Της Θεοδώρας Νικολάου
Το µεγάλο κεφάλαιο του συνταξιοδοτικού συστήµατος ανοίγει µε τη νέα χρονιά η κυβέρνηση. Οι τεχνοκράτες του Υπουργείου Εργασίας διενεργούν την αναλογιστική µελέτη που χρειάζεται να γίνει, ούτως ώστε να διαφανεί αν µπορεί και µε ποιους τρόπους δύναται να καταργηθεί σε βάθος χρόνου το πέναλτι του 12% σε περίπτωση πρόωρης αφυπηρέτησης, χωρίς να επιβαρύνεται το ήδη καταπονηµένο Ταµείο των Κοινωνικών Ασφαλίσεων.
Η µελέτη ξεκίνησε περί τα τέλη του 2019, µε οδηγίες της Υπουργού Εργασίας, Πρόνοιας και Κοινωνικών Ασφαλίσεων, Ζέτας Αιµιλιανίδου, και αναµένεται να ολοκληρωθεί εντός του πρώτου τριµήνου του 2020. Όταν ολοκληρωθεί, θα ακολουθήσει συζήτηση στην Κοινοβουλευτική Επιτροπή Εργασίας µε όλους τους αρµόδιους φορείς. Στο µεταξύ, συντεχνίες και εργοδότες επιφυλάσσονται για να τοποθετηθούν επίσηµα όταν θα έχουν ενώπιόν τους κάτι απτό, αφού η µελέτη βρίσκεται σε πολύ πρώιµα στάδια.
Ζέτα Αιµιλιανίδου «Γίνονται µελέτες»
Η αρµόδια Υπουργός, σε δηλώσεις της στο Economy Today, ανέφερε πως διεξάγεται µελέτη µε στόχο την επικαιροποίηση του συνταξιοδοτικού συστήµατος, στα πλαίσια της οποίας εξετάζεται και η κατάργηση του πέναλτι σε περίπτωση πρόωρης αφυπηρέτησης. Η εν λόγω µελέτη, σύµφωνα µε πληροφορίες, στηρίζεται σε πέντε θεµατικές: στο σύνολο των παροχών, στις πιστώσεις που παραχωρούνται στους εργαζοµένους, στην αλληλεγγύη µεταξύ και εντός των γενεών, στη δηµοσιονοµική πτυχή του θέµατος και στην αποδοτικότητα των συντάξεων.
Υπενθυµίζεται ότι η τελευταία ευρεία µεταρρύθµιση του συνταξιοδοτικού συστήµατος διενεργήθηκε πριν από επτά χρόνια, στο πλαίσιο των εισηγήσεων της Τρόικας. Ένα από τα µέτρα που επιβλήθηκαν τότε από την Τρόικα ήταν το πέναλτι του 12% σε όσους λαµβάνουν πρόωρη σύνταξη στο 63ο έτος της ηλικίας τους αντί στο 65ο έτος, από την εφαρµογή του οποίου το κράτος εξοικονοµεί €100 εκατ. τον χρόνο. Επτά χρόνια µετά, τίθεται επί τάπητος η κατάργηση του πέναλτι του 12% σε βάθος χρόνου. Ο στόχος της αναλογιστικής µελέτης που εκπονείται από το Υπουργείο Εργασίας είναι να διαφανεί κατά πόσον η σταδιακή κατάργηση του εν λόγω πέναλτι θα επιφέρει προβλήµατα στα δηµόσια οικονοµικά. Για να µετριαστούν οι όποιες περιπτώσεις, µεταξύ άλλων, στο πλαίσιο της µελέτης θα εξεταστεί κατά πόσον θα χρειαστεί εκ νέου αύξηση των εισφορών στο Ταµείο Κοινωνικών Ασφαλίσεων.
Οι προτάσεις του ΑΚΕΛ
Από πλευράς του, ο πρόεδρος της Κοινοβουλευτικής Επιτροπής Εργασίας και βουλευτής του ΑΚΕΛ, Ανδρέας Φακοντής, δήλωσε στο Economy Today πως το ΑΚΕΛ έχει συγκεκριµένες προτάσεις επί του θέµατος, οι οποίες όµως δεν µπορούν να κατατεθούν µε τη µορφή της πρότασης νόµου, καθώς θα είναι αντισυνταγµατικές, επειδή µε βάση το Σύνταγµα µόνο η εκτελεστική εξουσία έχει τη δυνατότητα να καταθέτει προτάσεις οι οποίες αυξάνουν τις κρατικές δαπάνες.
