7 Ιανουαρίου 1914
Τέσσερις δεκαετίες αφότου προτάθηκε η δημιουργία της Διώρυγας του Παναμά, ένα γαλλικό πλοίο, το Alexandre La Valley, ολοκληρώνει την πρώτη εμπορική διέλευση. Η απόσταση που χωρίζει τη Νέα Υόρκη από το Σαν Φρανσίσκο δια θαλάσσης είναι πλέον κατά 8.000 ναυτικά μίλια (σχεδόν 13.000 χιλιόμετρα) μικρότερη.
Η Διώρυγα του Παναμά θεωρείται ένα θαύμα της αμερικανικής μηχανικής και ένα από τα σημαντικότερα δημόσια έργα του 20ου αιώνα. Εδώ και τουλάχιστον 100 χρόνια αποτελεί μία κρίσιμη αρτηρία για την παγκόσμια οικονομία.
Η διώρυγα ενώνει τον Ατλαντικό με τον Ειρηνικό Ωκεανό μέσω ενός καναλιού 65 χιλιομέτρων, επιτρέποντας για παράδειγμα στα πλοία που ταξιδεύουν από την Ανατολική στην Δυτική Ακτή των ΗΠΑ να συντομεύσουν το ταξίδι τους κατά 8.000 ναυτικά μίλια.
Η κατασκευή της άρχισε το 1904 και το έργο κόστισε 375 εκατ. δολάρια.
Τα αρχικά σχέδια για έναν λαμπρό εορτασμό των επίσημων εγκαινίων της διώρυγας εγκαταλείφθηκαν, λόγω του ξεσπάσματος του Α΄ Παγκοσμίου Πολέμου.
Τις επόμενες δεκαετίες, η διώρυγα έβαλε τον Παναμά, μία χώρα με λίγους φυσικούς πόρους, στην παγκόσμια οικονομική σκακιέρα.
Οι ΗΠΑ είχαν τον έλεγχο της διώρυγας έως και το 1979, στη συνέχεια η διαχείριση του έργου γινόταν από την επιτροπή στην οποία συμμετείχαν οι ΗΠΑ και ο Παναμάς, ενώ ο πλήρης έλεγχος πέρασε στον Παναμά την 31η Δεκεμβρίου του 1999.
Τα τελευταία χρόνια, καθώς τα πλοία γίνονται όλο και μεγαλύτερα, η διώρυγα χρειάστηκε να επεκταθεί.
Το 2023, μια παρατεταμένη ξηρασία προκάλεσε εκτεταμένη αναστάτωση στο κρίσιμο αυτό πέρασμα. Τα επίπεδα του νερού στη λίμνη Gatún, από όπου αντλεί τα αποθέματά της η διώρυγα, έπεσαν σε ιστορικά χαμηλά επίπεδα, με τις αρχές να αποφασίζουν να περιορίσουν τις διελεύσεις πλοίων, για να διατηρήσουν το γλυκό νερό της λίμνης. Το αποτέλεσμα ήταν ένας συνωστισμός πλοίων που περίμεναν για εβδομάδες για να διασχίσουν το κανάλι, απειλώντας να προκαλέσουν ένα φαινόμενο ντόμινο στην παγκόσμια εφοδιαστική αλυσίδα.
Αλλά και πιο πρόσφατα, ο Παναμάς βρέθηκε να απασχολεί τα πρωτοσέλιδα, αφότου ο εκλεγμένος πρόεδρος των ΗΠΑ Donald Trump απείλησε να πάρει πίσω τον έλεγχο της διώρυγας, εάν δεν μειωθεί το κόστος των διελεύσεων για τα αμερικανικά πλοία.
Πραγματικά, το κόστος για τα πλοία έχει αυξηθεί, λόγω της ξηρασίας του 2023. Και παρότι οι βροχές έχουν επιστρέψει σε πιο φυσιολογικά επίπεδα, ο Παναμάς έχει δηλώσει ότι ίσως αναγκαστεί και στο μέλλον να αυξήσει το κόστος των διελεύσεων, καθώς κάνει βελτιώσεις στη διώρυγα, για να εξυπηρετεί τις σύγχρονες ανάγκες της ναυτιλίας.
Ο Trump έχει χαρακτηρίσει «ανόητο» τον τρόπο με τον οποίο μια συνθήκη του 1977 (την οποία υπέγραψε ο Jimmy Carter) παραχώρησε τον έλεγχο της διώρυγας, αλλά δεν έχει δώσει λεπτομέρειες για το πώς θα σκόπευε να τον πάρει πίσω.
Ο εκλεγμένος πρόεδρος των ΗΠΑ προειδοποίησε επίσης ότι δεν θα αφήσει τη διώρυγα να πέσει σε «λάθος χέρια», σε μία ξεκάθαρη αναφορά στην επιρροή που ασκεί η Κίνα στον Παναμά, καθώς μια κινεζική εταιρεία με έδρα το Χονγκ Κονγκ ελέγχει δύο από τα πέντε λιμάνια δίπλα στο κανάλι, ένα σε κάθε πλευρά.
Πηγή: moneyreview.gr
Διαβάστε επίσης: Ένας κόσμος χωρίς κεφαλή: Ο νούμερο 1 γεωπολιτικός κίνδυνος για το 2025