Τον περασμένο μήνα καθώς οι Ενδιάμεσες Εκλογές πλησίαζαν, οι αναλυτές της Deutsche Bank δημοσιοποίησαν έναν υπολογισμό που θα έπρεπε να ταράξει τους αμερικανούς ψηφοφόρους. Δείχνει ότι σήμερα η κυβέρνηση πληρώνει 1,43 δισ. δολάρια κάθε ημέρα (ναι, ημέρα) για να εξυπηρετήσει το χρέος της, 10 φορές περισσότερα απ’ ότι οποιαδήποτε άλλη χώρα των G7 (η Ιταλία έρχεται μακράν δεύτερη σε αυτή την δυσάρεστη κατάταξη).
Είναι εντυπωσιακό, ακόμα και για το μέγεθος της αμερικανικής οικονομίας. Αλλά αυτό που προκαλεί δεύτερες σκέψεις είναι ότι αυτός ο λογαριασμός του 1 δισ. δολαρίων συμβαίνει ενώ τα επιτόκια είναι ακόμα αρκετά χαμηλά με βάση τα ιστορικά δεδομένα. Και αυτό δημιουργεί ένα κρίσιμο ερώτημα για το Κογκρέσο: τι θα συμβεί με αυτό το χρέος και το κόστος εξυπηρέτησης αν (ή όταν) τα επιτόκια σκαρφαλώσουν σε περισσότερο φυσιολογικά επίπεδα;
Εως πρόσφατα, ούτε οι επενδυτές, ούτε οι ψηφοφόροι έδειξαν να ενδιαφέρονται ιδιαίτερα. Στο τέλος τέλος, οι διαχειριστές κεφαλαίων έσπευσαν να αγοράσουν αμερικανικά ομόλογα, ακόμα κι’ όταν το χρέος των ΗΠΑ αυξήθηκε πάνω από τα 15 τρισ. δολάρια. Και πέρυσι ο Ντόναλντ Τραμπ ανακοίνωσε μαζικές περικοπές φόρου, αυξάνοντας περαιτέρω το χρέος.
Οι αγορές, όμως, γίνονται περισσότερο νευρικές. Σκεφτείτε τι έγινε κατά τη διάρκεια των ενδιάμεσων εκλογών αυτής της εβδομάδας. Καθώς ανακοινώνονταν τα αποτελέσματα το βράδυ της Τρίτης, οι αποδόσεις των ομολόγων αυξάνονταν όταν υποψήφιοι των Ρεπουμπλικάνων κέρδιζαν κάποιο πλεονέκτημα. Ωστόσο οι αποδόσεις υποχώρησαν, καθώς ο χάρτης γύρισε σε «μπλε» και οι Δημοκρατικοί κέρδισαν την Βουλή των Αντιπροσώπων.
Ενας αισιόδοξος μπορεί απλά να αποδώσει αυτά τα πετάγματα στην εκτίμηση ότι οι Ρεπουμπλικάνοι είναι περισσότερο φιλικοί προς την ανάπτυξη. Πράγματι, ο Larry Kudlow, οικονομικός σύμβουλος του Λευκού Οίκου, είπε πρόσφατα στους FT ότι ο βασικός λόγος που τα μακροπρόθεσμα επιτόκια αυξήθηκαν φέτος -πέρα από σύσφιξη της FED- είναι ότι οι επενδυτές αγαπούν την οικονομική επέκταση που απελευθερώθηκε από τις μειώσεις φόρου. Απέρριψε δε την ιδέα ότι δημιουργούν δημοσιονομική απειλή, υποστηρίζοντας ότι οι ΗΠΑ θα είναι σε θέση να ξεπεράσουν μακροπρόθεσμα το πρόβλημα του χρέους δια της ανάπτυξης.
Ενας άλλος τρόπος, όμως, να διαβάσεις αυτές τις ταλαντεύσεις είναι ότι κάποιοι επενδυτές αρχίζουν τελικά να ανησυχούν για την δημοσιονομική στάση και ελπίζουν ότι μια ελεγχόμενη από τους Δημοκρατικούς Βουλή των Αντιπροσώπων θα μαζέψει τα φτερά του Τραμπ. Και είναι εύκολο να δούμε γιατί αυτοί οι επενδυτές μπορεί να αρχίζουν να φοβούνται.
Αναλογιστείτε ξανά αυτό το ημερήσιο κόστος εξυπηρέτησης. Σύμφωνα με το Γραφείο Προϋπολογισμού του Κογκρέσου (CBO) το συνολικό ετήσιο κόστος για καθαρές πληρωμές τόκων στο αμερικανικό χρέος το 2018 θα είναι περίπου 318 δισ. δολάρια. Τώρα, το ποσό φαίνεται διαχειρίσιμο σε σχέση με τον συνολικό προϋπολογισμό των ΗΠΑ.
