του Χρίστου Πέτρου
Η πανδημία δεν μπορούσε να αφήσει ανεπηρέαστη τη Ναυτιλία, όπως άλλωστε και όλους τους τομείς της Οικονομίας μας. Ωστόσο, εν αντιθέσει με άλλες νευραλγικές δομές της κυπριακής οικονομίας, όπως επί παραδείγματι ο Τουρισμός, η Ναυτιλία επέδειξε μιαν αξιοσημείωτη ανθεκτικότητα. Κάτι που αντανακλά μεταξύ άλλων και στο γεγονός ότι τα έσοδα του κράτους από τη Ναυτιλία το 2020 διατηρήθηκαν στα ίδια περίπου επίπεδα με αυτά του 2019. Αυτό που μαρτυρούν τα στοιχεία και οι αριθμοί, είναι πως οι επιπτώσεις της πανδημίας στην κυπριακή ναυτιλία απαντώνται περισσότερο στη μερική χαλιναγώγηση της ανάπτυξής της, όχι όμως στην υποχώρησή της. Σημειώνεται ότι η συνολική συνεισφορά της Ναυτιλίας στο ΑΕΠ της Κύπρου ανέρχεται περίπου στο 7%, κάτι που μεταφράζεται σε περίπου 1,5 δισεκατομμύριο ευρώ ετησίως.
Μάλιστα η διεύρυνση του κυπριακού νηολογίου συνεχίστηκε και το προηγούμενο διάστημα, με αποτέλεσμα αυτήν τη στιγμή τα πλοία υπό κυπριακή σημαία να ξεπερνούν τα 1.700 και η συνολική τους χωρητικότητα να φτάνει περίπου τους 24.600.000 τόνους. Γεγονός που διατηρεί την Κυπριακή Ναυτιλία στην 11η θέση παγκοσμίως και στην 3η θέση στην ΕΕ.
Αύξηση καταγράφηκε και στον αριθμό των ναυτιλιακών εταιριών που έχουν εγγραφεί στο «σύστημα φόρου χωρητικότητας» της Κύπρου, με τον συνολικό τους αριθμό να φτάνει τις 243 το 2020 έναντι 234 το 2019.
Επιπλέον ο αριθμός των ανθρώπων που απασχολούνται στον ναυτιλιακό τομέα έφτασε τις 9.000.
Αξιοσημείωτη είναι και η ενεργητική πολιτική που ανέπτυξε το Υφυπουργείο Ναυτιλίας αναφορικά με την ασφάλεια και τη θωράκιση των ναυτικών παγκοσμίως. Όπως εξηγεί σε συνέντευξη που παραχώρησε στη «Σημερινή» ο Υφυπουργός Ναυτιλίας, Βασίλης Δημητριάδης, μέσα από καλά σχεδιασμένες πρωτοβουλίες, η Κύπρος συνετέλεσε στον επαναπατρισμό 12.000 ναυτικών που εγκλωβίστηκαν στα καράβια τους εν μέσω πανδημίας. Επίσης με «κυπριακή πρόταση» σχεδιάζεται σε παγκόσμια κλίμακα εμβολιασμός των ναυτικών μέσω ενός συλλογικού πλάνου ως προς την υλοποίηση και το κόστος εφαρμογής του.
Πρωτοβουλίες ασφάλειας και ενίσχυση αξιοπιστίας
Με την πανδημία προέκυψε μια μεγάλη ανθρωπιστική κρίση ειδικά σε ό,τι αφορά τους ναυτικούς. Όπως ανέφερε ο Υφυπουργός κ. Δημητριάδης, «χιλιάδες ναυτικοί σε όλον τον κόσμο έμειναν εγκλωβισμένοι, μακριά από τα σπίτια τους, σε διάφορα σημεία του πλανήτη. Υπάρχουν μάλιστα ναυτικοί οι οποίοι είναι εδώ και 14 μήνες εγκλωβισμένοι σε πλοία (για Κύπριους ναυτικούς δεν εντοπίστηκαν ιδιαίτερα προβλήματα)».
Η Κύπρος, υπογραμμίζει ο Υφυπουργός, «από την πρώτη στιγμή της πανδημίας, ενέταξε τους ναυτικούς στις επουσιώδεις υπηρεσίες. Επίσης με διάφορες πρωτοβουλίες του Υφυπουργείου, έγινε εφικτό να διευθετηθεί η αλλαγή πληρωμάτων και ο επαναπατρισμός για πάνω από 12.000 ναυτικούς. Για τις πρωτοβουλίες μας αυτές λάβαμε τα εύσημα από διάφορους διεθνείς οργανισμούς και ναυτιλιακούς εταίρους». Όπως σημείωσε ο κ. Δημητριάδης, το πλάνο επαναπατρισμού των ναυτικών έγινε σε συντονισμό με το Υπουργείο Υγείας και άλλες υπηρεσίες της Δημοκρατίας, «έτσι ώστε να εξυπηρετούνται πιο εύκολα οι ναυτικοί και μέσω της Κύπρου να μεταβαίνουν στις χώρες τους με ασφάλεια».
