Του Αδάμου Αδάμου
Τα πιο ενδιαφέροντα όσον αφορά την επιχειρούμενη ρύθμιση της τηλεργασίας και στη Δημόσια Υπηρεσία αναμένεται να καθοριστούν μετά τη ψήφιση του σχετικού νομοσχεδίου που ενέκρινε την Τετάρτη το Υπουργικό Συμβούλιο και το οποίο από χθες βρίσκεται ενώπιον της Βουλής.
Αυτό προκύπτει από τα όσα καταγράφονται στο νομοσχέδιο το οποίο καθορίζει στην ουσία το ευρύτερο πλαίσιο για την εξ αποστάσεως εργασία στο Δημόσιο.
Όπως ότι η τηλεργασία θα εφαρμόζεται μετά από σχετικό αίτημα των εργαζομένων στη Δημόσια Υπηρεσία, μόνιμων και εκτάκτων, θα επαφίεται στην ουσία στην απόφαση των προϊσταμένων τους, αλλά και πως απαραίτητη προϋπόθεση είναι και η διάθεση στους υπαλλήλους φορητών υπολογιστών τους οποίους θα πρέπει να παρέχει η Δημόσια Υπηρεσία.
Σειρά άλλων ζητημάτων, όπως ο μέγιστος αριθμός ημερών που θα μπορεί κάποιος να τηλεργάζεται, αναμένονται να γίνουν γνωστά μετά τη ψήφιση του σχετικού νομοσχεδίου.
Συγκεκριμένα όπως αναφέρεται στο νομοσχέδιο που τιτλοφορείται «Ο περί της Ρύθμισης της Τηλεργασίας στη Δημόσια Υπηρεσία Νόμος του 2025» ο ανώτατος αριθμός εργάσιμων ημερών τηλεργασίας ανά ημερολογιακό έτος «αποφασίζεται από το Υπουργικό Συμβούλιο με απόφασή του που δημοσιεύεται στην Επίσημη Εφημερίδα της Δημοκρατίας».
Το Υπουργικό Συμβούλιο θα είναι επίσης αυτό που θα ενεργοποιήσει το νόμο για την τηλεργασία στο Δημόσιο, εφόσον φυσικά ψηφιστεί το κυβερνητικό νομοσχέδιο από τη Βουλή. Στο νομοσχέδιο αναφέρεται σχετικά πως ο νόμος θα τεθεί σε ισχύ «σε ημερομηνία που καθορίζεται από το Υπουργικό Συμβούλιο με γνωστοποίησή του που δημοσιεύεται στην Επίσημη Εφημερίδα της Δημοκρατίας». Για σκοπούς δε αποτελεσματικότερης εφαρμογής της τηλεργασίας αναφέρεται στο νομοσχέδιο ότι το Υπουργείο Οικονομικών θα εκδίδει σχετικές κατευθυντήριες γραμμές.
Ποιους θα αφορά
Σύμφωνα με το νομοσχέδιο, η τηλεργασία εφαρμόζεται στις περιπτώσεις που τα καθήκοντα των υπαλλήλων και των εργοδοτουμένων ή μέρος αυτών, είναι εφικτό να εκτελεστούν εξ΄ αποστάσεως, με βάση τη φύση τους και τα τεχνολογικά μέσα που απαιτούνται για την εκτέλεσή τους, όπως κρίνεται από τον οικείο Προϊστάμενο Τμήματος. Διευκρινίζεται, πάντως, ότι η τηλεργασία δεν εφαρμόζεται για υπαλλήλους και εργοδοτούμενους που απασχολούνται με το σύστημα βάρδιας.
