"Δυσχερής περίοδος για την Ελεγκτική Υπηρεσία"

Ο Οδυσσέας Μιχαηλίδης ανέφερε ότι την παρούσα περίοδο βρίσκονται υπό αμφισβήτηση θεμελιώδεις αρχές που διέπουν την ανεξαρτησία της.

Ιδιαίτερα δυσχερή για την Ελεγκτική Υπηρεσία χαρακτηρίζει την περίοδο κατά την οποία εκδόθηκε η Ετήσια Έκθεση για το 2019, ο Γενικός Ελεγκτής Οδυσσέας Μιχαηλίδης.
 
Σε εισαγωγικό του σημείωμα στην ετήσια έκθεση της Ελεγκτικής Υπηρεσίας για το 2019, την οποία ο Γενικός Ελεγκτής παρέδωσε τη Δευτέρα στον Πρόεδρο της Δημοκρατίας αναφέρεται: «η παρούσα Έκθεση εκδίδεται σε μία περίοδο ιδιαιτέρως δυσχερή για την Ελεγκτική Υπηρεσία, αφού βρίσκονται υπό αμφισβήτηση θεμελιώδεις αρχές που διέπουν την ανεξαρτησία της».
 
Ο κ. Μιχαηλίδης σημειώνει ότι οι αρχές ανεξαρτησίας των Ανωτάτων Ελεγκτικών Ιδρυμάτων (ΑΕΙ) περιλαμβάνονται στη Διακήρυξη του Μεξικού (“The Mexico Declaration”) που υιοθετήθηκε, μαζί με τη Διακήρυξη της Λίμα (“The Lima Declaration”), από τις Αποφάσεις της Γενικής Συνέλευσης του ΟΗΕ με αρ. 66/209 και ημερ. 22.12.2011 και με αρ. 69/228 και ημερ. 19.12.2014. Μέχρι σήμερα, προσθέτει, μοναδική εκκρεμότητα στα θέματα της ανεξαρτησίας της Υπηρεσίας μας ήταν η περιορισμένη οικονομική ανεξαρτησία της, αφού ο Προϋπολογισμός μας εγκρίνεται από το Υπουργείο Οικονομικών και το Υπουργικό Συμβούλιο.

 «Δυστυχώς, πλέον το πρόβλημα δεν αφορά μόνο στην οικονομική ανεξαρτησία, αλλά και στους δύο άλλους βασικούς πυλώνες, δηλαδή την ανεμπόδιστη πρόσβαση στην πληροφόρηση, και την ελευθερία να αποφασίζει το ίδιο το ΑΕΙ το περιεχόμενο και τον χρόνο ετοιμασίας, έκδοσης και δημοσιοποίησης των Εκθέσεων ελέγχου», αναφέρει.
 
Προσθέτει ότι η Ελεγκτική Υπηρεσία έχει εξηγήσει σε όλους τους αρμόδιους φορείς τη σημασία της διαφύλαξης των αρχών ανεξαρτησίας, ως εκ των ων ουκ άνευ προϋπόθεση για υγιή χρηματοοικονομική διαχείριση και πάταξη της ακμάζουσας διαφθοράς. Για το θέμα, συμπληρώνει, ενημέρωσαν επίσης τον διεθνή οργανισμό INTOSAI.
 
Περιορισμοί στην πρόσβαση της Ελεγκτικής Υπηρεσίας σε στοιχεία και πληροφορίες
Όπως σημειώνεται στην έκθεση, παρόλο που το ισχύον νομικό πλαίσιο διασφαλίζει την απρόσκοπτη πρόσβαση του Γενικού Ελεγκτή σε οποιαδήποτε στοιχεία και πληροφορίες κρίνει ο ίδιος απαραίτητα για διεξαγωγή του έργου του και εκπλήρωση της αποστολής της Υπηρεσίας του, εντούτοις για πρώτη φορά τέθηκαν πρόσφατα σοβαρά προσκόμματα στην παροχή τέτοιας πληροφόρησης, τόσο κατά τον έλεγχο του Προγράμματος Πολιτογραφήσεων, όσο και κατά τον έλεγχο της αδειοδότησης κατασκευής και λειτουργίας φωτοβολταϊκών πάρκων.
 
