Της Έλενας Καλυφόμματου
Εντείνεται η ανησυχία, σε εποπτικό, τραπεζικό και κυβερνητικό επίπεδο, για την επόμενη μέρα μετά την άρση του μορατόριουμ δόσεων και για το πού μπορούν να φτάσουν τα μη εξυπηρετούμενα δάνεια. Από τον Ιανουάριο του 2021, νοικοκυριά και επιχειρήσεις καλούνται να αρχίσουν να καταβάλλουν και πάλι τις δόσεις τους, αφού σε τρεις μήνες λήγει το μορατόριουμ αναστολής δόσεων. Οι τράπεζες, πάντως, γνωρίζοντας τα δεδομένα των πελατών τους, αντιλαμβάνονται ότι κάποιοι από αυτούς δεν θα επιστρέψουν στην κανονικότητα και ήδη προχωρούν σε αυξημένες προβλέψεις για επισφαλείς απαιτήσεις.
Τα «στενά» οικονομικά δεδομένα του κράτους δεν επέτρεπαν την παράταση του μέτρου αναστολής δόσεων δανείων οριζόντια, αλλά ούτε και στοχευμένα, όπως πολλοί εισηγούνταν. Ο προβληματισμός που επικρατεί σε τραπεζικό και κυβερνητικό επίπεδο αναφορικά με την πορεία των μη εξυπηρετούμενων δανείων, μετά τη λήξη του μέτρου, άρχισε ήδη να καταγράφεται. Η πλάστιγγα εξαρχής έγερνε προς τον τερματισμό του μέτρου, διότι οι προειδοποιήσεις των εποπτικών αρχών σε Κύπρο και Ευρώπη ήταν ξεκάθαρες.
ΜΕΓΑΛΟΣ ΑΣΘΕΝΗΣ ΟΙ ΞΕΝΟΔΟΧΟΙ
Η αρχική σκέψη για παράταση του μέτρου της αναστολής δόσεων αφορούσε κυρίως τους ξενοδόχους, αφού ο κλάδος τους δέχθηκε το μεγαλύτερο πλήγμα από την πανδημία. Σύμφωνα με πληροφορίες, οι τράπεζες στην αρχή είδαν θετικά το αίτημα των ξενοδόχων για παράταση, με την προϋπόθεση να εξετάσουν, σε συνεργασία με τις εποπτικές αρχές σε Κύπρο και Ευρώπη, εάν μπορούν να εφαρμόσουν κάτι τέτοιο ή αν θα εφαρμόσουν κάτι καινούργιο για συγκεκριμένη ομάδα, είτε τους ξενοδόχους είτε επιχειρήσεις που εξαρτώνται από τον τουρισμό. Κάτι τέτοιο όμως δεν έγινε αποδεκτό, διότι οι προειδοποιήσεις για περαιτέρω ζημιές των τραπεζών ήταν αρκετές, αφού τα έσοδά τους μειώθηκαν κατά πολύ την περίοδο που τέθηκε σε ισχύ το μέτρο.
ΠΟΝΟΚΕΦΑΛΟΣ ΤΑ ΜΕΔ
Η αύξηση της ανεργίας, οι μειώσεις μισθών και άλλες εργασιακές αλλαγές καθιστούν τις οικονομικές υποχρεώσεις των πολιτών αβέβαιες. Γι’ αυτό και το βασικό ερώτημα που τίθεται είναι πόσα από αυτά τα δάνεια θα γίνουν μη εξυπηρετούμενα. Το κυπριακό τραπεζικό σύστημα ήδη «νοσεί» από τα μη εξυπηρετούμενα δάνεια. Τραπεζικοί κύκλοι υποστηρίζουν ότι τα προβλήματα που θα προκύψουν είναι δεδομένα, ωστόσο θα πρέπει να γίνει εντατική, σκληρή και αποτελεσματική δουλειά προς αντιμετώπισή τους, τόσο από την πλευρά της τράπεζας όσο και από την πλευρά του δανειολήπτη, έτσι ώστε τα δάνεια να συνεχίσουν να εξυπηρετούνται. Επισημαίνουν, επίσης, ότι οι επιπλέον καθυστερήσεις στην καταβολή των δόσεων μόνο λανθασμένα μηνύματα θα μετέφεραν στις εποπτικές αρχές, στους οργανισμούς και στους θεσμούς που παρακολουθούν και αξιολογούν τις προσπάθειες των τραπεζών για απομόχλευση των μη εξυπηρετούμενων δανείων.