Ο εν λόγω σχεδιασμός και η επιτυχής του έκβαση «συνετέλεσε στο να εντάξουν την Κύπρο στα δρομολόγιά τους, μια σειρά από μεγάλα κρουαζιερόπλοια με κάποια εξ αυτών να έχουν περί τα 800 άτομα πλήρωμα, επειδή ακριβώς ήταν μια απόδειξη του σοβαρού τρόπου με τον οποίον οι ναυτιλιακές και ευρύτερα οι κρατικές υπηρεσίες της Κύπρου αντιμετωπίζουν την πανδημία σε σχέση με τη ναυτιλιακή βιομηχανία», ανέφερε.
Κυπριακή πρόταση για εμβολιασμό ναυτικών ανά το παγκόσμιο
Πέραν όμως απ’ αυτό, η Κύπρος με την ενεργό της συμμετοχή στο παγκόσμιο ναυτιλιακό γίγνεσθαι υπέβαλε τη μοναδική συγκεκριμένη πρόταση – πλάνο αναφορικά με τον εμβολιασμό των ναυτικών.
Όπως εξάλλου αναφέρει και σχετικό δελτίο Τύπου που εξέδωσε το Υφυπουργείο Ναυτιλίας, «η πρόταση της Κύπρου, η οποία θέτει τη βάση για ένα Παγκόσμιο Πρόγραμμα Εμβολιασμού των ναυτικών, παρουσιάστηκε την περασμένη εβδομάδα στη Διεθνή Οργάνωση Εργασίας (ΔΟΕ – ILO: International Labour Organisation) στο πλαίσιο της Επιτροπής που εξετάζει θέματα που άπτονται της Σύμβασης Ναυτικής Εργασίας.
»Συγκεκριμένα, η Κύπρος μέσα από την πρότασή της καλεί τους αρμόδιους Οργανισμούς των Ηνωμένων Εθνών, σε συνεργασία με τα κράτη και τους κοινωνικούς εταίρους, να αναλάβουν συντονισμένη προσπάθεια εμβολιασμού των ναυτικών σε παγκόσμιο επίπεδο, αφού προηγηθεί σχετική χαρτογράφηση των αναγκών τής ναυτιλιακής βιομηχανίας, περιλαμβανομένου του αριθμού εμβολίων που απαιτούνται.
»Η πρόταση μέσα από συνεχείς προσπάθειες της Κύπρου σε διάφορα επίπεδα υιοθετήθηκε με Ψήφισμα της Διεθνούς Οργάνωσης Εργασίας».
Το κόστος υλοποίησης της εν λόγω πρότασης - η οποία σημειώνεται πως έλαβε επίσης τα εύσημα από διεθνείς οργανισμούς, πλοιοκτήτες και κοινωνικούς εταίρους -, αν και δεν έχει επακριβώς καθοριστεί, θα είναι συλλογικό. «Σε αυτό, αφού προηγηθούν οι απαραίτητες διαδικασίες και γίνει πιο συγκεκριμένο, πρόκειται να συμβάλουν τα διάφορα κράτη, πλοιοκτήτριες εταιρείες και διεθνείς οργανισμοί», ανέφερε ο κ. Δημητριάδης.
Η κεντρική ιδέα του παγκόσμιου πλάνου εμβολιασμού των ναυτικών, που πρότεινε το κυπριακό Υφυπουργείο Ναυτιλίας, «λέει ότι τα πλοία που εκτελούν ταξίδια μεγάλων αποστάσεων και οι ναυτικοί βρίσκονται σε αυτά για διάστημα περισσότερο των δύο βδομάδων, θεωρούνται ‘’covid free”. Έμφαση πρέπει να δοθεί στους ναυτικούς οι οποίοι βρίσκονται αυτήν τη στιγμή στην ξηρά και πρόκειται να ταξιδέψουν στο επόμενο διάστημα. Πριν λοιπόν από την έναρξη του ταξιδιού τους, πρέπει να θωρακιστούν έναντι του κορωνοϊού με στοχευμένους εμβολιασμούς και με παρτίδες οι οποίες θα σταλούν στις χώρες τους ειδικά στο πλαίσιο του παγκόσμιου πλάνου εμβολιασμού ναυτικών».
