεις με λιμουζίνα, γεύματα και δείπνα σε πολυτελή εστιατόρια, αεροπορικά εισιτήρια πρώτης θέσης, αλλά και συντήρηση του ιδιόκτητου αεροσκάφους, ενός Gulfstream 1159Α. Η συντήρηση των σπιτιών που διατηρεί ο Cage ανά τον κόσμο ανήλθε –ενδεικτικά για ένα χρόνο– στις $185.000. Ο Χολιγουντιανός σταρ διαθέτει ακίνητα σε Λος Άντζελες, Μπαχάμες, Rhode Island και Midford Castle κοντά στην πόλη Bath της πολιτείας της Νέας Υόρκης. Επιπρόσθετα, ο μισθός του ήταν ένα άλλο πεδίο διένεξης. Εκείνος λέγεται πως δήλωσε για το 2003 φορολογητέο εισόδημα $430.000, ενώ η εφορία υποστηρίζει πως το εισόδημά του ανερχόταν σε $1,9 εκατ. Επίσης, το 2004, όταν δηλαδή πρωταγωνίστησε στην ταινία «Νational Τreasure», δήλωσε πως οι απολαβές του ανήλθαν στα $17 εκατ., με την εφορία να υποστηρίζει πως ο μισθός του ήταν κοντά στα $18,5 εκατ. Η υπόθεση φοροδιαφυγής του Cage είδε για πρώτη φορά το φως της δημοσιότητας τον περασμένο Φεβρουάριο, με αγωγή της ΙRS στα αμερικανικά δικαστήρια.
CR7
Τέλος, στη λίστα των σταρ που κατηγορούνται για φοροδιαφυγή βρίσκεται και ο Cristiano Ronaldo. Ο superstar του παγκόσμιου ποδοσφαίρου τιμωρήθηκε από το δικαστήριο της Μαδρίτης και μπορεί να απέφυγε τη φυλάκιση, ωστόσο πλήρωσε €19 εκατ. για να κλείσει οριστικά το θέμα της φοροδιαφυγής που τον ακολουθούσε εδώ και λίγα χρόνια. Το όλο ζήτημα ξεκίνησε όταν ο Πορτογάλος άσος αγωνιζόταν στη Ρεάλ Μαδρίτης. Από το 2011 μέχρι και το 2014 ήταν φοροφυγάς. Κι ενώ ο ίδιος γνώριζε πως διαπράττει αδίκημα, είχε αρνηθεί οποιαδήποτε κατηγορία, ενώ μάλιστα είχε δηλώσει πως αισθανόταν «θύμα» των αρχών της χώρας. Το δικαστήριο της ισπανικής πρωτεύουσας τού επέβαλε πρόστιμο ύψους €18,8 εκατ. και την εξαγοράσιμη ποινή των 23 μηνών φυλάκισης (συνολικά €400.000), καθώς στην Ισπανία τα αδικήματα που τιμωρούνται με ποινή φυλάκισης κάτω των δύο ετών μπορούν να εξαγοραστούν. Η παρουσία του Πορτογάλου στο δικαστήριο κράτησε μόλις 15 λεπτά, καθώς το μόνο που χρειαζόταν να κάνει ήταν να υπογράψει και να αποδεχθεί την ποινή.
Η αντιμετώπιση των εκάστοτε περιπτώσεων διαφέρει και εντούτοις οι φοροφυγάδες βρίσκουν κάποιο «παραθυράκι» για να δραπετεύσουν από την «τσιμπίδα» του νόμου και των αρχών. Όπως θα έλεγε και ο Βολταίρος, «η φορολογία αποτελεί τη μέθοδο που διοχετεύει τον πλούτο των λίγων στα χέρια των πολλών».