Του Ξένιου Μεσαρίτη
Η χθεσινή ακροαματική διαδικασία στο Επαρχιακό Δικαστήριο Λευκωσίας για την υπόθεση του πρώην Επιτρόπου Εθελοντισμού, Γιάννη Γιαννάκη, αποδείχθηκε ιδιαίτερα αποκαλυπτική για τις προσλήψεις στον Οργανισμό Νεολαίας Κύπρου, ενώ κατατέθηκαν κρίσιμα έγγραφα που αφορούν απαντήσεις των αμερικανικών αρχών για τη γνησιότητα του πτυχίου του κ. Γιαννάκη από το San Diego State University.
Ιδιαίτερο βάρος είχε η κατάθεση του πρώην προέδρου του ΔΣ του ΟΝΕΚ (1994-1997), Μάνθου Μαυρομμάτη, ο οποίος περιέγραψε εκτενώς τις διαδικασίες πρόσληψης και τις παραλείψεις που υπήρξαν, σημειώνοντας ότι το γεγονός ότι ο κ. Γιαννάκη δεν είχε πτυχίο θα τον άφηνε εκτός Οργανισμού δύο φορές παρόλο που κατά την αντεξέτασή του από τον συνήγορο υπεράσπισης φάνηκε ότι προσλήφθηκε άτομο σε αντίστοιχη θέση χωρίς πτυχίο κάτι που απέδωσε σε «ευελιξία του οργανισμού».
«Δεν θα προχωρούσαμε στην πρόσληψη αν ξέραμε ότι δεν έχει πτυχίο»
Κατά την αρχική του εξέταση από την Κατηγορούσα Αρχή, ο Μάνθος Μαυρομμάτης ξεκαθάρισε ότι, «Για να εργαστεί κάποιος στον Οργανισμό ήταν απαραίτητα τα πτυχία και η εκπλήρωση της στρατιωτικής θητείας αλλά και πιθανόν να απαιτούνταν κάποια σχετική εμπειρία με τα καθήκοντα».
Διευκρίνισε ότι οι αιτήσεις παραλαμβάνονταν από τους διοικητικούς λειτουργούς και όχι από το Διοικητικό Συμβούλιο, ωστόσο το ΔΣ αποφάσιζε ποιοι υποψήφιοι προχωρούσαν.
Σύμφωνα με τον ίδιο, η αίτηση του κ. Γιαννάκη παραλήφθηκε στις 10 Φεβρουαρίου 1995 και συνοδευόταν από βιογραφικό και αντίγραφο πτυχίου Πολιτικού Μηχανικού από το SDSU, το οποίο ανέφερε πως αποκτήθηκε την περίοδο 1984-1992.
Ο μάρτυρας ερωτήθηκε αν η κατοχή του πτυχίου έπαιξε ρόλο για να περιληφθεί ο κ. Γιαννάκη στον κατάλογο επιλαχόντων και να προσληφθεί. Ο κ. Μαυρομμάτης απάντησε καταφατικά, δηλώνοντας:
«Αν το Διοικητικό Συμβούλιο γνώριζε ότι δεν είχε πτυχίο, θα επηρέαζε την απόφαση πρόσληψής του».
Η κατηγορούσα αρχή τον ρώτησε επιπλέον για τη θέση στο πρόγραμμα «Νεολαία για την Ευρώπη», για την οποία ο κ. Γιαννάκη υπέβαλε αίτηση στις 28 Νοεμβρίου 1996, δηλώνοντας εκ νέου πτυχίο από το SDSU. Ο μάρτυρας απάντησε ότι η κατοχή πανεπιστημιακού διπλώματος ήταν ουσιαστικός όρος για την αγορά υπηρεσιών:
«Πιστεύω πως δεν θα προχωρούσαμε με πρόσληψη, διότι το πανεπιστημιακό δίπλωμα ήταν ουσιαστικός όρος για την αγορά υπηρεσιών για αυτή τη θέση».
Είχαμε ευελιξία στις προσλήψεις
Κατά την αντεξέταση από τον δικηγόρο του κ. Γιαννάκη, Πέτρο Σταύρου, ο κ. Μαυρομμάτης ρωτήθηκε αν υπήρχαν αυστηρές διαδικασίες πρόσληψης, απαντώντας ότι «Είχαμε διαδικασίες, αλλά ως νεοσύστατος οργανισμός θέλαμε ευελιξία για να παίρνουμε τις κατάλληλες αποφάσεις. Δεν ήταν όσο αυστηρές ήταν οι προσλήψεις στο Δημόσιο».