Αναφέρεται ακόμα πως «η τηλεργασία εφαρμόζεται για υπαλλήλους των οποίων ο διορισμός στη δημόσια υπηρεσία έχει επικυρωθεί, όπως καθορίζεται στον περί Δημόσιας Υπηρεσίας Νόμο, όπως αυτός εκάστοτε τροποποιείται ή αντικαθίσταται και εργοδοτούμενους που έχουν συμπληρώσει τουλάχιστον δύο χρόνια συνεχούς απασχόλησης στη δημόσια υπηρεσία και προκειμένου για εργοδοτούμενο ορισμένου χρόνου. τουλάχιστον ένα χρόνο στα καθήκοντα που εκτελεί τη συγκεκριμένη περίοδο
Από το σπίτι κι άλλες προϋποθέσεις
Στο νομοσχέδιο αναφέρεται περαιτέρω πως η τηλεργασία παραχωρείται «νοουμένου ότι είναι στη διάθεση του υπαλλήλου και εργοδοτούμενου υπηρεσιακός φορητός υπολογιστής και είναι δυνατή η εξ' αποστάσεως σύνδεσή του με το υπηρεσιακό τηλέφωνο, το υπηρεσιακό ηλεκτρονικό ταχυδρομείο και οποιοδήποτε άλλο πληροφοριακό σύστημα είναι αναγκαίο για τη διεκπεραίωση των καθηκόντων του: Νοείται ότι η δημόσια υπηρεσία προμηθεύει τον υπάλληλο και τον εργοδοτούμενο με τον απαραίτητο εξοπλισμό και λογισμικό για την αποτελεσματική εκτέλεση των καθηκόντων του και οποιοδήποτε κόστος συντήρησης και τυχόν αναβάθμισης του εξοπλισμού δεν επιβαρύνει τον υπάλληλο και τον εργοδοτούμενο».
Σημειώνεται επίσης πως «η τηλεργασία παρέχεται από τον χώρο διαμονής του υπαλλήλου και εργοδοτούμενου: Νοείται ότι ο οικείος Προϊστάμενος Τμήματος μπορεί να εγκρίνει τηλεργασία και από οποιοδήποτε άλλο χώρο, νοουμένου ότι διασφαλίζεται η απρόσκοπτη διεκπεραίωση των υπηρεσιακών καθηκόντων και εφαρμόζονται οι όροι και προϋποθέσεις εφαρμογής της τηλεργασίας, που καθορίζονται στον παρόντα Νόμο».
Ούτε δικαίωμα, ούτε υποχρέωση
Η τηλεργασία, συνεχίζει το νομοσχέδιο, παραχωρείται με έγκριση του οικείου Προϊσταμένου Τμήματος ή εξουσιοδοτημένου από αυτόν λειτουργού, κατόπιν υποβολής αίτησης από τον υπάλληλο και εργοδοτούμενο, μέσω του άμεσα προϊστάμενου του, λαμβάνοντας υπόψη τις υπηρεσιακές ανάγκες και δεδομένα και με γνώμονα τη διασφάλιση της εύρυθμης λειταυργίας της υπηρεσίας: Νοείται ότι η τηλεργασία δεν αποτελεί δικαίωμα του υπαλλήλου και εργοδοτούμενου, γι' αυτό και δεν μπορεί να απαιτεί να εκτελεί τα καθήκοντά του με τη μορφή αυτή, αλλά ούτε και υποχρέωση του υπαλλήλου και έργοδοτούμενου, γι' αυτό και δεν μπορεί να επιβάλλεται σε αυτόν από τον οικείο Προϊστάμενο Τμήματος.
Σκοπός, κόστος και οφέλη
Σύμφωνα με την αιτιολογική έκθεση που συνοδεύει το νομοσχέδιο και υπογράφει ο Γενικός Εισαγγελέας σκοπός του νομοθετήματος «ίναι η ρύθμιση της δυνατότητας απασχόλησης των υπαλλήλων και εργοδοτούμενων της δημόσιας υπηρεσίας, με τηλεργασία, στο πλαίσιο υλοποίησης της Απόφασης του Υπουργικού Συμβουλίου, με Αρ. 95.192 και ημερ. 30.8.2023, με την οποία αποφασίστηκε η ρύθμιση ευέλικτων μορφών απασχόλησης στην Κυπριακή δημόσια υπηρεσία, μεταξύ των οποίων η μεικτή τηλεργασία (υβριδικό μοντέλο εργασίας), η οποία αποτελεί μεταρρυθμιστική πολιτική που έχει περιληφθεί στο Σχέδιο Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας 2021-2026, κάτω από τον άξονα για εκσυγχρονισμό της δημόσιας υπηρεσίας».
Στην έκθεση αντικτύπου που συνοδεύει επίσης το νομοσχέδιο το Υπουργείο Οικονομικών καταγράφει και σειρά οφέλη που μπορεί να προκύψουν από την τηλεργασία, αλλά και πιθανό κόστος.
Για το τελευταίο το ΥΠΟΙΚ απαντά καταφατικά στην ερώτηση του ερωτηματολογίου που συνοδεύει όλα τα νομοσχέδια για το ενδεχόμενο αντικτύπου στον κρατικό προϋπολογισμό, καταγράφοντας τους πιο κάτω λόγους:
- Για σκοπούς ανάπτυξης της κατάλληλης τεχνολογικής υποδομής/ συστημάτων από το Τμήμα Υπηρεσιών Πληροφορικής.