Οι προοπτικές διεύρυνσης της Κυπριακής Ναυτιλίας
Η δυναμική της Κυπριακή Ναυτιλίας και οι προοπτικές διεύρυνσής της εδράζονται, όπως μας εξήγησε ο Υφυπουργός Βασίλης Δημητριάδης, σε 3 άξονες:
- Υψηλά επίπεδα ασφάλειας και ποιότητας: Πρόκειται για γεγονός το οποίο αποτυπώνεται στη συμπερίληψη της Κύπρου στις «λευκές λίστες» των διαφόρων Μνημονίων και συγκεκριμένα στα Paris και Tokyo MoU. Τα επίπεδα ασφάλειας θεωρούνται από τα πλέον υψηλά παγκοσμίως.
- Φορολογικά κίνητρα: Η Κύπρος προσφέρει από τα πλέον ελκυστικά φορολογικά κίνητρα για τις ναυτιλιακές εταιρείες. Αξιοσημείωτο είναι το γεγονός ότι το κυπριακό «σύστημα φόρου χωρητικότητας», το οποίο έχει λάβει έγκριση από τις Βρυξέλλες και τα αρμόδια όργανα της Ευρωπαϊκής Ένωσης, αφορά ολόκληρη την επόμενη δεκαετία. Αυτό από μόνο του αποτελεί κίνητρο για τις ναυτιλιακές εταιρείες, οι οποίες γνωρίζοντας το φορολογικό καθεστώς που τις αφορά και θα επικρατεί στην Κύπρο για τα επόμενα δέκα χρόνια τουλάχιστον, παρέχει αυξημένο αίσθημα ασφάλειας και σταθερότητας.
- Ποιοτική εξυπηρέτηση 24/7: Το Υφυπουργείο προσφέρει ποιοτική εξυπηρέτηση με όλους όσοι συναλλάσσονται μαζί του, επί 24 ώρες την ημέρα και 7 ημέρες την εβδομάδα. Πρόκειται για μια επιπλέον συνθήκη που καθιστά ελκυστικό το ναυτιλιακό περιβάλλον της Κύπρου για τις ναυτιλιακές εταιρείες.
Κίνητρα για προσέλκυση σκαφών και εταιρειών
Σε αυτούς τους άξονες, οι οποίοι είναι σε λειτουργία και όπως μαρτυρούν τα νούμερα αποδίδουν ικανοποιητικά, έρχονται να προστεθούν μια σειρά από επιπλέον κίνητρα που αυξάνουν το κύρος και την ελκυστικότητα του κυπριακού ναυτιλιακού περιβάλλοντος.
Σε αυτά τα επιπλέον κίνητρα συγκαταλέγεται το «σχέδιο πράσινων φορολογικών κινήτρων», το οποίο ανακοινώθηκε τον περασμένο Γενάρη και θα ισχύσει από το τρέχον έτος. Βάσει λοιπόν του εν λόγω σχεδίου, αν τα πλοία μειώσουν τα επίπεδα διοξειδίου του άνθρακα περισσότερο από το όριο το οποίο τίθεται βάσει διεθνών κανόνων, ή /και αν χρησιμοποιούν εναλλακτικά καύσιμα, μπορούν να λάβουν φορολογικές εκπτώσεις που φτάνουν το 30%. «Με αυτό το μέτρο προσελκύονται και πιο σύγχρονα, φιλικά προς το περιβάλλον και ποιοτικά πλοία», σημειώνει ο κ. Δημητριάδης.
Επιπλέον, το Υφυπουργείο Ναυτιλίας έχει ήδη σε προχωρημένο στάδιο την πλήρη ψηφιοποίηση - μονοθυριδική εξυπηρέτηση (one-stop-shop) όλων των υπηρεσιών του. Κάτι το οποίο θα αυξήσει την αποτελεσματικότητα και την ταχύτητα εξυπηρέτησης των υπηρεσιών του Υφυπουργείου.
Ενίσχυση κυβερνητικής πολιτικής για προσέλκυση σκαφών αναψυχής
Το Υφυπουργείο Ναυτιλίας, σε μια προσπάθεια προσέλκυσης, μεταξύ άλλων, σύγχρονων και ποιοτικών σκαφών αναψυχής στο Κυπριακό Νηολόγιο (Θαλαμηγούς – Yachts και Mega Yachts) έχει ανακοινώσει και έχει θέσει σε ισχύ από τις 15 Απριλίου την αναθεώρηση της Κυβερνητικής Πολιτικής Νηολόγησης πλοίων, με τη συμπερίληψη σε αυτήν Τεχνικών Προτύπων, για τέσσερεις κατηγορίες σκαφών, με τα οποία θα πρέπει να συμμορφώνονται για τη νηολόγησή τους.