«Έχουµε δύο θέσεις», εξήγησε. Η πρώτη αφορά την κατάργηση του 12% στην περίπτωση πρόωρης αφυπηρέτησης στο 63ο έτος αντί στο 65ο. Η θέση του ΑΚΕΛ, σύµφωνα µε τον κ. Φακοντή, είναι πως στην περίπτωση που δεν µπορεί το κόστος να απορροφηθεί από το Ταµείο Κοινωνικών Ασφαλίσεων, αυτό να καλυφθεί από το πάγιο ταµείο της ∆ηµοκρατίας. Σε πρώτο στάδιο, όπως είπε, θα µπορούσε η κατάργηση να ισχύσει για τους χαµηλοσυνταξιούχους, για τα βαρέα και ανθυγιεινά επαγγέλµατα και για όσους συνεισέφεραν στο Ταµείο πέραν των 40 χρόνων. Η δεύτερη θέση του κόµµατος είναι να µην υπάρχει κανείς συνταξιούχος µε εισοδήµατα κάτω από το όριο φτώχειας. Με λίγα λόγια, η κατώτατη σύνταξη να καθοριστεί στα 800 ευρώ για έναν µονήρη και στα 1.200 όταν είναι και οι δύο εν ζωή.
«Τώρα έχουµε τη µικρή επιταγή κι εµείς λέµε ουσιαστικά να γίνει µία η σύνταξη και να αυξηθεί αν χρειαστεί η εισφορά του κράτους», πρόσθεσε.
«Καταθέσαµε τις προτάσεις µας σε εντατικές συζητήσεις και αναµένουµε την αναλογιστική µελέτη που ετοιµάζεται, να ολοκληρωθεί εντός του 2020», είπε. Περαιτέρω, ανέφερε πως, από πλευράς Επιτροπής Εργασίας, θα δοθεί λίγος χρόνος στην κυβέρνηση και τον ερχόµενο Φεβρουάριο ή Μάρτιο θα επανέλθει το θέµα στη Βουλή.
Πάγιο αίτηµα της ΕΚΥΣΥ
Η κατάργηση του 12% αποτελεί πάγιο αίτηµα των συνταξιούχων. Σύµφωνα µε τον Γ.Γ. της Ένωσης Κυπρίων Συνταξιούχων (ΕΚΥΣΥ), Κώστα Σκαρπάρη, στις 26 Σεπτεµβρίου απέστειλαν στην αρµόδια Υπουργό υπόµνηµα µε το οποίο ζητούσαν την κατάργηση του 12%, ωστόσο η απάντησή της ήταν αρνητική. Μετά, όπως εξήγησε, τέθηκε εκ νέου το θέµα για συζήτηση στην Επιτροπή Εργασίας, στην οποία συµµετείχαν ο Γενικός ∆ιευθυντής του Υπουργείου Εργασίας και ο Αναλογιστής του Ταµείου Κοινωνικών Ασφαλίσεων, οι οποίοι και δεσµεύτηκαν ότι στις αρχές του 2020, όταν το θέµα επανέλθει στη Βουλή, το Υπουργείο θα είναι έτοιµο να καταθέσει τις µελέτες του.
Ο κ. Σκαρπάρης υπέδειξε πως οι εν λόγω µελέτες θα έπρεπε να ήταν έτοιµες από το φθινόπωρο, ενώ πρόσθεσε ότι «µέχρι στιγµής οι αρµόδιοι δεν έχουν ξεκαθαρίσει τη θέση τους και µόνο µισόλογα ακούµε». «Η απαίτησή µας παραµένει, γιατί καθηµερινά κάνουµε συσκέψεις µε νέους συνταξιούχους που αντιδρούν γιατί υπέστησαν µια µόνιµη ζηµιά µε το πέναλτι. Γι’ αυτό και θεωρούµε ότι πρέπει να ολοκληρωθεί αυτή η συζήτηση το συντοµότερο δυνατόν», είπε.
Καταθέτει σενάρια η ΣΕΚ
Την πρόθεση της κυβέρνησης για σταδιακή κατάργηση του προστίµου πρόωρης αφυπηρέτησης χαιρετίζει η ΣΕΚ. Μιλώντας στο Economy Today, ο Γ.Γ. της ΣΕΚ, Ανδρέας Μάτσας, εξέφρασε την άποψη ότι θα πρέπει να υπάρξει ένα πλαίσιο διαλόγου σε σχέση µε τη διαφοροποίηση του 12% ή την άρση του, λαµβάνοντας υπόψη και µια γενικότερη διευθέτηση του ζητήµατος που αφορά και την αναλογιστική µελέτη για το Ταµείο Κοινωνικών Ασφαλίσεων. Θα πρέπει, όπως είπε, να δούµε µε ποιους τρόπους ενισχύουµε το Ταµείο, αυξάνοντας τη δυνατότητα εισροής εισφορών σε αυτό χωρίς να επιβαρύνονται οι υφιστάµενοι δικαιούχοι και παράλληλα να αίρεται η κατάσταση που δηµιουργείται λόγω της αδήλωτης και υποδηλωµένης εργασίας.
«Θα πρέπει να γίνει µια συνολική ρύθµιση µε τρόπο που να µη δηµιουργεί επιπρόσθετες υποχρεώσεις στο Ταµείο Κοινωνικών Ασφαλίσεων, διατηρώντας παράλληλα τη βιωσιµότητά του», πρόσθεσε.
«Γι’ αυτό χαιρετίσαµε την πρόθεση της Υπουργού Εργασίας να συζητηθεί το όλο θέµα και µέσα από µια τεκµηριωµένη προσέγγιση να δηµιουργηθούν οι προϋποθέσεις έτσι ώστε να αρθεί η εν λόγω αδικία», συµπλήρωσε. Περαιτέρω, ο κ. Μάτσας δήλωσε πως η ΣΕΚ έχει επεξεργαστεί διάφορα σενάρια επί του θέµατος, τα οποία είναι διατεθειµένη να τα καταθέσει ενώπιον των αρµοδίων όταν κληθεί σε διάλογο.
«Να µην αυξηθεί το όριο»
Από πλευράς ΠΕΟ, ο Γ.Γ. της οργάνωσης, Πάµπης Κυρίτσης, σχολίασε πως θα χρειαστεί πολύς αγώνας για να προχωρήσει τελικά η µεταρρύθµιση του συνταξιοδοτικού. Υπέδειξε ότι υπάρχει ανάγκη αναθεώρησης ή επανεξέτασης του συνταξιοδοτικού, µε δεδοµένο ότι είχαµε µια άγρια επίθεση από την Τρόικα –ιδιαίτερα σε αυτό το θέµα– µε αποτέλεσµα να είµαστε µπροστά σε ενδεχόµενο περαιτέρω αύξησης του ορίου αφυπηρέτησης. Ο σηµερινός νόµος, όπως εξήγησε, συνδέει το όριο αφυπηρέτησης µε το προσδόκιµο ζωής, αφήνοντας περιθώριο αύξησης του ορίου µέχρι τα 67 έτη. Πρόκειται, είπε, για µια πιθανότητα που πρέπει να αποκλειστεί. Περαιτέρω, ο κ. Κυρίτσης υπογράµµισε πως υπάρχει και το τεράστιο θέµα του αποθεµατικού και του χρέους του κράτους προς το Ταµείο, που παραµένει ανοικτό. Όποια κι αν είναι η προσπάθεια που γίνεται, συνέχισε, αποτελεί κοινή παραδοχή ότι πρέπει να γίνει µια πιο δίκαιη κατανοµή των πόρων και να µη φορτώνουµε στους εργαζόµενους το βάρος. «Ως ΠΕΟ», είπε, «αναµένουµε να ολοκληρωθεί αυτή η µελέτη που διεξάγει το Υπουργείο για να µπούµε σε έναν κοινωνικό διάλογο», εκφράζοντας όµως παράλληλα τις επιφυλάξεις του για το εάν αυτά που συζητούνται είναι προοδευτικές αλλαγές.