Στο πλαίσιο της διαρκούς προσπάθειας που καταβάλλει το Τμήμα Επιθεώρησης Εργασίας του Υπουργείου Εργασίας, Πρόνοιας και Κοινωνικών Ασφαλίσεων για αναχαίτηση της διοχέτευσης στην αγορά ανασφαλών προϊόντων([1]), διαπιστώνει ότι συχνά γίνεται προσπάθεια εισαγωγής μηχανημάτων χωρίς σήμανση CE, χωρίς τις λοιπές υποχρεωτικές σημάνσεις, χωρίς Δήλωση Συμμόρφωσης ή χωρίς οδηγίες χρήσης. Το Τμήμα καθιστά σαφές ότι στο πλαίσιο των τελωνειακών ελέγχων οποιαδήποτε παράληψη από τις πιο πάνω υποχρεώσεις του κατασκευαστή ή του εισαγωγέα καθιστά το μηχάνημα ακατάλληλο για εισαγωγή στην Κύπρο και το μηχάνημα πρέπει να επανεξαχθεί ή να καταστραφεί.
Εφόσον απουσιάζουν τα πιο πάνω στοιχεία και έγγραφα, το Τμήμα Επιθεώρησης Εργασίας δεν νομιμοποιείται να, αλλά ούτε και ελέγχει τον Τεχνικό Φάκελο του, κατά περίπτωση, εξοπλισμού για να διαπιστωθεί αν αυτός έχει κατασκευαστεί όπως προβλέπεται στη νομοθεσία. Επιχειρήματα του τύπου «ο κατασκευαστής ξέχασε τη σήμανση» δεν είναι αποδεκτά. Επομένως, ο εισαγωγέας δεν νομιμοποιείται να ζητά επανεξέταση της υπόθεσής του, όταν η απουσία των πιο πάνω είναι πρόδηλη.
ΔΙΑΒΑΣΤΕ ΕΠΙΣΗΣ: Ποια η χρήση της τεχνολογίας από τις κυπριακές επιχειρήσεις το 2020 (infographic)
Με βάση την ισχύουσα ευρωπαϊκή και κυπριακή νομοθεσία, δεν επιτρέπονται εισαγωγές προϊόντων με ελλείψεις στα έγγραφα και τις σημάνσεις.
Ο εισαγωγέας πρέπει να βεβαιώνεται εκ των προτέρων ότι το μηχάνημα συμμορφώνεται με τις πρόνοιες της νομοθεσίας πριν το παραγγείλει, αλλιώς κινδυνεύει να υποστεί οικονομική ζημιά ή/και να θέσει τον εαυτό του και άλλους σε κινδύνους. Εάν δεν γνωρίζει τη νομοθεσία ή έχει αμφιβολίες για τα θέματα που προβλέπονται στη σχετική νομοθεσία δεν πρέπει να προχωρά σε παραγγελία και εισαγωγή μηχανημάτων γιατί ενδέχεται αυτά να μην πληρούν τις προδιαγραφές ασφάλειας και υγείας της Ευρωπαϊκής Ένωσης και της Κύπρου.
Πιο συγκεκριμένα, κάθε μηχάνημα πρέπει να έχει υποχρεωτικά τα εξής ως ελάχιστο τεκμήριο συμμόρφωσης με την ισχύουσα νομοθεσία:
Σήμανση που περιλαμβάνει το όνομα και τα στοιχεία του μηχανήματος και του κατασκευαστή και τη σήμανση CE
Δήλωση ΕΚ Συμμόρφωσης
Οδηγίες χρήσης στην ελληνική
Τεχνικό Φάκελο (στην κατοχή του κατασκευαστή).
Η νομοθεσία για τη σήμανση CE που αφορά τα προϊόντα είναι ουσιαστικά η ίδια για 16 χρόνια, παρόλα αυτά φαίνεται να υπάρχουν εμπορευόμενοι και εισαγωγείς που δηλώνουν άγνοια. Επίσης, η ευκολία με την οποία γίνονται οι αγορές, μέσω του διαδικτύου είναι μεν μεγάλη, αλλά κρύβει κινδύνους σε ότι αφορά την ασφάλεια των εξοπλισμών. Με αφορμή την πανδημία, οι διαδικτυακές πωλήσεις έχουν αυξηθεί. Επιπλέον, η πανδημία επηρέασε αρνητικά ορισμένα επαγγέλματα με αποτέλεσμα μερικοί ενδιαφερόμενοι να στραφούν στο εμπόριο μηχανημάτων και εξοπλισμών προχωρώντας χωρίς προηγούμενη κατάλληλη εμπειρία σε εισαγωγές προϊόντων όπως ηλεκτρικά σκούτερ, ηλεκτροκίνητα ποδήλατα και μηχανές κατεργασίας ξύλου/πλαστικού/μετάλλων. Οι παραγγελίες μπορούν να γίνουν μέσω διαδικτυακών πλατφόρμων μέσα σε λίγα λεπτά. Όμως εμπορευόμενοι σε τρίτες χώρες δυνατό να προσφέρουν, χωρίς να το αναφέρουν, προϊόντα που δεν συμμορφώνονται με τις Ευρωπαϊκές προδιαγραφές ασφάλειας και υγείας, οπότε οι καταναλωτές ή οι εν δυνάμει εισαγωγείς/έμποροι ενδεχόμενα παραγγέλλουν προϊόντα με προπληρωμή όλου του ποσού χωρίς αυτά να πληρούν τις προδιαγραφές για την εισαγωγή τους στην Κύπρο και τη διάθεσή τους στην αγορά της Ευρωπαϊκής Ένωσης γενικότερα.