Το CBO, όμως, υπολογίζει ότι το κόστος εξυπηρέτησης θα τριπλασιαστεί σε σχεδόν 1 τρισεκατομμύριο δολάρια ως το 2028 με βάση την προβολή των σημερινών πολιτικών και υποθέτοντας ότι τα επιτόκια δανεισμού θα αυξηθούν προς το μεσοπρόθεσμο μέσο όρο του 3,7% και 2,8% για τα 10ετη ομόλογα και τα τριμηνιαία έντοκα αντίστοιχα (ή λίγο υψηλότερα από τα σημερινά επίπεδα του 3,2% και 2,34%).
Αν γίνει αυτό οι πληρωμές τόκων θα γίνουν σύντομα ο τρίτος μεγαλύτερος κωδικός στον προϋπολογισμό, υπερκερνώντας ακόμα και τις αμυντικές δαπάνες. Ωστόσο, αν τα επιτόκια δανεισμού αυξηθούν γρηγορότερα απ’ όσο περιμένει η CBO, η εικόνα θα είναι χειρότερη. Γιατί ένα εντυπωσιακό χαρακτηριστικό του αμερικανικού χρέους είναι ότι η μέση ωρίμανση είναι μόλις έξι χρόνια, μικρότερη από τις περισσότερες ευρωπαϊκές χώρες. Και κατά τη διάρκεια της θητείας του Ντ. Τραμπ αυτή η μέση ωρίμανση έχει -δυστυχώς- μικρύνει.
Πριν τις εκλογές, για παράδειγμα, το υπουργείο Οικονομικών σιωπηρά αποκάλυψε ότι το έλλειμμα οδεύει να ξεπεράσει το 1 τρισ. δολάρια για πρώτη φορά στην ιστορία. Για να καλυφθεί το κενό, ο Steven Mnuchin, ο υπουργός Οικονομικών, σχεδιάζει να πουλήσει ομόλογα 83 δισ. δολαρίων, κάτι που είναι επίσης ρεκόρ, επισκιάζοντας ακόμα και το επίπεδο των πωλήσεων ομολόγων μετά την παγκόσμια χρηματοπιστωτική κρίση.
Είναι εντυπωσιακό ότι ο Mnuchin προβλέπει ότι σχεδόν μισός από αυτόν τον όγκο -κάπου 37 δισ. δολάρια- θα έχει ωρίμανση μόλις τριών ετών. Αυτή η βραχυπρόθεσμη ωρίμανση κάνει το χρέος ακόμα πιο επιρρεπή σε κινδύνους μετακύλισης (rollover).
Υπάρχει περίπτωση ο Λευκός Οίκος να αλλάξει πορεία και να αρχίσει να αντιμετωπίζει αυτούς τους κινδύνους; Μην στοιχηματίζετε σε αυτό. Μολονότι η ελεγχόμενη από τους Δημοκρατικούς Βουλή των Αντιπροσώπων μπορεί πιθανότατα να αποτρέψει κάποιες επιπλέον μειώσεις φόρου, μια μεγάλης κλίμακας αντιστροφή πολιτικής δείχνει απίθανη.
Αλλά αν ο Ντ. Τραμπ θέλει πραγματικά να συνεργαστεί με τους Δημοκρατικούς -όπως υποστήριξε την Τετάρτη, ένα καλό σημείο για να ξεκινήσει είναι να δει κάποιες διμερείς στρατηγικές μείωσης χρέους.
Ακόμα καλύτερα, γιατί να μην δημιουργήσει μια νέα έκδοση της διμερούς επιτροπής Simpson-Bowles η οποία προσέφερε κάποιες λογικές ιδέες υπό την προηγούμενη Προεδρία; Δεν προκαλεί απαραίτητα εντυπωσιακούς τίτλους αλλά είναι αυτό που οι αμερικανοί επενδυτές και ψηφοφόροι χρειάζονται απελπισμένα, ειδικά όταν η FED είναι ακόμα αποφασισμένη να συνεχίσει τις αυξήσεις επιτοκίου.
Ας ελπίσουμε ότι κάποιος θα δείξει στον Πρόεδρο αυτό το ημερήσιο κόστος του 1,43 δισ. δολαρίων που βγάζει μάτι, και θα τον προτρέψει να αναλάβει δράση.
Πηγή: Financial Times, euro2day.