Στην πρώτη περίπτωση, ο Υπουργός Εσωτερικών, αναφέρεται, στη βάση σχετικής γνωμάτευσης που είχε λάβει από τον Γενικό Εισαγγελέα, επικαλέστηκε ότι όλοι οι σχετικοί φάκελοι, αρχεία, στοιχεία και/ή έγγραφα που βρίσκονται στην κατοχή του Υπουργείου του θα έπρεπε να διαφυλαχθούν για να δοθούν στην Ερευνητική Επιτροπή που διορίστηκε από τον Γενικό Εισαγγελέα για εξέταση του θέματος και ως εκ τούτου δεν επέτρεψε να δοθούν, σε αυτό το στάδιο, οποιαδήποτε στοιχεία στην Ελεγκτική Υπηρεσία.
 
Στη δεύτερη περίπτωση, προστίθεται, το Τμήμα Περιβάλλοντος αρνήθηκε να υποβάλει αντίγραφο απάντησής του προς την Ευρωπαϊκή Επιτροπή, σε σχέση με Προειδοποιητική Επιστολή της τελευταίας, σε σχέση με εν εξελίξει διαδικασία παράβασης εναντίον της Κυπριακής Δημοκρατίας, για παραβίαση του δικαίου της Ευρωπαϊκής Ένωσης, στην οποία αναφέρεται και το θέμα των φωτοβολταϊκών πάρκων.
 
«Η Νομική Υπηρεσία διατύπωσε τη θέση ότι δεν θα πρέπει να διαβιβαστεί το ζητούμενο έγγραφο στην Υπηρεσία μας, με το επιχείρημα ότι δημοσιοποίηση εγγράφων σχετικών με εν εξελίξει διαδικασία, λόγω παραβάσεως, είναι ικανή να αλλοιώσει τη φύση και την εξέλιξη μιας τέτοιας διαδικασίας», αναφέρεται.

 
Καθυστερημένα έσοδα
 
Στην έκθεσή της η Ελεγκτική Υπηρεσία αναφέρεται μεταξύ άλλων στα καθυστερημένα έσοδα του κράτους, που  σύμφωνα με τη Δημοσιονομική Έκθεση, κατά την 31.12.2019, ανέρχονταν σε €2.861.446.515, εκ των οποίων τα €2.216.031.396 ή το 77% αφορούσαν στο Τμήμα Φορολογίας.
 
Σύμφωνα με την Έκθεση Καθυστερημένων Εσόδων του Τμήματος Φορολογίας, από το ποσό των €2,2 δις, ποσό €1,6 δις αφορά σε άμεση φορολογία και €0,6 δις σε έμμεση φορολογία. Σημειώνεται ότι, σύμφωνα με στοιχεία του Τμήματος, στην Έκθεση Καθυστερημένων Εσόδων άμεσης φορολογίας, όπως και σε προηγούμενα έτη, δεν περιλήφθηκαν οι φορολογίες που αφορούν σε έκτακτη εισφορά, ούτε τα διοικητικά πρόστιμα.
 
«Η Υπηρεσία μας υπέδειξε την ανάγκη όπως το Τμήμα Φορολογίας λάβει όλα τα αναγκαία μέτρα για περιορισμό των ανείσπρακτων οφειλών του Κράτους, οι οποίες αυξάνονται σε ανησυχητικό βαθμό. Προς τον σκοπό αυτό, εισηγηθήκαμε όπως το Τμήμα αξιοποιήσει στον μέγιστο βαθμό όλα τα εργαλεία που έχει στη διάθεσή του, σύμφωνα με τη νομοθεσία, περιλαμβανομένων των μέτρων με βάση τις πρόνοιες του τροποποιητικού Νόμου Ν.80(Ι)/2014 (εγγραφή εμπράγματου βάρους σε ακίνητη περιουσία και κατάσχεση ποσών που βρίσκονται σε τραπεζικούς λογαριασμούς)», αναφέρεται.