Όπως εξάλλου αναφέρεται στη σχετική ανακοίνωση του Υφυπουργείου Ναυτιλίας, «τα νέα Τεχνικά Πρότυπα θέτουν κανόνες για τεχνικά θέματα τα οποία δεν ρυθμίζονται από την εθνική νομοθεσία, τη νομοθεσία της Ευρωπαϊκής Ένωσης ή τη διεθνή νομοθεσία και θα εφαρμόζονται για τις ακόλουθες κατηγορίες σκαφών, δηλαδή:
Σκάφη με μήκος γραμμής φορτώσεως άνω των 24 μέτρων και κάτω των 500 GT τα οποία:
(i) εμπλέκονται σε εμπορικές δραστηριότητες ως φορτηγά πλοία,
(ii) εμπλέκονται σε εμπορικές δραστηριότητες και μεταφέρουν μέχρι και 12 επιβάτες για σκοπούς αναψυχής,
(iii) χρησιμοποιούνται ιδιωτικά για αναψυχή, χωρίς να εμπλέκονται σε εμπορικές δραστηριότητες και μεταφέρουν μέχρι και 12 επιβάτες.
Σκάφη τα οποία εμπλέκονται σε εμπορικές δραστηριότητες και μεταφέρουν από 13 μέχρι 36 επιβάτες για σκοπούς αναψυχής».
Στρατηγικός σχεδιασμό με ορίζοντα δεκαετίας
Η δυναμική της Κυπριακής Ναυτιλίας, όπως ανέφερε ο Υφυπουργός, πρέπει να τύχει της σωστής διαχείρισης. Πέρα από τις τακτικές και στοχευμένες πολιτικές δράσεις που αναφέρονται πιο πάνω, το Υφυπουργείο Ναυτιλίας έχει ξεκινήσει διαδικασίες για στρατηγικό σχεδιασμό σε βάθος δεκατίας. Αυτήν τη στιγμή είναι ήδη σε εξέλιξη δημόσια διαβούλευση, στην οποία, εκτός από ντόπιους παράγοντες, συμμετέχουν και ξένοι ναυτιλιακοί εταίροι.
«Οι βασικοί πυλώνες του στρατηγικού μας σχεδιασμού», ανέφερε ο κ. Δημητριάδης, «είναι η αειφορία, η προσαρμοστικότητα και η εξωστρέφεια». Η τελική μορφή του εν λόγω στρατηγικού πλάνου θα είναι έτοιμη το φθινόπωρο του 2021, οπότε και θα γίνουν σχετικές ανακοινώσεις.
«Οι νέοι να γνωρίσουν τη Ναυτιλία»
Παράλληλα όμως με τον στρατηγικό σχεδιασμό, βρίσκονται σε εξέλιξη διάφορες πρωτοβουλίες του Υφυπουργείου για «γνωριμία των νέων ανθρώπων με τον ναυτιλιακό τομέα» είτε μέσω επικοινονιακών δράσεων (βίντεο κλιπ, ανακοινώσεις κ.λπ) είτε με παρουσίαση των προοπτικών της Ναυτιλίας σε σχολεία. «Το ενδιαφέρον τον μαθητών σε μια σειρά από σχολεία που παρουσιάσαμε τις επαγγελματικές και άλλες προοπτικές της Ναυτιλίας, ήταν μεγάλο», τόνισε ο κ. Δημητριάδης. Αξιοσημείωτο είναι το γεγονός ότι αυτήν τη στιγμή περίπου 270 Κύπριοι σπουδάζουν σε ναυτιλιακές σχολές της Ελλάδας και της Κύπρου. Σημειώνεται, εξάλλου, ότι «τα ναυτιλιακά επαγγέλματα συγκαταλέγονται στα επαγγέλματα που έχουν ευοίωνο μέλλον και μεγάλες προοπτικές στην Κύπρο. Υπάρχουν σημαντικές ευκαιρίες εργοδότησης σε ναυτιλιακές εταιρείες που εδρεύουν στη Κύπρο, ενώ για καριέρα στη θάλασσα, πέρα από τις Ακαδημίες Εμπορικού Ναυτικού Ελλάδος που προσφέρουν θέσεις σε Κύπριους σπουδαστές, λειτουργούν στη Κύπρο Ναυτικές Ακαδημίες στους σπουδαστές των οποίων το Υφυπουργείο Ναυτιλίας προσφέρει σε ετήσια βάση χορηγίες εκπαίδευσης και υποτροφίες ύψους 300.000 ευρώ».
Πηγη: Σημερινή