Του Ανδρέα Α. Αποστόλου*
Tο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο, σε συνεδρία του τον Απρίλιο, ψήφισε την υποχρεωτική θεσµοθέτηση της άδειας πατρότητας, της γονικής άδειας, της άδειας φροντίδας, της ευέλικτης εργασίας και άλλων ρυθµίσεων που στηρίζουν την οικογένεια.
Ως γνωστόν, τα κράτη-µέλη της Ευρωπαϊκής Ένωσης έχουν περιθώριο µέχρι και τρία χρόνια να εναρµονιστούν µε αυτή τη νοµοθεσία. ∆εδοµένων των σηµερινών συνθηκών που επικρατούν στην Κύπρο, του γεγονότος ότι η Κύπρος βρίσκεται τρίτη από το τέλος στο θέµα της υπογεννητικότητας και της ανάγκης για βελτίωση της κοινωνικής µας πολιτικής στα πλαίσια της στήριξης των νέων γονέων, θεωρούµε πως η Κυπριακή ∆ηµοκρατία πρέπει να εναρµονιστεί το συντοµότερο µε τις νέες νοµοθεσίες αλλά και να βελτιώσει τις υπάρχουσες που δεν εµπίπτουν στα όσα το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο αποφάσισε.
ΠΡΟΤΑΣΗ
Θεσµοθέτηση της γονικής άδειας 60 ηµερών για κάθε γονέα, η οποία είναι µη µεταβιβάσιµη και την οποία µπορεί ο κάθε γονιός να την λαµβάνει επιπρόσθετα από οποιαδήποτε άδεια µέχρι το παιδί του να συµπληρώσει τα οκτώ χρόνια ζωής.
Συζήτηση για αύξηση του ποσού που λαµβάνεται από τις Κοινωνικές Ασφαλίσεις από το 72% του µισθού που είναι σήµερα στο 100% όπως στις πλείστες ευρωπαϊκές χώρες. Ειδικά κατά τη γέννηση του παιδιού, τα έξοδα της οικογένειας είναι αυξηµένα. Με την άδεια πατρότητας και µητρότητας η οποία λαµβάνεται την περίοδο του τοκετού, θα πρέπει το κράτος να αποζηµιώνει πλήρως τον αιτητή. Περισσότερες από τις µισές χώρες της Ευρωπαϊκής Ένωσης επιστρέφουν το 100% των εισοδηµάτων του αιτητή κατά τη διάρκεια της άδειάς του, ενώ η Κύπρος µε το 72% βρίσκεται στα χαµηλότερα επίπεδα µαζί µε την Τσεχία και τη Σλοβακία.
Θεσµοθέτηση άδειας φροντίδας τουλάχιστον πέντε ηµερών τον χρόνο σε όσους έχουν στο σπίτι κάποιο άτοµο το οποίο έχει διαγνωστεί µε χρόνια πάθηση και χρειάζεται ιδιαίτερη φροντίδα από άλλα µέλη της οικογένειας.
Εξέταση της αύξησης της διάρκειας του επιδόµατος µητρότητας από τις 18 εβδοµάδες που είναι σήµερα. Ο ευρωπαϊκός µέσος όρος είναι στις 20 εβδοµάδες.
Έναρξη της συζήτησης µε τους εργοδοτικούς φορείς για εφαρµογή και στην Κύπρο της ευέλικτης εργασίας εκεί και όπου µπορεί να εφαρµοστεί για νεαρούς γονείς. Αυτό αποτελεί και µέρος της πρόσφατης απόφασης του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου.
Αυτή τη στιγµή η Κύπρος αντιµετωπίζει από τα µεγαλύτερα προβλήµατα υπογεννητικότητας σε όλη την Ευρώπη. Η χώρα µας βρίσκεται στις τελευταίες θέσεις µετά τη Μάλτα και την Ισπανία, µε µέσο όρο γεννήσεων ανά οικογένεια 1,32 παιδιά. Ο ευρωπαϊκός µέσος όρος είναι στο 1,59 και η Γαλλία είναι η χώρα µε το µικρότερο πρόβληµα, µε 1,9 παιδιά ανά οικογένεια.
Θα πρέπει να αντιληφθούµε πως µόνο µε στοχευµένα µέτρα στήριξης των νεαρών ζευγαριών θα καταφέρουµε να βελτιώσουµε τις επιδόσεις µας. Σίγουρα η βελτίωση του πλαισίου των κοινωνικών αδειών που δίνονται είναι ένα µέτρο σε έναν ευρύτερο σχεδιασµό τον οποίο θα πρέπει η πολιτεία να εφαρµόσει.
Σίγουρα όλα τα πιο πάνω έχουν κόστος. Θα πρέπει να είµαστε σοβαροί, χωρίς λαϊκισµό, αλλά µε στοχευµένα και κοστολογηµένα προγράµµατα να βελτιώσουµε, στο πλαίσιο των δυνατοτήτων µας, τη σηµερινή πραγµατικότητα.
Θα πρέπει να αντιληφθούµε πως η επένδυση στη στήριξη της οικογένειας είναι µια επένδυση για τον τόπο και τις επόµενες γενιές και θα πρέπει να αποτελεί προτεραιότητα για το κράτος.
Από τους σηµαντικότερους λόγους που συντείνουν στην υπογεννητικότητα, όπως αυτοί καταγράφονται από την Ευρωπαϊκή Ένωση, είναι:
Το πλαίσιο αδειών και κοινωνικών παροχών που εφαρµόζεται σε κάθε κράτος.
