Η Ελεγκτική Υπηρεσία έχει προβεί στην δημοσίευση Έκθεσης που αφορά την παροχή κρατικών επιχορηγήσεων ύψους €1.776.011 για την ανέγερση οινοποιείου κάνοντας λόγο για αχρεωστήτως καταβληθέντα ποσά.
Ακολουθούν τα κυριότερα ευρήματα της Ελεγκτικής Υπηρεσίας όπως αυτά δημοσιεύτηκαν στην σημερινή Έκθεσή της "Χρηματοδότηση ανέγερσης οινοποιείου στο πλαίσιο υλοποίηση του μέτρου Εθνικού Προγράμματος Στήριξης Αμπελοοινικού Τομέα του Κυπριακού Οργανισμού Αγροτικών Πληρωμών.
Τα σημαντικότερα ευρήματα που προέκυψαν από τη διερεύνηση του θέματος και συστάσεις συνοψίζονται στα ακόλουθα σημεία:
α. Δεν αξιολογήθηκε η οικονομική κατάσταση της εταιρείας, για σκοπούς εξακρίβωσης εάν αυτή ενέπιπτε στον ορισμό της «προβληματικής επιχείρησης» κατά τον ουσιώδη χρόνο υποβολής των δύο αιτήσεων συμμετοχής, έτσι ώστε να τεκμηριωθεί ότι πληρούσε τις προϋποθέσεις συμμετοχής στο υπό αναφορά Μέτρο για χορήγηση οικονομικής ενίσχυσης. Επισημάναμε ότι, με βάση τα στοιχεία που είχαν υποβληθεί, η αιτήτρια εταιρεία, κατά την ημερομηνία υποβολής των δύο αιτήσεων συμμετοχής της, θα έπρεπε να είχε χαρακτηριστεί ως «προβληματική», κατά την έννοια των σχετικών κοινοτικών Κατευθυντήριων Γραμμών και συνεπώς οι αιτήσεις της θα έπρεπε να είχαν απορριφθεί.
Επιπρόσθετα, ο ανάδοχος του Μέτρου δεν έχει καθορίσει σαφείς διαδικασίες, βάσει των οποίων να αξιολογεί εάν η αιτήτρια επιχείρηση είναι προβληματική κατά την έννοια των σχετικών κοινοτικών Κατευθυντήριων Γραμμών (EE 2014/C 249/01).
Εκφράσαμε τις επιφυλάξεις και προβληματισμούς μας, σε σχέση με τον τρόπο που ο ΚΟΑΠ και ο ανάδοχος ερμηνεύουν την αξιολόγηση μιας επιχείρησης ως προβληματικής και εισηγηθήκαμε όπως, το Υπουργείο Γεωργίας, Αγροτικής Ανάπτυξης και Περιβάλλοντος (ΥΓΑΑΠ), ως αρμόδια Αρχή και ο ΚΟΑΠ, αποταθούν στην Ευρωπαϊκή Επιτροπή για διευκρινίσεις και καθοδήγηση, ώστε να διασφαλιστεί η ορθότητα χειρισμού των αιτήσεων και να αποφευχθεί το ενδεχόμενο αχρεωστήτως καταβληθέντων ποσών.
Εισηγηθήκαμε, επίσης, όπως ο ανάδοχος εξασφαλίζει και αξιολογεί στοιχεία για την οικονομική κατάσταση της εταιρείας, κατά τη χρονική περίοδο εξέτασης της αίτησής της, καταγράφει τα ευρήματα και αναλόγως να προωθεί ή να απορρίπτει την αίτηση.
β. Ο ανάδοχος αποδέχτηκε την αίτηση συμμετοχής που υπέβαλε η εταιρεία, στο πλαίσιο της 7ης Προκήρυξης του Μέτρου, παρά το γεγονός ότι αυτή δεν είχε εξασφαλίσει την απαραίτητη Πολεοδομική Άδεια για την ανέγερση του έργου, θέτοντας ως προϋπόθεση όπως αυτή εξασφαλιστεί εντός καθορισμένου χρονικού διαστήματος. Επίσης, ο ανάδοχος αποδέχτηκε παραστατικά που υποβλήθηκαν από την εταιρεία με τις αιτήσεις συμμετοχής, τα οποία δεν ήταν επαρκή και πλήρη.