Είναι υποχρέωση, σύμφωνα με την ευρωπαϊκή νομοθεσία, του προσώπου που θα παραγγείλει τα μηχανήματα να βεβαιώνεται ότι αυτά είναι κατασκευασμένα με ευρωπαϊκές προδιαγραφές ασφάλειας και υγείας. Παράλειψη ορθού/διεξοδικού ελέγχου μπορεί, στη χειρότερη περίπτωση, να οδηγήσει στην εισαγωγή επικίνδυνου μηχανήματος που ενδέχεται να θέτει σε κίνδυνο ανθρώπινες ζωές, την υγεία των εργαζομένων/πολιτών, επιφέρει πρόστιμο ή να οδηγήσει σε καταχώριση ποινικής υπόθεσης στο δικαστήριο. Στην ηπιότερη περίπτωση, οι μη συμμορφούμενοι εξοπλισμοί θα απορριφθούν κατά την εξέτασή τους στο Τελωνείο και θα οδηγηθούν σε επανεξαγωγή ή καταστροφή με οικονομικές τουλάχιστον απώλειες για τον εμπορευόμενο.
Επί της ουσίας, για να μπορεί ένα μηχάνημα να διατεθεί στην αγορά πρέπει να είναι κατασκευασμένο σύμφωνα με τις ευρωπαϊκές προδιαγραφές ασφάλειας και υγείας. Οι εισαγωγές για προσωπική χρήση δεν εξαιρούνται. Ο κατασκευαστής, ο οποίος μπορεί να βρίσκεται εκτός της Ευρωπαϊκής Ένωσης, αφού ετοιμάσει Τεχνικό Φάκελο και αντιμετωπίσει αποτελεσματικά τους κινδύνους, το κατασκευάζει, τοποθετεί τη σήμανση CE, αναφέρει το όνομα του και την περιγραφή/τον τύπο του εξοπλισμού. Επίσης, συντάσσει τη Δήλωση Συμμόρφωσης, με την οποία αναλαμβάνει την ευθύνη ότι αυτός κατασκεύασε το μηχάνημα/τον εξοπλισμό ακολουθώντας τις ουσιώδεις ευρωπαϊκές απαιτήσεις που εφαρμόζονται σ’ αυτό. Για το σκοπό αυτό, ο κατασκευαστής ακολουθεί συνήθως εναρμονισμένα Ευρωπαϊκά πρότυπα. Επίσης, κάθε μηχάνημα πρέπει να συνοδεύεται από οδηγίες χρήσης στην ελληνική. Είναι σημαντικό να αναγνωριστεί ότι τα πλείστα μηχανήματα διατίθενται με αυτοδήλωση του κατασκευαστή, δηλαδή τα μηχανήματα τίθενται στην αγορά χωρίς τον έλεγχο από τρίτο και ανεξάρτητο Κοινοποιημένο Οργανισμό.
Το ευρωπαϊκό νομικό πλαίσιο για τα προϊόντα με σήμανση CE αναμένεται να γίνει σύντομα ακόμα πιο αυστηρό προς όφελος της ασφάλειας και υγείας των καταναλωτών/χρηστών, επειδή ο νέος ευρωπαϊκός Κανονισμός([2]) έχει ψηφιστεί και τίθεται σταδιακά σε ισχύ από την 1.1.2021. Καλούνται, επομένως για ακόμα μια φορά όσοι προτίθενται να εισάγουν μηχανήματα ή εξοπλισμούς να γνωρίζουν τις υποχρεώσεις τους μέσα από τη νομοθεσία για τις προδιαγραφές ασφάλειας και υγείας και τη σήμανση CE και να διασφαλίζουν ότι, τα προϊόντα που επιθυμούν να εισάγουν, την πληρούν.