Σε νέα ερώτηση, διευκρίνισε πως εάν κάποιος υποψήφιος δεν πληρούσε όλα τα προσόντα, θα μπορούσε κατ’ εξαίρεση να προσληφθεί εφόσον υπήρχαν άλλα ουσιαστικά στοιχεία.
«Αν υπήρχε ειδικός λόγος που μας έκανε να πιστεύουμε ότι ένα άτομο θα βοηθούσε στην εργασία του, μπορούσαμε να τον προσλάβουμε ακόμη και χωρίς όλα τα τυπικά προσόντα».
Όταν του επισημάνθηκε ότι είχε προσληφθεί άλλη υποψήφια χωρίς πτυχίο για την ίδια θέση με τον κ. Γιαννάκη, ο κ. Μαυρομμάτης απάντησε ότι επελέγη λόγω της 10ετούς εμπειρίας της σε Κέντρο Νεότητας στην ορεινή Λεμεσό και της εξαιρετικής εντύπωσης που άφησε στη συνέντευξη, επικαλούμενος και πάλι την ευελιξία.
«Ως οργανισμός δεν ακολουθούσαμε τις αυστηρές οδηγίες της δημόσιας υπηρεσίας αλλά θέλαμε να έχουμε την ευελιξία και αν υπήρχαν άλλοι λόγοι που δικαιολογούν την πρόσληψη να μπορούμε να το κάνουμε».
Η κατηγορούσα αρχή σημείωσε την αντίφαση: στην κύρια εξέταση είχε αναφέρει ότι η έλλειψη πτυχίου θα απέκλειε την πρόσληψη, ενώ στην αντεξέταση δόθηκε η εικόνα ενός συστήματος με χαλαρούς κανόνες που ίσως να οδηγούσαν και στην πρόσληψη Γιαννάκη.
«Δεν ελέγχαμε τα στοιχεία και δείχναμε εμπιστοσύνη στους αιτητές»
Όσον αφορά τον έλεγχο των εγγράφων των υποψηφίων ο κ. Μαυρομμάτης σημείωσε ότι «Για να αποφύγουμε τη γραφειοκρατία και για να διευκολύνουμε τους αιτητές, δεν ελέγχαμε όσα γράφονταν στις αιτήσεις. Δείχναμε εμπιστοσύνη ότι τα στοιχεία ήταν ορθά».
Στη συνέχεια έδειξε τον Εκτελεστικό Διευθυντή του ΟΝΕΚ που ίσως να έπρεπε να ελέγξει την ορθότητα των στοιχείων.
Οι Αμερικανοί απάντησαν πως δεν είχε πτυχίο
Από το 2022 ξεκίνησε ανταλλαγή ηλεκτρονικών μηνυμάτων μεταξύ του Υπουργείου Δικαιοσύνης Κύπρου και των αρμόδιων αρχών των ΗΠΑ, σύμφωνα με την μάρτυρα Μαρία Μούντη, του Υπουργείου Δικαιοσύνης.
Σύμφωνα με την μαρτυρία, τα έγγραφα παραδόθηκαν επίσημα τον Ιούνιο του 2022 με το San Diego State University να απαντά ότι «Ο Γιάννης Γιαννάκη ουδέποτε έλαβε Πτυχίο Πολιτικού Μηχανικού. Παρακολούθησε ορισμένα μαθήματα το φθινόπωρο του 1989 που δεν σχετίζονταν με το πτυχίο».
Στις 9 Αυγούστου 2022 ελήφθη και επιβεβαίωση για τα ταξιδιωτικά του αρχεία στις ΗΠΑ, ενώ επισημάνθηκε ότι το Υπουργείο είχε ζητήσει στοιχεία για την περίοδο 1984-1992. Όλα τα στοιχεία αυτά κατατέθηκαν στο Δικαστήριο.
Σημειώνουμε ότι ο. Γιαννάκη είχε υποβάλει βιογραφικό στις 10 Φεβρουαρίου 1995 στον ΟΝΕΚ, αναφέροντας σπουδές από το 1984 μέχρι το 1992 και προϋπηρεσία στη J&P. Αυτά τα στοιχεία ελήφθησαν υπόψη στην πρόσληψή του ως εξωτερικού συνεργάτη το 1996.
Η εμπλοκή με ΝΕΔΗΣΥ και οι πολιτικές παρεμβάσεις
Ο κ. Γιαννάκη ήταν δραστήριο μέλος νεολαίας και γνώριζα τη δράση του σημείωσε ο κ. Μαυρομμάτης κατόπιν ερώτησης του κ. Σταύρου, με τον συνήγορο υπεράσπισης να σημειώνει ότι «άρα ανήκατε στο ίδιο κομματικό στρατόπεδο».