Η µισθοδοσία. Στην Κύπρο έχουµε από τα πιο µεγάλα χάσµατα µεταξύ των µισθών δηµόσιων και ιδιωτικών υπαλλήλων και είµαστε µια από τις ελάχιστες χώρες που δεν έχουν θεσµοθετήσει ακόµη εθνικό κατώτατο µισθό στον ιδιωτικό τοµέα. Μόνο η Κύπρος, η ∆ανία, η Ιταλία, η Φινλανδία και η Σουηδία δεν έχουν θεσµοθετήσει εθνικό κατώτατο µισθό. Αν όµως εξαιρέσουµε την Ιταλία, όπου τα εισοδήµατα στον ιδιωτικό τοµέα είναι τα ίδια µε την Κύπρο, στις υπόλοιπες χώρες δεν υπάρχει πραγµατικό πρόβληµα. Αντιλαµβανόµενοι τη δύσκολη θέση στην οποία βρέθηκε η πλειοψηφία των κυπριακών επιχειρήσεων κατά τη διάρκεια της κρίσης, θα πρέπει το θέµα να το εξετάσουµε λαµβάνοντας υπόψη και τη βιωσιµότητά τους. Χωρίς λαϊκιστικές προσεγγίσεις, θα πρέπει να δώσουµε πραγµατικά κίνητρα και αντισταθµιστικά οφέλη, τουλάχιστον για τα πρώτα χρόνια. Στόχος θα πρέπει να είναι η αύξηση των εισοδηµάτων των ιδιωτικών υπαλλήλων, διασφαλίζοντας όµως παράλληλα και τη βιωσιµότητα των επιχειρήσεών µας.
Οι παροχές στην Υγεία. Στην Κύπρο, σύµφωνα µε τη Eurostat (2017), οι πολίτες έχουν τη µεγαλύτερη δυσκολία από όλους τους Ευρωπαίους πολίτες στην πρόσβαση σε ιατρικές υπηρεσίες και τη δεύτερη µεγαλύτερη δυσκολία µετά την Πολωνία στην πρόσβαση σε φάρµακα. Αυτό εξηγείται από το γεγονός ότι είµαστε η µόνη χώρα της Ευρωπαϊκής Ένωσης στην οποία, µέχρι πρόσφατα, δεν εφαρµοζόταν Γενικό Σύστηµα Υγείας. Θεωρούµε πως, µε την εφαρµογή του ΓΕΣΥ, σταδιακά θα βελτιώσουµε τα σηµερινά δεδοµένα, γι’ αυτό και από την αρχή θεωρούσαµε την εφαρµογή του αναγκαία.
Η Παιδεία. Η διαµόρφωση ενός σωστού σχεδιασµού που να προσφέρει σε όλες τις οικογένειες πρόσβαση σε πραγµατικά δωρεάν παιδεία, από την ώρα που η µητέρα επιστρέφει στην εργασία της µετά την άδεια µητρότητας µέχρι και το Λύκειο. ∆ηµιουργία δηµόσιων βρεφοκοµικών σταθµών και νηπιαγωγείων για όλες τις ηλικίες, εφαρµογή του ολοήµερου σχολείου και επιλογή για δηµόσια και δωρεάν πρόσβαση σε απογευµατινές δραστηριότητες για τα παιδιά.
Η πρόσβαση σε προσιτή στέγη αποτελεί ακόµη έναν πυλώνα που διασυνδέεται άµεσα µε την επιλογή ή όχι των νεαρών ζευγαριών για τη δηµιουργία οικογένειας.
Η αδυναµία των τραπεζών να δανειοδοτήσουν τα νεαρά ζευγάρια, σε συνδυασµό µε τους χαµηλούς µισθούς που δεν επέτρεπαν την εξασφάλιση δανείου, δηµιούργησαν µεγάλη ζήτηση στην επιλογή του ενοικίου και σε σχέση µε τη χαµηλή προσφορά λόγω της κρίσης στην οικοδοµική βιοµηχανία, οι τιµές των ενοικίων έχουν πάει στα ύψη.
Η παρουσίαση, από το Υπουργείο Εσωτερικών, της νέας στεγαστικής πολιτικής κινείται προς την ορθή κατεύθυνση.
Θα πρέπει να ξεφύγουµε από τη σηµερινή φιλοσοφία της επιδοµατικής πολιτικής και να αναπτύξουµε έναν σχεδιασµό βασισµένο σε κίνητρα που να απευθύνονται τόσο στους αγοραστές όσο και στους επιχειρηµατίες ανάπτυξης γης.
Για εµάς αποτελεί βασικό άξονα της πολιτικής µας φιλοσοφίας η στήριξη του θεσµού της οικογένειας και η αντιµετώπιση του φαινοµένου της υπογεννητικότητας. Σε αυτά τα πλαίσια, θα πρέπει να σχεδιαστεί µια εθνική στρατηγική, η οποία να αγγίζει όλες τις παραµέτρους που καταγράφονται πιο πάνω. Μπορούµε συλλογικά να εργαστούµε. Το οφείλουµε στον τόπο µας, στη νεολαία µας και στις επόµενες γενεές.
Συζήτηση για αύξηση του ποσού που λαµβάνεται από τις Κοινωνικές Ασφαλίσεις από το 72% του µισθού που είναι σήµερα στο 100% όπως στις πλείστες ευρωπαϊκές χώρες.
Περισσότερες από τις µισές χώρες της Ευρωπαϊκής Ένωσης επιστρέφουν το 100% των εισοδηµάτων του αιτητή κατά τη διάρκεια της άδειάς του, ενώ η Κύπρος µε το 72% βρίσκεται στα χαµηλότερα επίπεδα µαζί µε την Τσεχία και τη Σλοβακία.