Επίσης γίνεται ιδιαίτερη αναφορά σε ποσό ύψους €6,2 εκ., που αφορά στην επιβολή διοικητικών προστίμων από το Τμήμα Αρχείου Πληθυσμού και Μετανάστευσης (€5,9 εκ.) και από το Υπουργείο Ενέργειας, Εμπορίου και Βιομηχανίας (€0,3 εκ.), που περιλαμβάνονται στις αντίστοιχες Εκθέσεις Καθυστερημένων Εσόδων στις 31.12.2019, δεν περιλήφθηκε στον Πίνακα της Δημοσιονομικής Έκθεσης.
 
Ακόμα αναφέρεται ότι το συνολικό ποσό των €12.792.349, που παρουσιάζεται στις επιμέρους Εκθέσεις Καθυστερημένων Εσόδων που υποβλήθηκαν για το έτος που έληξε στις 31.12.2019, αναφορικά με τη Διοίκηση του Υπουργείου Εργασίας, Πρόνοιας και Κοινωνικών Ασφαλίσεων (ΥΕΠΚΑ), αφορά σε υπερπληρωμές επιδομάτων που διαχειρίζεται η Υπηρεσία Διαχείρισης Επιδομάτων Πρόνοιας (Ελάχιστο Εγγυημένο Εισόδημα (ΕΕΕ), χορηγίες σε χαμηλοσυνταξιούχους και επίδομα τέκνου ή/και επίδομα σε μονογονεϊκές οικογένειες (ΕΤΜ).
 
Επιπλέον αναφέρεται ότι  το Τμήμα Εφόρου Εταιρειών και Επίσημου Παραλήπτη δεν ετοίμασε Έκθεση Καθυστερημένων Εσόδων για το έτος που έληξε στις 31.12.2019, σύμφωνα με τις πρόνοιες της Δημοσιονομικής και Λογιστικής Οδηγίας αρ. 42, ενώ σε επιστολή του προς τη Γενική Λογίστρια, ημερ. 25.2.2019, ανέφερε ότι δεν παρουσίαζε καθυστερημένα έσοδα κατά την 31.12.2018.  Το ίδιο ανέφερε και για το 2017.  Ωστόσο, όπως διαπιστώθηκε από στοιχεία του Τμήματος, στις 31.12.2019 εκκρεμούσαν οφειλές εταιρειών για ετήσια τέλη που αφορούν στα έτη 2012 – 2019 ύψους €267,1 εκ. (31.12.2018: €211,9 εκ.), καθώς επίσης οφειλές εταιρειών για τέλη και επιβαρύνσεις για τις ετήσιες εκθέσεις εταιρειών για τα έτη 2012 – 2018, οι οποίες δεν είχαν καταχωριστεί μέχρι τις 31.12.2019, ύψους €24 εκ. (31.12.2018: δεν υπήρχαν στοιχεία).
 
Στα πιο πάνω ποσά συμπεριλαμβάνονται οφειλές εταιρειών, οι οποίες έχουν υποβάλει αίτηση για διαγραφή ή παραμένουν χωρίς διευθυντή και δεν διαγράφονται λόγω ενστάσεων, κυρίως του Τμήματος Φορολογίας και των τραπεζών. Σύμφωνα με τα στοιχεία του Τμήματος, οι οφειλές των εν λόγω εταιρειών ανέρχονται σε περίπου €39,3 εκ. για ετήσιο τέλος και €3 εκ. για μη υποβολή ετήσιων εκθέσεων.
 
Ο Γενικός Διευθυντής του Υπουργείου Ενέργειας, Εμπορίου και Βιομηχανίας πληροφόρησε την Υπηρεσία ότι, παρόλο που δεν είχε συμπληρωθεί η Έκθεση Καθυστερημένων Εσόδων υπό τη μορφή του εντύπου ΓΛ20 του Γενικού Λογιστηρίου, εντούτοις το Τμήμα Εφόρου Εταιρειών υπέβαλε ηλεκτρονικά τα καθυστερημένα έσοδα στο Γενικό Λογιστήριο. Σημειώνεται ότι, τα πιο πάνω στοιχεία δεν υποβλήθηκαν στον αρμόδιο για τα καθυστερημένα έσοδα Κλάδο, αλλά σε άλλο, με αποτέλεσμα να μην περιληφθούν στη Δημοσιονομική Έκθεση.
 