Εισηγηθήκαμε όπως ο ανάδοχος μην αποδέχεται αιτήσεις, οι οποίες δεν συνοδεύονται με όλα τα απαιτούμενα δικαιολογητικά και ότι η χορήγηση παράτασης για την προσκόμιση απαραίτητων δικαιολογητικών συμμετοχής να γίνεται μόνο για σκοπούς υποβολής διευκρινίσεων ή εγγράφων, τα οποία είναι ήδη εκδομένα και εκ παραδρομής δεν υποβλήθηκαν από τον αιτητή.
γ. Ο ΚΟΑΠ προέβη σε τροποποίηση των όρων του Μέτρου, κατά τη διάρκεια της περιόδου εφαρμογής της κάθε Προκήρυξης, το οποίο, κατά την άποψή μας, ενδέχεται να προκαλεί άνιση μεταχείριση των αιτητών. Αναφέρουμε ότι, ως συνέπεια των εν λόγω τροποποιήσεων, η αίτηση της εταιρείας για χρηματοδότηση της κατασκευής του οινοποιείου στο πλαίσιο της 7ης Προκήρυξης του Μέτρου εγκρίθηκε, παρά το γεγονός ότι δεν είχε εξασφαλίσει την απαιτούμενη Άδεια Οικοδομής εντός του χρονικού πλαισίου που προέβλεπαν οι όροι του Μέτρου πριν την τροποποίηση.
Εισηγηθήκαμε όπως τυχόν τροποποιήσεις στους όρους εφαρμογής μιας Προκήρυξης γίνονται πριν την ημερομηνία έναρξης της περιόδου της συγκεκριμένης Προκήρυξης και όχι κατά τη διάρκεια της περιόδου εφαρμογής της. Η ανάγκη για τροποποίηση των όρων πρέπει να τεκμηριώνεται δεόντως και να προκύπτει κατόπιν διενέργειας γενικής αξιολόγησης της εφαρμογής του Μέτρου και όχι από μεμονωμένα αιτήματα δικαιούχων.
δ. Ανεπαρκής αξιολόγηση, από τον ανάδοχο, των προσφορών που υπέβαλε η εταιρεία για αγορά επίπλωσης συνολικού ύψους €200.350 και €124.461, στο πλαίσιο της 6ης και 7ης Προκήρυξης του Μέτρου, αντίστοιχα. Συγκεκριμένα, δεν φαίνεται να αξιολογήθηκαν στοιχεία που καταδεικνύουν ότι η εταιρεία ενδεχομένως να υπέβαλε ψευδείς/πλαστές/ τεχνητές προσφορές για τις επενδύσεις επίπλων. Η διαπίστωση αυτή αποτελεί και εύρημα, τόσο της Υπηρεσίας Εσωτερικού Ελέγχου (ΥΕΕ) του ΚΟΑΠ, όσο και του Οργάνου Πιστοποίησης, ωστόσο δεν έτυχε σχολιασμού από τον Οργανισμό.
Εισηγηθήκαμε όπως ο ανάδοχος διενεργεί την αξιολόγηση των προσφορών με περισσότερη προσοχή και διερευνά περαιτέρω τις περιπτώσεις προσφορών που παρουσιάζουν χαρακτηριστικά, τα οποία παραπέμπουν σε ενδεχόμενες παράτυπες ενέργειες (π.χ. εικονικές προσφορές).
ε. Παραχώρηση, από τον ανάδοχο και τον ΚΟΑΠ, αλεπάλληλων χρονικών παρατάσεων στον αιτητή, για την ολοκλήρωση του επενδυτικού έργου της 6ης Προκήρυξης του Μέτρου. Συγκεκριμένα, παραχωρήθηκαν έξι παρατάσεις συνολικής χρονικής διάρκειας 32 μηνών για την ολοκλήρωση του έργου της 6ης Προκήρυξης, το οποίο, σύμφωνα με την αίτηση συμμετοχής, θα έπρεπε να ολοκληρωθεί εντός 30 μηνών. Αναφέρουμε ότι, τέσσερεις εκ των έξι υπό αναφορά χρονικών παρατάσεων, παραχωρήθηκαν μετά από σχετική τροποποίηση των όρων της 6ης Προκήρυξης του Μέτρου κατά τη διάρκεια της περιόδου εφαρμογής της.
