Του Θεόδωρου Καυκαρίδη
Διαβάζοντας ιστορίες από το παρελθόν του Παγκοσμίου Κυπέλλου Ποδοσφαίρου, παρατήρησα περιπτώσεις όπου χώρες αποσύρονταν λόγω οικονομικών δυσκολιών (ακόμη και από την τελική φάση). Περιπτώσεις όπου γίνονταν ειδικές καμπάνιες για να μαζευτούν χρήματα. Η πιο συνήθης τακτική ήταν φυσικά η κάλυψη των εξόδων από τις κυβερνήσεις. Η ΦΙΦΑ προσπαθούσε φυσικά στον βαθμό που μπορούσε να βοηθήσει. Αλλά, όπως και σε όλες τις μεγάλες διοργανώσεις, μέχρι τη δεκαετία του ’80, τα χρήματα δεν ήταν σημαντικό σημείο στην εξίσωση. Υπάρχουν περιπτώσεις που τα κράτη-διοργανωτές άνοιξαν τεράστιες τρύπες στον οικονομικό τους προϋπολογισμό. Οι δε πρωταγωνιστές, νικητές, διακριθέντες ή απλά συμμετέχοντες είχαν από ελάχιστα μέχρι μικρά εισοδήματα.
Τα πράγματα άρχισαν να αλλάζουν στα 1982. Η αύξηση των ομάδων σε 24, η επέκταση και ανάπτυξη του ποδοσφαίρου σε όλες τις Ηπείρους ήταν βασικές αιτίες για να μπει το ρευστό στην μπάλα. Την πραγματική όμως εκκίνηση την έκαναν οι Αμερικανοί. Όταν αποφάσισαν πως η Ολυμπιάδα του 1984 στο Λος Άντζελες θα έχει και τον επιχειρηματικό της χαρακτήρα. Χορηγοί, μεγάλοι για να είμαστε ακριβείς χορηγοί, διαχείριση τηλεοπτικών δικαιωμάτων, διαφήμιση κ.τλ. Έστησαν ένα show, έβαλαν μέσα σε αυτό και την ΔΟΕ και εγένετο εμπορευματοποίηση του αθλητισμού. Το ποδόσφαιρο έπρεπε να ακολουθήσει και το έκανε.
Έτσι στο Μουντιάλ της Ισπανίας, στα 1982, η ΦΙΦΑ έδωσε για πρώτη φορά αμοιβές στις ομάδες και στους ποδοσφαιριστές. Έκανε έναν προϋπολογισμό 20 εκατομμυρίων δολαρίων. Για να μην μπαίνουμε στη διαδικασία υπολογισμού, αναφέρουμε το εξής. Εκείνη τη χρονιά η Μπαρτσελόνα αγόραζε έναντι 4,6 εκατομμύρια. Ήταν το ρεκόρ μετεγγραφής. Δηλαδή πάνω κάτω το 25% των χρημάτων που έδωσε η ΦΙΦΑ ως πριμ, για τις ομάδες του Μουντιάλ 1982. Σήμερα τα χρήματα που θα δοθούν στις ομάδες και στους ποδοσφαιριστές είναι περίπου στο ίδιο ποσοστό με την ακριβότερη μετεγγραφή της εποχής (Νεϊμάρ και 222 εκατομμύρια ευρώ).
Η ιστορική αναδρομή των αμοιβών
Όπως βλέπουμε στον σχετικό πίνακα, μετά το 1986, η αύξηση των πριμ ήταν σημαντική. Ήταν δε αλματώδης μεταξύ του Μουντιάλ του 2002 και του 2006. Στα 1982, η νικήτρια ομάδα (Ιταλία) πήρε 2,2 εκατομμύρια. Σε ένα μήνα η Εθνική ομάδα που θα σηκώσει το τρόπαιο θα βάλει στα ταμεία της το εικοσαπλάσιο ποσό σε δολάρια. Και ιδού πώς κατανεμήθηκαν τα πριμ από το 1982 μέχρι σήμερα.
Αυτό το ένα δις
Το ποσό του ενός δις, φαντάζει τρελό και είναι τρελό. Πώς προκύπτει τώρα; Συνολικά οι 32 ομάδες της τελικής φάσης θα λάβουν συνολικά 440 εκατομμύρια δολάρια, με τη νικήτρια να βάζει καθαρά στα ταμεία της 45 εκατομμύρια, η δε φιναλίστ 32. Αν τα προτιμάτε σε πίνακα, ιδού τι λαμβάνει κάθε ομάδα, ανάλογα με την πορεία της. Αυτά τα χρήματα τα λαμβάνουν οι ομοσπονδίες των χωρών. Από εκεί και πέρα είναι εσωτερικό θέμα το πώς θα τα κατανείμει στους ποδοσφαιριστές και προπονητές. Το νούμερο των ομάδων αφορά σ’ αυτές που αποκλείονται σε κάθε φάση.