ΚΟΙΝΟ ΜΕΤΩΠΟ ΚΤΚ ΚΑΙ ΥΠΟΙΚ
Ο Διοικητής της Κεντρικής Τράπεζας, Κωνσταντίνος Ηροδότου, ενώπιον της Επιτροπής Οικονομικών της Βουλής, αναφέρθηκε στους λόγους για τους οποίους υποστήριξε τον τερματισμό του μέτρου της αναστολής δόσεων. Όπως επισήμανε, «ήδη οι οίκοι αξιολόγησης και ο Ενιαίος Εποπτικός Μηχανισμός είπαν ότι “για να έχετε €11,3 δισ. σε μορατόριουμ σημαίνει ότι ένα σημαντικό ποσοστό από αυτά πραγματικά έχουν δυσκολία αποπληρωμής, άρα θα πάνε ως μη εξυπηρετούμενα το 2021”. Αυτό μπορεί να τους οδηγήσει σε αναλύσεις που θα πουν “θέλουμε κεφάλαια από τις τράπεζες”. Οι αποφάσεις μας εδώ έχουν συνέπειες, γι’ αυτό είμαστε εναντίον. Διότι, εάν αναγκαστούν να αυξήσουν τα κεφάλαιά τους οι τράπεζες, θα επηρεαστεί και η δυνατότητα δανεισμού». Σύμφωνος με τον κ. Ηροδότου ήταν και ο Υπουργός Οικονομικών, Κωνσταντίνος Πετρίδης, εξηγώντας πως, από τη στιγμή που η οικονομία δουλεύει και επανέρχεται στην κανονικότητα, δεν δικαιολογείται η περαιτέρω παράταση του μέτρου. Πρόσθεσε επίσης ότι το ποσοστό που έτυχε αναστολής δόσεων αγγίζει το 55% των εξυπηρετούμενων δανείων και η συνολική τους αξία ανέρχεται στα €11,3 δισ., ενώ το οικονομικό επιτελείο προβλέπει αύξηση του ΑΕΠ πέραν του 5% το 2021.
ΣΥΓΚΕΝΤΡΩΤΙΚΑ ΣΤΟΙΧΕΙΑ ΑΝΑΣΤΟΛΗΣ ΔΟΣΕΩΝ
Σύμφωνα με τα τελευταία στοιχεία που παρουσίασε η Κεντρική Τράπεζα Κύπρου (ΚΤΚ), μέχρι τις 19 Ιουνίου 2020, το ποσό των δόσεων χορηγήσεων που έχουν ανασταλεί ανέρχεται στα €11,7 δισ. Το μεγαλύτερο μέρος της αναστολής δόσεων αφορά τις επιχειρήσεις, με €7,1 δισ. Ανά οικονομική δραστηριότητα των επιχειρήσεων, το μεγαλύτερο μέρος της αναστολής δόσεων δανείων, με €1,8 δισ., αφορά τα ξενοδοχεία και εστιατόρια, που επηρεάστηκαν δραματικά από τον κορωνοϊό, με το σύνολο των επηρεαζόμενων δανειοληπτών να ανέρχεται σε 728. Ακολουθεί ο τομέας της ακίνητης περιουσίας, που δέχτηκε επίσης μεγάλο πλήγμα, με αναστολή δόσεων €1,3 δισ. και σύνολο δανειοληπτών 691. Στον τομέα του χονδρικού και λιανικού εμπορίου, 1.770 δανειολήπτες προχώρησαν σε αναστολή των δόσεών τους, με το επηρεαζόμενο ποσό να ανέρχεται σε €1,2 δισ. Αναφορικά με τον τομέα των κατασκευών, ο αριθμός των δανειοληπτών που προχώρησε σε αναστολή δόσεων είναι 628 και το επηρεαζόμενο ποσό είναι €1,2 δισ. Τέλος, στα νοικοκυριά η αναστολή δόσεων ανέρχεται σε €4,7 δισ. και αφορά 44.428 δανειολήπτες.
Οι τράπεζες, στο τέλος Οκτωβρίου, θα αρχίσουν τη διαδικασία των εκποιήσεων, παρά το αίτημα πολλών πολιτικών δυνάμεων για παράταση μέχρι το τέλος του χρόνου. Τραπεζικοί κύκλοι αναφέρουν ότι γίνεται μεγάλη συζήτηση για δύο μήνες, ενώ στην ουσία δεν θα αλλάξει κάτι δραματικά. Οι τράπεζες δεν βρίσκουν λόγο να σταματήσουν, εξηγώντας πως οι περιπτώσεις που θα μπουν σε τροχιά διαδικασιών εκποίησης είναι παλιές και αφορούν περιπτώσεις 10 και 20 χρόνων, επισημαίνοντας ότι δεν είναι θύματα της πανδημίας. Ο Κωνσταντίνος Ηροδότου εξήγησε στα μέλη της Επιτροπής Οικονομικών τους λόγους για τους οποίους δεν χρειάζεται να επεκταθεί το πάγωμα του μέτρου των εκποιήσεων. Πρώτον, υπάρχουν μη συνεργάσιμοι δανειολήπτες για πολλά χρόνια, οι οποίοι δεν σχετίζονται με την πανδημία. Δεύτερον, η Κύπρος έχει τα πιο «γερασμένα» μη εξυπηρετούμενα δάνεια στην Ευρωζώνη. Το 45% των ΜΕΔ δεν πληρώνονται για περίοδο πέραν των 5 χρόνων, ενώ το 32% των ΜΕΔ δεν πληρώνονται για περίοδο πέραν των 7 χρόνων. Τρίτον, υπάρχει κακή κουλτούρα αποπληρωμής. Τέταρτον, αναμένεται νέος κύκλος ΜΕΔ το 2021, οπότε και τελειώνει το μέτρο της αναστολής δόσεων δανείων, και τέλος υπάρχει το Σχέδιο Εστία και το πλαίσιο αφερεγγυότητας.
ΕΝΑΡΞΗ ΕΚΠΟΙΗΣΕΩΝ
ΣΕ ΤΡΟΧΙΑ ΕΚΠΟΙΗΣΗΣ
Στη σελίδα του Υπουργείου Εσωτερικών είναι αναρτημένες οι περιπτώσεις για τις οποίες είναι έτοιμη να αρχίσει η διαδικασία εκποίησής τους.
Στη Λευκωσία εκποιούνται 18 οικόπεδα, 51 χωράφια, 10 διαμερίσματα, 8 αμπέλια, 2 κατοικίες και 1 κατάστημα. Η ακριβότερη περίπτωση εκποίησης είναι οικόπεδο 1.501 τ.μ., αξίας €6.502.500, το οποίο έχει αναλάβει η Gordian Holdings, ενώ η φθηνότερη περίπτωση είναι αμπέλι 24 τ.μ., αξίας €180, το οποίο εκποιείται από την Ελληνική Τράπεζα.
Λευκωσία
Λεμεσός
Στη Λεμεσό εκποιούνται 28 οικόπεδα, 68 χωράφια, 1 εργοστάσιο, 1 διαμέρισμα, 1 περβόλι, 2 αμπέλια, 1 κατοικία και 1 κτίριο. Η ακριβότερη περίπτωση εκποίησης είναι εργοστάσιο 5.600 τ.μ., αξίας €2.726.800, το οποίο έχει αναλάβει η Gordian Holdings, ενώ η φθηνότερη περίπτωση είναι δύο αμπέλια 619 τ.μ. και 2.583 τ.μ., αξίας €2.000 και τα δύο, τα οποία εκποιούνται από την ΚΕΔΙΠΕΣ.
Λάρνακα
Στη Λάρνακα εκποιούνται 13 οικόπεδα, 73 χωράφια, 9 διαμερίσματα, 1 περβόλι, 1 κατοικία, 1 κατάστημα και 2 κτίρια. Η ακριβότερη περίπτωση εκποίησης είναι για μίσθωση, αξίας €852.000, και την έχει αναλάβει η Gordian Holdings, ενώ η φθηνότερη περίπτωση είναι χωράφι 2.007 τ.μ., αξίας €3.000, από την ΚΕΔΙΠΕΣ.