«Αυτοί που είχαν εμπλοκή σε θέματα νεολαίας ήταν θετικό στοιχείο για τη διαδικασία πρόσληψης», ανέφερε στη συνέχεια ο κ. Μαυρομμάτης.
Κατόπιν, δήλωσε πως ο κατηγορούμενος ήταν ενεργό μέλος της ΝΕΔΗΣΥ και θεωρήθηκε ότι είχε εμπειρία με τα θέματα νεολαίας.
Παρά το ότι δεν ήταν στην πρώτη διαλογή, ήταν πρώτος στον κατάλογο των επιλαχόντων. Όπως παραδέχθηκε:
«Επιλέγηκε λόγω του βιογραφικού του, της εμπειρίας του και της εμπλοκής του σε θέματα νεολαίας μέσω της ΝΕΔΗΣΥ».
Στη συνέχεια, ο συνήγορος υπεράσπισης ερώτησε αν υπήρξαν κομματικές παρεμβάσεις στο Διοικητικό Συμβούλιο, απαντώντας στις ενστάσεις της κατηγορούσας αρχής ότι πρόκειται για συναφή ερώτηση αφού τα άτομα του ΔΣ του ΟΝΕΚ που εξετάζονται είναι πολιτικά πρόσωπα διορισμένα από το Υπουργικό Συμβούλιο που είναι σχετικά με τις κομματικές ηγεσίες.
Ο κ. Μαυρομμάτης απάντησε ότι «όλα τα μέλη του Διοικητικού Συμβουλίου ήταν στελέχη κομμάτων και πολιτικών νεολαιών και συμμετείχαν στο Συμβούλιο. Η επιλογή τους τότε ήταν υπό αυτή τους την ιδιότητα. Ήθελαν τότε να εκπροσωπούνται στο Συμβούλιο άτομα από όλες τις πολιτικές παρατάξεις και τις πολιτικές νεολαίες. Υπήρχαν μέλη που γνώριζαν το κομματικό τοπίο.»
«Εγώ προσωπικά παρεμβάσεις δεν είχα από κανένα άτομο του πολιτικού τοπίου», συμπλήρωσε ο κ. Μαυρομμάτης.
10 χρόνια αγορά υπηρεσιών και μονιμοποίηση
Από τον Φεβρουάριο 1997 έως τον Δεκέμβριο 2007 εργάστηκε στο Πρόγραμμα «Νεολαία για την Ευρώπη» ενώ η συνεργασία του με τον Οργανισμό ανανεώθηκε διαδοχικά, παρά το αρχικό 2ετές συμβόλαιο, χωρίς νέα προκήρυξη. Αυτό διαφάνηκε από την μαρτυρία του Πρόδρομου Αλαμπρίτη, ο οποίος διετέλεσε Πρόεδρος του Οργανισμού από το 2019 μέχρι το 2021, και ουσιαστικά απάντησε στις ερωτήσεις των αστυνομικών κατά τη διενέργεια του ανακριτικού έργου το 2021 παραπέμποντας στα πρακτικά του Οργανισμού.
Όπως λέχθηκε, το 2007, το ΔΣ αποφάσισε τη μονιμοποίηση προσωπικού με βάση την «ευδόκιμη υπηρεσία». «Αποφασίστηκε να μην τεθούν υπό δοκιμασία, κρίθηκε πως πληρούσαν τα κριτήρια λόγω εμπειρίας», σημειώθηκε από τα πρακτικά.
Επόμενα βήματα στη δίκη
Η δίκη θα συνεχιστεί στις 16 και 20 Ιουνίου 2025. Το Δικαστήριο θα εξετάσει περαιτέρω καταθέσεις και τεκμήρια για την πλαστογραφία και την κυκλοφορία πλαστών εγγράφων, αλλά και για τις διαδικασίες που ακολουθήθηκαν για τη μονιμοποίηση.
Η υπόθεση έχει λάβει τα φώτα της δημοσιότητας μετά την Έκθεση της Ελεγκτικής Υπηρεσίας το 2021 ενώ πέραν των κατηγοριών που αντιμετωπίζει ο Γιάννης Γιαννάκη φαίνεται ότι προβληματίζουν οι αδιαφανείς διαδικασίες, η επίδραση των πολιτικών τοποθετήσεων και οι παθογένειες στο σύστημα δημοσίων προσλήψεων.