Εισηγηθήκαμε όπως οι εγκρίσεις/απορρίψεις αιτημάτων δικαιούχων τεκμηριώνονται δεόντως και τα υποστηρικτικά στοιχεία καταχωρίζονται στον φάκελο της αίτησης συμμετοχής.
στ. Παραχώρηση παράτασης στην εταιρεία από τον ΚΟΑΠ, για τη διενέργεια πληρωμής του ποσού της επένδυσης που αναλογεί στο ποσό της προκαταβολής, από τις 15.11.2017 στις 30.11.2019 για λόγους ανωτέρας βίας, οι οποίοι ωστόσο δεν τεκμηριώνονται βάσει του άρθρου 2(2) του Κανονισμού (ΕΕ) αρ. 1306/2013. Η διαπίστωση αυτή αποτελεί και εύρημα του Οργάνου Πιστοποίησης.
Εισηγηθήκαμε όπως ο Οργανισμός τεκμηριώνει επαρκώς και δεόντως τις αποφάσεις του, ιδιαίτερα αυτές που αφορούν σε παραχώρηση έγκρισης κατ’ εξαίρεση των όρων εφαρμογής του Μέτρου για λόγους ανωτέρας βίας.
ζ. Ο αιτητής, για τεκμηρίωση της δυνατότητάς του να καλύψει το μερίδιο της ίδιας συμμετοχής στην επένδυση, προσκόμισε καταστάσεις τραπεζικού λογαριασμού, σύμφωνα με τις οποίες το ποσό της ίδιας συμμετοχής αποσύρθηκε μετά την υποβολή της αίτησης. Ως αποτέλεσμα, η υποβολή τραπεζικού λογαριασμού από μόνη της δεν διασφαλίζει τη δυνατότητα του αιτητή να καλύψει το ποσό της ίδιας συμμετοχής.
Εισηγηθήκαμε όπως ο Οργανισμός συμπεριλάβει πρόνοια στους όρους εφαρμογής του Μέτρου, ώστε το δικαιολογητικό για την τεκμηρίωση της ίδιας συμμετοχής να συνοδεύεται και με υπεύθυνη δήλωση του αιτητή, σύμφωνα με την οποία να αναλαμβάνει την ευθύνη κάλυψής της.
Λόγω της σοβαρότητας των ευρημάτων, που ενδέχεται να οδηγούν σε αχρεωστήτως καταβληθέντα ποσά και λαμβάνοντας υπόψη τις υποχρεώσεις μας, βάσει των άρθρων 325(2) και 325(3) της Συνθήκης για την Ευρωπαϊκή Ένωση, καθώς και βάσει του άρθρου 8 του Κανονισμού 883/2013/ΕΕ, ενημερώσαμε σχετικά την Ευρωπαϊκή Υπηρεσία Καταπολέμησης της Απάτης (OLAF), για δική της αξιολόγηση και σύσταση, ως το προς το κατά πόσο συντρέχουν λόγοι περαιτέρω έρευνας. Η OLAF μάς ενημέρωσε ότι, μελετώντας τα στοιχεία που τέθηκαν ενώπιόν της, έκρινε ότι συντρέχουν λόγοι διερεύνησης και έχει ανοίξει φάκελο υπόθεσης, οι έρευνες για την οποία βρίσκονται σε εξέλιξη.
Επισημαίνεται ότι, η εταιρεία στην οποία αναφερόμαστε είναι ιδίων συμφερόντων με τις εταιρείες για τις οποίες γίνεται αναφορά και στην Ειδική Έκθεση της Υπηρεσίας μας με αρ. ΤΠΟ/01/2021 «Σχέδια παροχής χορηγιών προς μικρές και μεσαίες επιχειρήσεις».
Τονίζουμε ότι οι αναφορές στην παρούσα Έκθεση και η κοινοποίηση του θέματος στην OLAF, ουδόλως σημαίνει ή θα πρέπει να εκληφθεί ότι διατυπώνουμε κατηγορία εναντίον οποιουδήποτε προσώπου για τη διάπραξη ποινικών ή άλλων αδικημάτων.