- Για εξασφάλιση του αναγκαίου εξοπλισμού (φορητών Η/Υ) από τα Υπουργεία/Υφυπουργεία/Υπηρεσίες, για να παραχωρηθούν στους υπαλλήλους/εργοδοτούμενους που εμπίπτουν στο πεδίο εφαρμογής του Νομοσχεδίου για την τηλεργασία.
- Για προμήθεια ηλεκτρονικών συστημάτων καταγραφής του χρόνου προσέλευσης και αποχώρησης των υπαλλήλων, από Υπουργεία/Υφυπουργεία/Υπηρεσίες που δεν διαθέτουν τέτοιο σύστημα ακόμα, με σκοπό την υποβολή αιτήσεων για τηλεργασία.
Το ΥΠΟΙΚ καταγράφει πάντως και οφέλη από την τηλεργασία όσον αφορά τον αντίκτυπο της στο περιβάλλον και στην κοινωνία. Αναφέροντας για παράδειγμα πως με την εφαρμογή της τηλεργασίας αναμένεται ο περιορισμός της τροχαίας κίνησης και των ρύπων από τη διακίνηση των ιδιωτικών οχημάτων, αλλά και πως η τηλεργασία αναμένεται να συμβάλει στην εξισορρόπηση της επαγγελματικής και προσωπικής ζωής των υπαλλήλων. Επίσης σημειώνει ότι εφαρμογή της τηλεργασίας στη δημόσια υπηρεσία αναμένεται να συμβάλει θετικά στην περαιτέρω ανάπτυξη ψηφιακών λύσεων για λειτουργία της δημόσιας υπηρεσίας, καθώς και για ανάπτυξη των ψηφιακών δεξιοτήτων των υπαλλήλων, ενισχύοντας την ηλεκτρονική διακυβέρνηση.
Στη Βουλή και οι κανονισμοί για ευέλικτο ωράριο
Ενώπιον της Βουλής βρίσκονται από χθες και οι τροποποιητικοί κανονισμοί που ενέκρινε προχθές το Υπουργικό Συμβούλιο για ενίσχυση της ευελιξίας στη Δημόσια Υπηρεσία.
Όπως ανέφερε το ΥΠΟΙΚ με σχετική ανακοίνωση με τους περί Δημόσιας Υπηρεσίας (Χρόνος Εργασίας) Κανονισμούς του 2025 προωθούνται:
- (α) Η ρύθμιση της εφαρμογής μειωμένης απασχόλησης μέχρι 2 ώρες το μέγιστο ανά εργάσιμη μέρα, με ανάλογη μείωση απολαβών, για όσους υπαλλήλους καλύπτονται από τον περί Αδειών (Πατρότητας, Γονική, Φροντίδας, Ανωτέρας Βίας) και Ευέλικτων Ρυθμίσεων Εργασίας για την Ισορροπία μεταξύ Επαγγελματικής και Ιδιωτικής Ζωής Νόμο, δηλαδή υπαλλήλους που είναι γονείς παιδιών μέχρι 15 ετών και φροντιστές, δηλαδή εργαζόμενους που παρέχουν προσωπική φροντίδα ή υποστήριξη σε συγγενή ή πρόσωπο που κατοικεί στο ίδιο νοικοκυριό με τον εργαζόμενο, το οποίο έχει ανάγκη σημαντικής φροντίδας ή υποστήριξης για σοβαρό ιατρικό λόγο, καθώς και υπαλλήλους με αναπηρία ή που παρουσιάζουν σοβαρά προβλήματα υγείας, μετά από προσκόμιση ιατρικού πιστοποιητικού, με το οποίο θα τεκμηριώνεται ότι δεν είναι σε θέση να εργάζονται σε πλήρη απασχόληση.
- (β) Η επέκταση του ευέλικτου ωραρίου εργασίας από μιάμιση (1½) ώρα που είναι σήμερα σε δύο (2) ώρες και η διαμόρφωση του ωραρίου σε 7:00 π.μ./9:00 π.μ. – 2:30 μ.μ./4:30μ.μ., με περίληψη ειδικών ρυθμίσεων για τους υπαλλήλους της Βουλής των Αντιπροσώπων, όπου ισχύει και απογευματινή εργασία.
- Διαβάστε επίσης: Κυπριακή πρωτοβουλία για ακύρωση ευρωπαϊκών φόρων - Τι είπε ο ΠτΔ