Αναφέρεται ακόμα ότι το συνολικό ποσό των καθυστερημένων εσόδων για όλες τις Επαρχιακές Διοικήσεις, στις 31.12.2019, ανήλθε σε €8.976.973, σε σύγκριση με €8.003.875 στις 31.12.2018. Από μελέτη των ποσών που παρουσιάζονται στην Έκθεση Καθυστερημένων Εσόδων, διαπιστώθηκε ότι σε αρκετές περιπτώσεις τα ποσά εκκρεμούν για αρκετά χρόνια, ενώ υπάρχουν περιπτώσεις όπου τα ποσά είναι μικρότερα των €200 και για τα οποία θα έπρεπε να είχαν κινηθεί οι νενομισμένες διαδικασίες για διαγραφή τους. 
 
Στην Έκθεση Καθυστερημένων Εσόδων του Γενικού Λογιστηρίου περιλαμβάνονται υπόλοιπα που εκκρεμούν για πολύ μεγάλο χρονικό διάστημα, καθώς και ορισμένα, κυρίως σε σχέση με οφειλές Τουρκοκυπρίων, που χρήζουν χειρισμού σε συνεργασία με το Υπουργείο Εξωτερικών.  Επίσης, συνολικό ποσό ύψους €38,6 εκ. αποτελεί μέρος της πληρωμής, ύψους €49,5 εκ., από το Κράτος προς την πρώην Συνεργατική Κεντρική Τράπεζα, η οποία διενεργήθηκε στις 4.11.2015 για εξόφληση 45 δανείων με κυβερνητική εγγύηση. Στο ποσό αυτό περιλαμβάνονται τόκοι πέραν του διπλάσιου του αρχικού κεφαλαίου των δανείων, ύψους €9 εκ. περίπου, οι οποίοι, σύμφωνα με τη Νομική Υπηρεσία, δεν θα μπορούν να διεκδικηθούν από τους δανειολήπτες, αφού η σύναψή τους έγινε όταν ήταν σε ισχύ ο περί Τόκου Νόμος του 1977. Κατ΄ επέκταση, το ποσό των καθυστερημένων εσόδων παρουσιάζεται αυξημένο κατά το ποσό αυτό.
 
Ανάκτηση απολαβών αποσπασμένων δημόσιων υπαλλήλων στον ΟΚΥπΥ

 Κατά το 2019 καταβλήθηκε από τον Κρατικό Προϋπολογισμό ποσό ύψους €251.772.597, το οποίο αφορά στις απολαβές και συνεισφορές εργοδότη των αποσπασμένων δημόσιων υπαλλήλων στον ΟΚΥπΥ.
 
Η Ελεγκτική Υπηρεσία αναφέρεται ότι το πιο πάνω ποσό θα έπρεπε να είχε εισπραχθεί από τον ΟΚΥπΥ, ή τουλάχιστον να περιληφθεί στην Έκθεση Καθυστερημένων Εσόδων του Υπουργείου Υγείας, κάτι που δεν έγινε. Ζητήθηκε από τη Γενική Λογίστρια να ενημερώσει σχετικά με τους λόγους που το εν λόγω ποσό δεν έχει εισπραχθεί ακόμα, αλλά ούτε καν παρουσιάζεται ως καθυστερημένη οφειλή.  Επίσης, παρά το γεγονός ότι η διαδικασία που προνοείται στο Νόμο έχει καθοριστεί με επιστολή της Γενικής Λογίστριας προς τη Γενική Διευθύντρια του Υπουργείου Υγείας ημερ.17.1.2020, εντούτοις, όπως αναφέρεται, μέχρι σήμερα δεν έχει εκδοθεί κανένα τιμολόγιο προς τον ΟΚΥπΥ, ούτε έχει προωθηθεί οποιαδήποτε άλλη διαδικασία για είσπραξη των απολαβών των αποσπασμένων δημόσιων υπαλλήλων.
 
Αναφέρεται ότι, παρά τις διατάξεις του πιο πάνω Νόμου, δεν έχει περιληφθεί στον Προϋπολογισμό του Υπουργείου Υγείας για το 2019 σχετικό Κονδύλι εσόδων για την είσπραξη του πιο πάνω ποσού από τον ΟΚΥπΥ.

ΔΙΑΒΑΣΤΕ ΠΕΡΙΣΣΟΤΕΡΑ