Και τα υπόλοιπα 560 πάνω κάτω εκατομμυριάκια; Υπάρχει και το επίδομα προετοιμασίας για τις 32 ομάδες. Εκάστη θα λάβει 1,5 εκατομμύριο. Η ΦΙΦΑ από το 2002 άρχισε να ασφαλίζει τους ποδοσφαιριστές και την αποστολή της κάθε ομάδας. Πριν 20 χρόνια έδωσε από 100 χιλιάδες δολάρια σε όλες. Μίνιμουμ ποσό, εγγυημένο. Το οποίο είναι 2,5 εκατομμύρια για το 2022, ενώ το συνολικό κονδύλι ασφαλειών υπολογίζεται στα 200 εκατομμύρια. Ένα ποσό κοντά στα 300 εκατομμύρια θα δοθεί στους συλλόγους απευθείας. Δηλαδή για κάθε μέρα που ένας ποδοσφαιριστής θα είναι με την αποστολή στο Μουντιάλ, ο σύλλογος έχει να παίρνει χρήματα. Καλά χρήματα, στη δική μας περίπτωση, σε επίπεδο Κύπρου η ομάδα μπορεί να βγάλει (σχεδόν) και το ετήσιο συμβόλαιο του ποδοσφαιριστή.
Μουντιάλ των 4,5 δις Ή των 7,9;
Τα νούμερα που ανακοίνωσε η ΦΙΦΑ για τον κύκλο εργασιών του Μουντιάλ 2022 προκαλούν ίλιγγο. Τα έσοδα ξεπερνούν τα 4,5 δισεκατομμύρια δολάρια. Μόνο από τα τηλεοπτικά δικαιώματα, θα μπουν στο ταμείο 2,6 δις. Τα οποία ισούνται με το 56% των εσόδων. Στο 29%, τα έσοδα χορηγιών και μάρκετινγκ, τα οποία φτάνουν το 1,4 δις. Υπάρχουν και άλλες τρεις πηγές εσόδων, πώληση εισιτηρίων, έσοδα από διαμονή-σίτιση κ.τλ των επισκεπτών-οπαδών, αλλά και τα λεγόμενα διάφορα. Αυτά τα τρία μαζί, φέρνουν πάνω κάτω 673 εκατομμύρια και το 15% των εσόδων. Εντάξει, έχει και έξοδα το Μουντιάλ. Πολλά, λίγο κάτω από τα 2 δις (1,7). Το περίεργο ότι είναι ελαφρώς λιγότερα από τα έξοδα του 2018. Οπότε για να τα πούμε με απλά λόγια, έχουμε μία απίστευτα κερδοφόρα επιχείρηση ενός μηνός. Οπότε δεν πρέπει μας εκπλήσσει το γεγονός πως η ΦΙΦΑ μοιράζει καλές αμοιβές και το παίζει «χουβαρντάς». Αλλά εδώ παίζονται και άλλα ποσά. Η διεθνής ποδοσφαιρική ομοσπονδία, μετρά την όλη ιστορία με την τετραετία. Από το 2019 λοιπόν, όλη αυτή η Μουντιαλική ιστορία αποδίδει 7,9 δις (στα 6,6 ήταν το αντίστοιχο ποσό για το διάστημα 2015-2018). Φυσικά στη διαδικασία υπολογίζονται έξοδα που αγγίζουν τα 2,5 δις. Αφορούν σε διοικητικά (Administration) έξοδα, χρήματα τηλεοπτικής και διαδικτυακής παραγωγής, χρήματα σε Ομοσπονδίες και το επίδομα στο Κατάρ για τη διοργάνωση.
Η μάχη των εμφανίσεων
Οι μεγάλες εταιρείες αθλητικών ειδών δίνουν λογικά τη δική τους αναμέτρηση για το ποιος θα ντύσει περισσότερες ομάδες. Αυτή η ιστορία ξεκίνησε από το 1970 με τα παπούτσια του Πελέ και την αναμέτρηση Adidas-Puma. Μέχρι και το 1994 αυτές οι δύο έκαναν κυρίως παιχνίδι. Μετά το αμερικανικό Μουντιάλ του 1994 μπήκε και άλλαξε τον χάρτη η Νike. Οι τρεις εταιρείες ντύνουν και χορηγούν το 80% των ομάδων στο Κατάρ με την Nike να έχει το μεγαλύτερο μερίδιο. Συνολικά τις εμφανίσεις της και γενικά το υλικό της θα φορούν 13 ομάδες με τη Βραζιλία, Αγγλία, τη Γαλλία, την Ολλανδία, την Πορτογαλία να είναι η βιτρίνα της. Η Adidas έχει 7 ομάδες και ποντάρει σε Γερμανία, Αργεντινή και Βέλγιο. Στις έξι είναι η Puma. Aπό μία ομάδα έχουν One All Sports, New Balance , Hummel , Marathon, Majid, Kappa.
Υπάρχει και ποδόσφαιρο
Καλά τα λεφτά, αλλά για τους περισσότερους από εμάς Μουντιάλ είναι μπάλα. Ένας μήνας μπάλα. Περίεργο το χειμερινό ραντεβού με εναρκτήριο αγώνα στις 20 Νοεμβρίου ανάμεσα σε Κατάρ και Ισημερινό (πολύ νερόβραστη ρε παιδιά η πρεμιέρα). ‘Οι δύο πρώτες ομάδες θα περάσουν στους 16. Και μετά αρχίζουν τα νοκ άουτ.
Στις 18 Δεκεμβρίου θα μάθουμε τον νικητή. Μέχρι σήμερα το έχουν κατακτήσει από το 1930 οι: Βραζιλία 5, Γερμανία 4, Ιταλία (η μεγάλη απούσα) 4, Αργεντινή 2, Ουρουγουάη 2, Γαλλία 2, Αγγλία 1, Ισπανία 1. Έτσι για υπενθύμιση οι 8 όμιλοι:
