Πώς ο ιός αποδιοργάνωσε τα στατιστικά του πληθωρισμού

Οι αλλαγές στις καταναλωτικές συνήθειες λόγω πανδημίας αλλάζουν τον επίσημο ρυθμό ανάπτυξης των τιμών.

Η σεισμικών-διαστάσεων οικονομική αναστάτωση που προκάλεσε η πανδημία ξαφνικά άλλαξε ριζικά στις καταναλωτικές συνήθειες παγκοσμίως, αφήνοντας ωστόσο τα επίσημα στοιχεία για τον πληθωρισμό άθικτα από τις εξελίξεις. Η σημαντική αύξηση των τιμών σε πολλές μεγάλες χώρες ανησυχούν τους επενδυτές και τις κεντρικές τράπεζες.

Όμως, μέρος αυτής της τάσης μπορεί να αποδοθεί στον κορωνοϊό –με σημαντικές επιπτώσεις για το πώς ερμηνεύουμε τα επίσημα στοιχεία. Ο πληθωρισμός μετριέται με τη χρήση καλαθιού αγαθών και υπηρεσιών σχεδιασμένου να αντανακλά το τι αγοράζουν συνήθως οι άνθρωποι. Αντικείμενα έχουν στάθμιση ανάλογα με το ποσό που ξοδεύεται για την αγορά τους.

Στη διάρκεια του 2020, με την πανδημία να εξαπλώνεται σ΄ολόκληρο τον κόσμο, οι άνθρωποι σταμάτησαν να ξοδεύουν στα εστιατόρια, αεροπορικά εισιτήρια και άλλες δραστηριότητες που επλήγησαν από το lockdown, κυριολεκτικά μέσα σε μια νύχτα. Ως αποτέλεσμα, η πραγματική εμπειρία πληθωρισμού για ορισμένες χώρες να διαφέρει από το επίσημο ποσοστό έως 0,89 ποσοστιαίες μονάδες στη διάρκεια ενός μήνα πέρυσι το καλοκαίρι, σύμφωνα με έρευνα του καθηγητή Αλμπέρτο Καβάλο του πανεπιστημίου του Χάρβαρντ. Ο αμερικανικός πληθωρισμός μπορεί να έχει υποτιμηθεί έως 5,5 ποσοστιαίες μονάδες στη διάρκεια του 2020, σύμφωνα με εκτιμήσεις του Καβάλο. Η αστοχία αυτή αναμένεται να συνεχιστεί καθώς οι μεγάλες οικονομίες επιστρέφουν σε πιο φυσιολογικές καταναλωτικές συνθήκες, όπως προειδοποιούν οικονομολόγοι, καθιστώντας πιο δύσκολη την ερμηνεία των επίσημων στοιχείων για τις αλλαγές τιμών που αποτελούν τον πρωταρχικό στόχο πολιτικής των κεντρικών τραπεζών. Οι λεπτομέρειες για τον υπολογισμό του πληθωρισμού διαφέρουν ανάμεσα στις ΗΠΑ και την Ευρωζώνη, όμως και οι δύο μέθοδοι αντιμετωπίζουν την ίδια πρόκληση.

Η αναντιστοιχία του υπολογισμού στις ΗΠΑ

Η αμερικανική υπηρεσία στατιστικής χρησιμοποιεί στοιχεία έρευνας που υστερεί των αλλαγών στον πραγματικό κόσμο κατά δύο έτη. Γιαυτό και από την ημέρα που ξέσπασε η πανδημία, τα επίσημα στοιχεία πληθωρισμού υπολογίζονται όπως ακριβώς πριν την πανδημία. Η λανθασμένη μέτρηση γίνεται περισσότερο έντονη σε δύο κατηγορίες. Οι δαπάνες σε λαχανικά αυξήθηκαν κατά 29% τον Μάρτιο του 2020, ωθώντας τις τιμές 2,7% ψηλότερα σε μηνιαία βάση. Αντίθετα, οι δαπάνες σε μεταφορές μειώθηκαν κατά 70% τον Απρίλιο του 2020 και οι τιμές υποχώρησαν κατά 7% από την αρχή του έτους. Ο αντίκτυπος είχε διάρκεια: οι δαπάνες για μεταφορές παρέμειναν 25% κάτω από τα προ-πανδημίας επίπεδα τον Μάιο του 2020. Σύμφωνα με οικονομολόγους, ο καθαρός αντίκτυπος είναι ότι ο επίσημος υπολογισμός του δείκτη τιμών καταναλωτή υποτιμά τις αλλαγές τιμών που γνώρισε ο πληθυσμός στην καθημερινότητά του.

«Μπορείς εύκολα να δεις γιατί ο ΔΤΚ δεν απέδωσε σωστά τον πληθωρισμό στη διάρκεια της πανδημικής ύφεσης,» υποστηρίζει ο Μιγκέλ Φαρία ε Κάστρο, οικονομολόγος στην Federal Reserve του Σέντ Λούις. «Αυτή η ύφεση περιείχε μια πρωτοφανή μεταστροφή της σύνθεσης στην κατανάλωση των νοικοκυριών.» Καθώς η αμερικανική οικονομία ξανανοίγει και τα lockdowns τελειώνουν, ο αντίκτυπος αντιστράφηκε. Για παράδειγμα, η μείωση της παραγωγής αυτοκινήτων και φορτηγών στη διάρκεια του 2020 ώθησε τις τιμές των μεταχειρισμένων ψηλότερα. Από τη στιγμή που οι Αμερικανοί έχουν δαπανήσει λιγότερα για μεταφορές από την έναρξη της πανδημίας απ΄ ότι δείχνουν τα στοιχεία του ΔΤΚ, η επίσημη ένδειξη του Απριλίου –που κατέγραψε μεγάλη άνοδο- ήταν πιθανότητα προϊόν υπερεκτίμησης.

«Τον Απρίλιο, αυτό που προκάλεσε το ένα-τρίτο της ανόδου ήταν στην πραγματικότητα τα μεταχειρισμένα αυτοκίνητα,» υποστηρίζει ο Καβάλο, ο οποίος χρησιμοποιεί στοιχεία δαπανών σε πραγματικό χρόνο για να κάνει πιο ακριβή μέτρηση των μεταβολών στις τιμές. «Το καλάθι του ΔΝΤ θάπρεπε να έχει μικρότερη στάθμιση στις μεταφορές, άρα και χαμηλότερο πληθωρισμό τον Απρίλιο,» δήλωσε.

Πηγή: Financial Times, ot.gr

ΔΙΑΒΑΣΤΕ ΠΕΡΙΣΣΟΤΕΡΑ