Αντιμέτωπη με τον κίνδυνο να χάσει την επενδυτική βαθμίδα βρίσκεται η Ιταλία, η οποία την Παρασκευή θα βρεθεί στο στόχαστρο της Moody’s, η οποία την αξιολογεί με Baa3 και αρνητικό outlook, μόλις ένα βήμα πριν από τα «σκουπίδια».
Οι απόψεις των αναλυτών είναι μοιρασμένες. Ωστόσο, ο Moritz Kraemer, ο οποίος πέρασε 17 χρόνια στην S&P Global Ratings αμφιβάλλει ότι η εταιρεία που ήταν ο μεγαλύτερος αντίπαλός του θα υποβαθμίσει περαιτέρω το ιταλικό αξιόχρεο – τουλάχιστον επί του παρόντος.
«Δεν είναι μια ρόδινη εικόνα για την Ιταλία αυτή τη στιγμή» υπογράμμισε ο Kraemer στο Bloomberg, προσθέτοντας ωστόσο ότι η κατάσταση δεν θα δικαιολογούσε την απώλεια της επενδυτικής βαθμίδας: «Δεν νομίζω ότι η Moody’s θα το κάνει, γιατί πραγματικά δεν υπάρχει λόγος».
Ο «χαλαρός» προϋπολογισμός της Ιταλίας
Υπενθυμίζεται ότι τον Σεπτέμβριο η ιταλίδα πρωθυπουργός Τζόρτζια Μελόνι παρουσίασε έναν προϋπολογισμό που χαρακτηρίζεται από μια χαλαρότερη δημοσιονομική στάση. Αυτό προκάλεσε τη διεύρυνση του spread μεταξύ των αποδόσεων των ιταλικών και γερμανικών ομολόγων, βασικό μέτρο κινδύνου, στις 210 μονάδες βάσης για πρώτη φορά από τον Ιανουάριο.
Παρά τη μετατόπιση του προφίλ για τα δημόσια οικονομικά, τόσο η Fitch Ratings όσο και η S&P διατήρησαν σταθερές απόψεις για τη χώρα σε επίπεδο υψηλότερο από αυτή της Moody’s για το Baa3 — μόλις ένα βήμα πάνω από τα σκουπίδια, με αρνητική προοπτική. Οποιαδήποτε χαμηλότερη αξιολόγηση θα τοποθετούσε την Ιταλία σε χώρα «σημαντικού πιστωτικού κινδύνου».
Ο Kraemer υπήρξε κυρίαρχος αναλυτής της S&P στην Ευρώπη για περισσότερο από μια δεκαετία και μερικές από τις αποφάσεις του περιελάμβαναν την πρώτη υποβάθμιση της Ιταλίας από τότε που εντάχθηκε στο ευρώ, το 2004. Έξι χρόνια αργότερα, αυτός και οι συνάδελφοί του υποβάθμισαν σε «σκουπίδια» τα ελληνικά ομόλογα.
«Όλοι γνωρίζουμε εκ πείρας τι θα συμβεί αν πέσει κάτω από το χάσμα επενδυτικής βαθμίδας», είπε ο Kraemer. «Το είδαμε με την Ελλάδα, άρα χρειάζεται σκέψη πριν από τη δράση. Αλλά η Ελλάδα είναι ένα πράγμα, η Ιταλία είναι εντελώς άλλο – κοιτάζοντας απλώς το μέγεθος του χρέους και της οικονομίας τους».
Σε σύγκριση με τους δύο μεγάλους αντιπάλους του, ο Moody’s έχει το ευρύτερο φάσμα αξιολογήσεων των μελών της Ομάδας των Επτά.
Παρόλο που μια υποβάθμιση δεν είναι πιθανή αυτή την εβδομάδα, ο Kraemer βλέπει έναν λόγο για τον οποίο η υποβάθμιση θα μπορούσε να έχει στρατηγική λογική. «Εάν πιστεύετε πραγματικά ότι η Ιταλία βρίσκεται στο δρόμο προς το επίπεδο μη επενδυτικού βαθμού, τότε ως οίκος αξιολόγησης, θα θέλατε να είστε ο πρώτος κινητήριος μοχλός», είπε. «Τα προβλήματα και οι πιέσεις ξεκινούν από τον δεύτερο οίκο αξιολόγησης».
Κοντά στα… σκουπίδια
Τον Αύγουστο του 2022, η Moody’s υποβάθμισε σε αρνητικές τις προοπτικές για την αξιολόγηση Baa3, επικαλούμενη συσσωρευμένους κινδύνους:
(1) «Αυξημένοι κίνδυνοι ότι το πολιτικό περιβάλλον θα εμποδίσει την εφαρμογή των διαρθρωτικών μεταρρυθμίσεων, συμπεριλαμβανομένων εκείνων που περιλαμβάνονται στο Εθνικό Σχέδιο Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας της Ιταλίας».
(2) «Ο αυξημένος κίνδυνος ότι οι προκλήσεις του ενεργειακού εφοδιασμού θα αποδυναμώσουν τις οικονομικές προοπτικές».
(3) «Οι κίνδυνοι να αποδυναμωθεί περαιτέρω η δημοσιονομική ισχύς της Ιταλίας από την υποτονική ανάπτυξη, το υψηλότερο κόστος χρηματοδότησης και τη δυνητικά ασθενέστερη δημοσιονομική πειθαρχία».
Οι επενδυτές συμμερίζονται την άποψη του Kraemer ότι μια υποβάθμιση είναι απίθανη αυτή την εβδομάδα. Το spread Ιταλίας-Γερμανίας παρέμεινε κάτω από τις 190 μονάδες βάσης τις τελευταίες ημέρες.
Ο Kraemer πάντως αναγνωρίζει ότι η Ιταλία δεν έχει περιθώρια εφησυχασμού και η κυβέρνηση Μελόνι δεν πρέπει να συνεχίσει να δοκιμάζει τις αγορές.